sábado, 25 de febreiro de 2017
xoves, 23 de febreiro de 2017
A IMPORTANCIA DO PUNTO DE VISTA
Por Pepe de Rocaforte

A partir de aquí a autora proponnos a posibilidade de
presentar así a muller sobre quen está escribindo: “Son unha muller de
cincuenta e tantos anos, solteira. Traballo na consulta dun médico. Volvo a
casa en autobús. Os sábados vou á lavandería e logo fago a compra”...
“En cambio” –prosegue contando- “a miña historia ábrese
con: «Cada sábado, despois da lavandería e o supermercado, Henrietta compraba o
Chonicle do domingo»”, e supón que o lector continuará a lectura, interesado en
“todos e cada un dos detalles compulsivos, obsesivos e aburridos da vida desta
muller só por estar escrita en terceira persoa”.
Continúa o relato coa descripción desa vida monótona e sen interese de Henrietta ata chegar a este parágrafo final: “Oe un coche que se achega a modo ata os teléfonos. Dentro soa jazz a todo volume. Henrietta apaga a luz e levanta a persiana ó lado da cama, a penas unha regandixa. A fiestra está embazada. Na radio do coche soa Lester Young. O home que fala por teléfono suxeita o auricular co queixo. Pasa un pano pola fronte. Apoiome na repisa fría da xanela e obsérvoo. Escoito o suave saxo de «Polka Dots an Moonbeams». Escribo unha palabra no vidro embazado. ¿Que? ¿O meu nome? ¿O dun home? ¿Henrietta? ¿Amor? Sexa cal sexa, bórroa antes de que ninguén a vexa.”
Continúa o relato coa descripción desa vida monótona e sen interese de Henrietta ata chegar a este parágrafo final: “Oe un coche que se achega a modo ata os teléfonos. Dentro soa jazz a todo volume. Henrietta apaga a luz e levanta a persiana ó lado da cama, a penas unha regandixa. A fiestra está embazada. Na radio do coche soa Lester Young. O home que fala por teléfono suxeita o auricular co queixo. Pasa un pano pola fronte. Apoiome na repisa fría da xanela e obsérvoo. Escoito o suave saxo de «Polka Dots an Moonbeams». Escribo unha palabra no vidro embazado. ¿Que? ¿O meu nome? ¿O dun home? ¿Henrietta? ¿Amor? Sexa cal sexa, bórroa antes de que ninguén a vexa.”
Aquí acaba o texto de Lucia Berlin. Con ese cambio, sen
outra explicación, da terceira á primeira persoa nas escasas catro ou cinco
últimas frases do relato. Así, desa maneira tan sinxela, prodúcese o cambio que lle da outro sentido á
historia.
Que maneira tan simple, tan sinxela, de tocarche as
fibras máis sensibles. Non acabas de ler un texto aburrido sobre o
desenvolvemento da vida vulgar dunha muller solitaria, senón que esa persoa
ábrese a ti para dicirche que se está desgarrando, que se está destruíndo, e
ten que escribir para non acabar de se afundir na desesperación. E consígueo só
con este cambio inesperado do punto de vista.
Este relato forma parte do libro “Manual para señoras da
limpeza”, unha ampla escolma da obra narrativa de Lucia Berlin.
sábado, 18 de febreiro de 2017
xoves, 16 de febreiro de 2017
CLUBES DE LECTURA
Por
Pepe de Rocaforte
Nunca participei nun
Taller ou nun Club de Lectura. Non teño, polo tanto, unha idea clara de como
funcionan, nin de con que idea participan nel os seus compoñentes.
Imaxino que cando unha persoa entra a formar parte dun deses grupos debe ser porque sente, en primeiro lugar, afección á lectura (e dispón de tempo libre para conversar sobre ela). Supóñolle tamén curiosidade intelectual, interese por compartir os gustos propios e por coñecer os gustos e as opinións dos demais. E, especialmente, unha disposición mental aberta a cantas novas suxerencias sobre lecturas e interpretación das mesmas se lle poidan propoñer.
Hai tres meses
comentei aquí o que me contara un amigo
sobre un pequeno incidente sucedido nun taller de lectura no cal el
participaba, cando outro membro do grupo se levantou nunha reunión e marchou ó
anunciar o coordinador a intención de lle botar unha ollada a un libro escrito
en galego.
Ben sabemos das resistencias
frente ó noso idioma por parte dalgunha xente que considera indigno e falto de
interese todo canto á cultura galega se refire. Pero esa é outra historia que
hoxe non vou traer a conto. Agora, este sábado pasado, lin no xornal un artigo
escrito polo coordinador, ou director (ou o que sexa, porque, xa digo, non
estou moito ó tanto), dun Taller de Lectura, no cal refire, con absoluta
delicadeza, a polémica xurdida no grupo cando propuxo a lectura dun determinado
libro.
Algúns dos
participantes no taller tiñan “certos
reparos” con aquela novela. “Non querían ler outra historia máis sobre o
espanto da guerra, sobre ese destino tráxico ó que ciclicamente o ser humano
parece abocado” e produciuse entón un debate entre os partidarios de ler libros
como o proposto e os que consideraban que compría centrarse en temas de lectura
“máis amables”.
Debo confesar que me
sentín perplexo, aínda que tal vez debería mirar con maior indulxencia esas
persoas que buscan na lectura unicamente un pasatempo edulcorado sen maior
transcendencia, porque ¿vale de moito o caso contrario? ¿Para que lemos libros?
¿Estamos convencidos de sermos mellores persoas por ter unha maior formación
cultural?
Son preguntas que me
teño feito máis dunha vez e respecto ás calles teño a cada paso maiores
dúbidas. Sobre todo á vista de como anda o mundo entre a xente á que se lle
supón un grado superior de cultura.
sábado, 11 de febreiro de 2017
Cartas de amor
Para
o san Valentín, a festividade dese santo que oficiaba na
clandestinidade matrimonios sen valor legal, esgotaranse as rosas, as
caixas de bombóns, as cadeiras nos restaurantes e un motón de
argalladas propias do consumismo, pero poucos van lembrar que, se
habemos de ser fieis á tradición, moito antes de inventarse o
catorce de febreiro para facer caixa nos grandes almacéns, o amor
máis sincero de todos os tempos argallouse, madurou e afianzouse con
cartas de amor cheas de promesas, ofrecementos e esperanzas. E de
cartas, en terra de ausentes, sabemos un pouco.
Abundan,
en torno a estas datas, os consellos sobre que facer para quedar ben
coa persoa amada, para sorprender ó amor da nosa vida, e entón cabe
preguntarse, se é o amor da nosa vida ¿como é que non o sabe e
temos que engatusalo?. Isto do amor a data marcada dáme a sensación
de que vén sendo como unha propina requisitoria, algo para
gratificar un traballo extra, un certificado de asistencia que só
xustifica a asistencia pero nunca o aproveitamento nin a dedicación,
e polo tanto, aínda que a miña amante me tache de cutre, xa lle
digo agora que non é cuestión de regalar, senón de compartir algo
máis ca unha caixa de bombóns, unhas pantuflas ou unha cea á luz
das velas. Debería bastar unha simple frase que lembre a permanencia
do afecto. Pero as cartas de amor están en desuso.
Si,
xa sabemos aquilo de Pessoa, que as cartas de amor son ridículas,
pero estaremos de acordo en que só o son para quen non está
involucrado. E ademais, iso que chamamos ridículo só é un cambio
na maneira de enfocar o sentimento amoroso, éo para quen non sente
ese afecto ou cando o amor é algo simplemente hormonal, sen calor.
Así que, para quen nunca o fixo, aínda está a tempo de escribir un
par de liñas. E para escribilas non é preciso sobre nin selo. Unha
carta de amor resúmese nunha pequena folla deslizada por debaixo do
pupitre, nunha tarxeta postal enviada desde a rúa do lado, unha nota
avisando ou lembrando que esta noite imos ó cine. Tampouco é
necesario buscar a inspiración en ningún poeta, porque unha carta
de amor non necesita floreos, senón tan só transmitir o que se
sente sen borróns nin borrador previo, nin rectificacións nin
adornos cargados de metáforas con rosas vermellas e corazóns
partidos. Todo iso só é unha chafallada.
En
fin, que sendo tan doado deixar a manifestación do noso amor, colga
como poutada atada ó pescozo ese medo ó ridículo, ese pudor que
sentimos a espirnos e amosarnos sensibles, un acañamento que se
acrecenta, sobre todo, a tempo pasado, porque non se le igual unha
carta escrita ós quince anos cando temos corenta ou sesenta, porque
poucas cousas hai tan irrisorias como o sentimento depurado polo paso
dos anos e entendido fóra de época, fóra do seu momento. Tantas
cartas rachamos tras oír a inesperada sentencia dun amigo íntimo ou
ó relelas un par de anos despois. E que mal costume ese de xulgar a
paixón allea, ou o pasado con ollos de hoxe, cando é sabido que as
tales cartas nunca se perciben como absurdas, cómicas ou
extravagantes cando se escriben nin cando a persoa que as recibe está
namorada, por iso non está de máis a advertencia de que, se a
persoa amada ri, toma a broma, fai chistes ou resume unha carta de
amor con frases do tipo “que poeta” ou “que inspirado”, esa
persoa non é digna de recibir a tal carta.
xoves, 9 de febreiro de 2017
OS ESTORNIÑOS
Por
Pepe de Rocaforte
Este texto fíxome
lembrar os nosos bandos de estorniños nas súas evolucións, veloces puntos
negros en formacións compactas que tan pronto se esvaecen ó lonxe como
reaparecen en reviravoltas inesperadas cando o ceu empeza a adquirir a cor das
súas plumas nestas tardes pinchadas pola friaxe invernal.
Nun primeiro momento
pensei que “corvos” sería unha tradución errónea. Logo supuxen que a escritora
norteamericana tal vez non sabería ben a que especie pertencían aquelas aves
que se pousaban na árbore diante da súa casa. Ou ben podíase tratar dunha caste
de corvos diferentes dos de aquí.
En fin, sexa como
sexa, fíxome lembrar de cando empecei a me fixar nas evolucións aéreas dos
estorniños, hai anos xa, en Tarragona, véndoos chegar por milleiros nas tardes
de outono sobre o mar, cara ó Balcón do Mediterráneo, para írense asentar nos
plátanos da Rambla, entre a follaxe dourada que empezaba a caír, no medio dun
escándalo de rechouchíos e acrobacias de Príncipes Cantacuzenos en voos sen
motor.
Xa á noitiña compría
camiñar con coidado polos paseos para non ser vítima dos seus excrementos
corrosivos que enchían de porcallada os coches aparcados debaixo, e para
espantalos a policía municipal disparaba ó aire cartuchos sen balotes que os
facían erguer de novo o voo nun algareo alporizado, máis breve desta volta,
sobre as vías do tren e o anfiteatro romano, para regresar pouco despois o
mesmo punto de onde os fixeran fuxir.
De tanto admirar as
súas acrobacias pensei en escribir un relato sobre eles, pero non se me ocorría
cousa ningunha ó xeito e deixeino. Despois comprobaría que houbo máis
escritores que, de maneira máis ou menos marxinal, se ocuparon do tema, desde
Garcilaso, na súa Égloga Segunda: ...entonces siempre, como sabes, anda / de
estorninos volando a cada parte / de acá y de allá la espesa y negra banda...
ata algún escritor galego, Manolo Rivas, paréceme, aínda que agora mesmo non
estou moi seguro. Así que ¿para que insistir no tema?
Subscribirse a:
Publicacións (Atom)