TERREMOTOS

Por Pepe de Rocaforte

Baixo esta ponte de Coria pasaba o río Alagón

Vexo na prensa a información sobre un terremoto que se produciu na localidade de Sarria hai cousa dunha ou dúas semanas. Case sempre miro o xornal cun certo atraso, a non se tratar de noticias de máis alcance, e este sismo lugués non foi ó parecer unha erupción de moita importancia, producíndose ademais a eso das cinco da tarde, circunstancia que lle resta moito dramatismo ó caso.

Pero esa información tróuxome á memoria outro terremoto, este da máxima gravidade. Refírome ó tremor que se produciu en Lisboa o día un de novembro de 1755, sobre o que escribiron Voltaire e Rousseau, entre outros. O reverendo Charles Davy, inglés residente daquela en Lisboa, contou que nunca se vira unha mañá tan fermosa como a do día un de novembro. «O ceu estaba sereno e claro e non se advertía o mínimo sinal do que se aproximaba, que ía converter a cidade nun escenario do máximo horror e desolación»

Á parte da lectura duns opúsculos (e un poema) de Voltaire, naquel tempo eu non vira nin oíra máis nada sobre o terremoto de Lisboa. Para me interesar un pouco pola súa historia tiven que chegar un día de primavera a Coria e ir dar un paseíño pola vila, guiado por un compañeiro de traballo, que de quen primeiro me falou foi do “Bobo de Coria”.

A historia, segundo el ma contou, dicía pouco máis ou menos así: Cando se produciu o terremoto de Lisboa, o caso máis curioso que se produciu na cidade foi o que Pascual Madoz refire no seu “Diccionario geográfico-estadístico-histórico de España”: «Tendo cambiado de curso o río Alagón, separándose do seu anterior álveo 120 varas...» E, como vostede supón, e supón ben, desta separación foi culpable o terremoto de Lisboa, que deixou en seco o cauce polo cal circulara ata entón o río ós pés da cidade, por debaixo dunha fermosa ponte de pedra á beira da cal ía todos os días do ano un mozo, provisto dunha cadeira para esperar sentado, a vixiar o regreso do río ó que anteriormente fora o seu curso natural. E seica ese mozo pasou desde entón a ser coñecido como o “bobo de Coria”.

Pero, chegado a este punto da narración, preséntaseme un pequeno problema: Para confirmar a historia funlle botar unha ollada á wikipedia, onde puiden ler que, efectivamente, na cidade existiu un mozo alcumado “o Bobo de Coria”, pero tratábase dun bufón que acabara na corte do rei Felipe IV, e que quedou retratado para a posteridade nun lenzo de Velázquez.

Outra consecuencia do terremoto de Lisboa ó seu paso por Coria foi a ruptura e caída da cúpula da catedral, que causou a morte a vinte e unha persoas. Cando pasei por Coria unha segunda vez, o primeiro que fixen foi ir ver o templo, no cal a nova cúpula estaba en perfectas condicións. O que si me fixeron ver foron as fendeduras e gretas da parede posterior do edificio, das que tirei unhas fotografías que agora, como era de temer, non encontro na casa. Aquelas fisuras non parecían presaxiar nada bo no referente á conservación do templo. Certo que esto dígoo vinte e seis anos despois da miña última visita a Coria, e vinte e seis anos son moitos anos de deus para nese tempo non se ter feito as necesarias reparacións.