luns, 4 de decembro de 2017

Ter a alguén, aínda que sexa de trapo.



    
               Nos anos trinta, as dúas principais correntes en psicoloxía eran a psicanálise e o condutismo. Non coincidían en case nada, pero ambas aseguraban que as crianzas desenvolvían apego coas súas nais porque estas os alimentaban.
            Entón, no ano 1945, a Spitz chamáronlle a atención os chamados “nenos hospitalizados”, residentes en hospicios. Estas crianzas presentaban unha sintomatoloxía peculiar con atraso no desenvolvemento, a nivel físico, psicomotor, de linguaxe... non crecían, non falaban, non sorrían.
            Cal podía ser o problema se eses meniños tiñan cubertas todas as súas necesidades básicas? Estaban ben alimentados, tiñan abrigo...  todos os coidados que, polo que se sabía, precisaban os nenos e as nenas para crecer saudábeis. 
            Só había algo que non tiñan: unha figura de apego. Unha nai, pai ou coidador que fose sempre o mesmo. Unha persoa que lles cambiase a muda cando choraban, cando o precisaban e non cando era a hora de facelo, alguén que lles sorrise, lles falase e os apertase para poder cubrir as necesidades afectivas, toda unha novidade aínda sen explorar.
            Harry Harlow utilizou crías de monos Rhesus para estudar experimentalmente iso de que o desenvolvemento adecuado precisase de unha figura de apego máis que de unha boa alimentación.
            Proporcionou aos bebés Rhesus dúas figuras que cumprirían, cada unha, unha función materna. Unha destas figuras (“nais”) estaba feita de arame e tiña un biberón incrustado. A segunda non proporcionaba alimento, pero tiña os arames recubertos de felpa. Os monos pasaban boa parte do día apertados á nai de felpa, e o tempo xusto para alimentarse coa nai de arame. Pero ademais, estas nais de falsa pel, tiñan a función de aportar seguridade. Por iso, cando se introducían nas gaiolas bonecos mecánicos que asustaban ás crías, estas corrían a apertar ás nais de felpa e, unha vez aferradas á tea, como calquera crianza que se sabe segura, non só se tranquilizaban senón que mesmo atacaban aos bonecos dos que fuxiran segundos antes. O grupo de monos Rhesus que tivo a desgraza de caer no grupo experimental sen nais de felpa, ademais de crecer menos, non tiña a onde aferrarse e resignábase ao medo tirados no chan.
            Con todo isto, dende mediados do século pasado podemos avaliar a calidade do apego de nenas e nenos humanos. No test da “situación estraña” de Ainsworth, unha crianza entra coa principal figura de apego nun cuarto cheo de xoguetes e enfróntase a continuas saídas da nai ou pai. A veces, durante as saídas, entra unha persoa descoñecida, a veces a crianza está soa.
          Enténdese que hai unha relación sa se a nena ou neno se sente segura para  xogar e explorar cando a persoa coidadora está preto e, sobre todo, se o regreso desta figura de apego á sala calma a ansiedade que a súa ausencia puidese xerar.
                                                          Adelaida Vidal.

Ningún comentario:

Publicar un comentario