Os Lousada e os lagartos

          Debeu ser aquel un tempo de fame negra, pois segundo nos relata esta lenda, aló polas terras de Quiroga, onde había unha montaña que se prestaba para o cultivo, os veciños non podían nin acercarse a facer unha roza para sementar o ceboliño, porque de súpeto, de debaixo das pedras, que alí abundan coa forma de lousas, saían uns feros e xigantescos lagartos como nunca se tiveran visto, que atacaban cal fera sen dor a canto home, muller, mozo ou vello por alí andase. E tal era o medo que se lle tiña, que aquela terra ficaba infecunda por non ter xente que a traballase.

            E foi entón cando uns aguerridos mozos, armados co que tiñan a man, decidiron liberala de tan insólitos inimigos, e patearon toda aquela montaña, buscando ós feros lagartos debaixo das lousas onde facían morada, enfrontándose valentemente a eles, arriscándose e matándoos a todos para liberar a aquel lugar de tan nefasta praga, co nobre fin de que os paisanos o cultivasen ata converter aquela montaña nunha das terras máis fértiles deste reino. E é por iso que o escudo dos Lousada amosa unhas lousas, por debaixo das que asoman os feros lagartos.