xoves, 31 de xullo de 2014

OS FILLOS DE SÁNCHEZ



Por Pepe de Rocaforte
            Xusto cincuenta anos despois da súa primeira edición en castellano atrevinme por fin a ler “Los hijos de Sánchez”, do antropólogo norteamericano Oscar Lewis, un libro que no seu tempo foi unha especie de “best seller”, tal vez polo seu contido: a relación descarnada das propias vidas por parte de catro irmáns pertencentes ás clases máis baixas da sociedade na cidade de Mé­xico D.F. a mediados do século XX.
            A obra, no seu día, aportou unha forma novidosa de abordar as cuestións antropolóxicas, dándolle todo o protagonismo ás persoas estudiadas e pasando o investigador a un segundo plano na sombra, sen deixar constancia sequera das preguntas con que invitou ós seus entrevistados a esa especie de confesión case psicoanalítica na que dous homes e dúas mulleres se espiron sen pudor diante do mag­netófono.
            Este comentario escríboo cando levo lido algo máis das tres cuartas partes deste voluminoso libro e empezo a sentirme un tanto canso coa lectura pola reiteración, para min (non especialista) excesiva e algunhas veces superflua, pero ó tempo de escribir estas palabras non deixo de lembrar aquelas outras de Castelao: “Non lle poñades chatas á obra namentras non se remata”.
Oscar Lewis
            E aquí vén a miña pregunta, referida neste caso a libros: Cando unha lectura se nos fai costa arriba, ou nos aburre, ou non nos gusta, ¿deberiámola deixar de lado sen máis, ou o correcto sería proseguir lendo ata o final?
            Cada vez máis xente opina que nos compre aprender a deixar de ler un libro cuxo contido nos parece infumable, ou vulgar, ou mal redactado, etc. Pero no meu caso resúltame practicamente imposible non chegar á última paxina. Sempre me parece necesario seguir porque, xa que alguén lle atopou mérito para publicalo, algunha cousa boa terá, aínda que sexa moi escasa e non apareza ata o derradeiro capítulo.

Os cartos máis flexibeis ou a resurrección da cera



          
       A cera é maleable, recuperable, funcional e eterna (ou case). Precisamente por eterna non ten prezo, pois un anaco de cera pode ser reciclado por tempo indeterminado, ata sacarlle un rendemento difícil de calcular.  Tanto vale para facer velas e cirios como exvotos, serve para tapar un burato ou para selar unha botella de viño (preguntádello a Lázaro o de Tormes). E o control de toda esa materia prima, amarela como o ouro, estivo e segue estando, maioritariamente, na man da Igrexa, que, sen desprezar ó vil metal sabe que esta atrae moedas como un imán ó ferro.
Ti ofréceste a un santo para que che cure a dor de cabeza, mercas unha imaxe de cera que deixas a carón do correspondente intercesor coa divindade, e cando a curia a recolle, pode volver a vendela para uso de outro devoto, sen perder esa forma ou dándolle a de calquera outro membro do corpo, como pode derretela para facer velas para alumear ó santo. E ata a mesma lágrima de cera que cae pola vela, é recuperable, de maneira que aquel anaquiño de cera que custou unhas moedas, volvera a cobrar vida e recadar esmolas per saecula saeculorum.
    E así é que a cera, nas mans da curia resucita como os finados, pero sen agardar ó último día.




mércores, 30 de xullo de 2014

Cantigas ó xeito popular (XII)



Por Andrés Terra
                                                     MARCIAL VALLADARES


Eu ia lendo unhas copras
En pasando polo Ullán:
As cántigas recendían
Como as froles no serán.

           E pensaba: “¡Quén me dera
            Poder ouvilas cantadas
            Por unha nena neniña
            Estas cantigas saladas!”
Daquela saíu da fraga
A queixa dun reiseñor:
Reparei en que no mundo
N’hai como ela outra canción.
(1974)

mércores, 23 de xullo de 2014

O KORRUNTXO DO OKUPA







    
        Houbo un tempo imperial no que as ensiclopedias españolas adoitaban poñer, por exemplo: Shakespeare, Guillermo. Se cadra era coa sá intensión de fasilitar as cousas ao consultor, mais… un está tan afeito aos hábitos colonisadores que se dá a pensar mal, por se aserta… Os que desidían coidaban que se puñan William a xente non se ia inteirar e, de paso, era unha oportunidade que nin pintada para por as palabras paghanas en cristiano… É como se os inghleses puxesen Anthony Machado ou Edward Pondal… vamos!
            Este dia, o xefe do blog –que eu diría que  me vai aseptando como okupa, será por non dar arghumentos aos antisistema?-, falábame de Migheliño Campovello (ou sexa Mike Oldfield) e eu disíalle que non estaría de máis aghudisar as entendedeiras dos que nos len –non sei cántos serán se é que son- con asertixos similares. A ver: quén é Sabeliña Xastre? Pois Liz Taylor; do Tomé Cruseiro (Tom Cruise) xa falamos aí atrás, pero restan moitos tales: Guillermito ou Mito Ferreiro (Willy Smith) ou Xanciño Limón (Jack Lemon), Fina Forneiro (Josephine Baker) ou Xan da Fonte (La Fontaine)… e así ata o cansansio… só por dar nomes de xente da farándula ou da fábula, de onte e de hoxe: se queredes, seghímola noutra
            Aghora que os anghlicanos, eses católicos nada romanos, tan seus como todo o british, van ter bispas (non vespas), haberá que chamarlles monseñoras ou pode que mesdames (nom madames!), a saber… Isto lévame á miña proposta do anterior Korruntxo: traspasarlle a Roma os monumentos vaticanos: xa xurdiron voses contrarias, e na propia casa, a miña muller (como diría o inspector Colombo) que me di que ia ser da xefatura católica, que se as ovellas, en procura do pastor (ou peghureiro) deixarían de ir encher as arcas do Sacro Tesouro sin por iso enghrosaren as do itálico, bo, bo! Eu non dixen de desterrar ao señor papa, pois el alí ficaría, pero en condisións de alughado ou mesmo de okupa, por que non, mediante un convenio co estado para repartiren os gholosos inghresos do turismo pio ou menos pio…
            Pio, pio, dirá o paxaro de turno, para pio eu… pois si, hom, e por serto, como di o David Navarro sin que veña a conto: que non falte o humor, mesmo nos xornais, onde esta parsela está moitas veses salvando a machacona colecsión de desgrasas que nos pasan polo fusiño cada vintecatro horas. Xaquín Marín ou Pinto e Chinto, e últimamente o Andrés Meixide, co seu Thom e o seu (non) asalariado porsino Cholo… 

          
23/07/2014
Pinto e Chinto en "La Voz de Galicia"
Tróuxome isto á memoria, mellor dito, levoume a tempos recuados con tiras como Blondie (Lorenzo e Pepita) ou Henry (o cómic  mudo que chamaban Sero Pelo, véxase a mostra,), como, ben máis acá, Mafalda ou Hägar The Horrible (que por aquí fixeron Olafo el viquingo). Cántos bós momentos lles debemos a estes xenios (aqueles catro galegos e estoutros tres ianquis e un arxentino) e tantos outros que con contados trasos son quen de plasmar estados anímicos e faser aflorar o sorriso cando non hai moitas rasóns para el!

martes, 22 de xullo de 2014

UM APELIDO. UM NOME.



Pirámide eufónica
         Por UM-DO-CHAO
Os apelidos.

Aira
Beira Beiro
Bouza Bouzo Breixo
Coira Coiro Couce Couso
Couto Couzo Deibe Deira Eiras
Freira Freire Freixo Froufe Leira Leiro
Loira Louro Lousa Meira Moure Mouro Mouzo
Neira Nouche Ouro Ouxo Pousa Pouso
Queiro Queixas Queixo Reino Reixa
Rieiro Seixas Seixo Sieira
Sieiro Souto Taibo
Teira Touza
Veiga
 
César Aira
            Hoje rendemos-lhe homenagem estética a umha colecçom de apelidos nossos, todos palavras com um diptongo, que definem, como poucas, o génio da língua galego-portuguesa. E todos, agás um par deles, de origem toponímica. A formarem um conjunto do mais eufónico que pedir se pode, bem paga a pena fazer o exercício de recitá-los  em voz alta, co resultado dum a jeito de trabalínguas, como se dum prelúdio de Bach se tratasse. Além dessa pirámide deitada, hai-vos muitos outros apelidos, mas estimamos que os bisílabos som os mais acaídos para jogar com eles, mesmo alterando a ordem alfabética proposta. Havendo bem mais com tales características, somente juntamos este ramalhete de 49 suficientemente expressivos do que queríamos demostrar.
Erenesto Deira

As personagens.
Sendo que a nossa norma é fazermos finca-pé em personalidades históricas, hoje mesturamos mortos e vivos, que levarom ou levam, nos diversos campos da actividade humana, apelidos de nosso. Mantendo essa ordem alfabética, vedeaí alguns nomes:
1 César AIRA, 1949, escritor argentino.
Carlos Esteban Deive
2 Ernesto DEIRA, 1928-1986, artista plástico argentino.
3 Carlos Esteban DEIVE, Sárria 1935, escritor que desenvolvéu toda a sua obra na República Dominicana.
4 Ricardo Jaimes FREYRE, 1868-1933, boliviano-argentino, escritor e poeta.
5 Hugo NEIRA, peruano, escritor contemporáneo.
6 Paco Ignacio TAIBO II, 1924-2008, asturiano criado em México, escritor, promotor da Semana Negra de Gijón.
7 Francisco de VEYGA, 1866-1942, argentino, médico criminalista e siquiatra.

EL CASTELL DE GUADALEST



Por Pepe de Rocaforte
  
          No capítulo titulado “Guadalest, el incomparable”, do seu libro “La conquista del horizonte”, escribe Wenceslao Fernández Flórez: Aínda que Alicante non ofrecese a incomparable morneza dos seus doces invernos, aínda que chegasen a desaparecer os palmeirais de Elche e o soberbio Peñón de Ifach se afundise nas augas, mentres subsistise Guadalest habería un poderoso motivo de peregrinación, porque Guadalest é un dos sitios onde a Natureza se mostrou xenialmente artista.
            A primeira vez que visitei Guadalest vin ese texto nun mosaico de azulexos ó lado do portalón do túnel que dá acceso á vila e díxenlle á rapaza que expendía as entradas en taquilla (porque para acceder a Guadalest compre pasar por caixa e “retratarse”): “Á vista deste piropo que vos dedicou un escritor paisano meu, ben me poderías deixar pasar de balde”. Pero non houbo maneira e tiven que apoquinar.
            O certo é que paga a pena facelo, porque a visita á vila meréceo, a pesar de cantas modificacións leva sufrido por causa da avalancha turística, que encheu de cafeterías e tendas de recordos típicos e outras chilindradas as súas noutrora tranquilas e caladas rúas.
            Utilizo de novo as palabras de Fernández Flórez: Guadalest é único, magnificamente impar na terra. Un peñón enorme, de verticais paredes e, dentro, unha aldeíña. Pero o escritor acaba por renunciar a proseguir a descripción porque a fera emerxencia daquel peñón, e aqueles cipreses con que o remata o minúsculo cemiterio, e o túnel aberto na rocha viva nin sequera a fotografía lle faría xustiza.
            Do que non cabe dúbida é que, no seu tempo, Fernández Flórez fíxolle a El Castell de Guadalest unha publicidade gratuíta e de largo alcance. E esto tráeme a outro tema do cal espero falar nunha próxima ocasión: o da sorte dalgunhas vilas e cidades que poden contar coa propaganda dun escritor que nos fale delas nos seus libros.

   Por certo, o outro día comentaba aquí a existencia dun “Museo das relacións desfeitas”, en Zagreb. Agora descubro, nun artigo de Montero Glez, outro curioso museo ou, neste caso, biblioteca. Atópase no “Clark County Historical Museum” de Vancouver: a “Biblioteca dos manuscritos rechazados” e nela recóllense libros que ningún editor quixo publicar. ¿Non se lle ocorrerá a alguén por aquí algunha outra orixinal idea museable?

domingo, 20 de xullo de 2014

Chanzos protectores



Sen ser patín, estas escadas na porta dunha edificación, que neste caso é unha caseta para gardar ferramentas e apeiros de labranza na zona de Meira, así como algúns productos do campo, impiden que os animais que deambulan pola aldea poidan subir e entrar. É polo tanto un indicativo de que dentro hai algo que necesita ser protexido. Do mesmo xeito estes chanzos que aparecen saíndo dun muro en Muxía, serven para acceder as persoas e ó mesmo tempo impedir que os animais accedan ó lugar de cultivo e estraguen o traballo dun ano. Son dúas formas de protexer os bens da codicia dos animais.



xoves, 17 de xullo de 2014

Versos ó xeito popular (XI)


Por Andrés Terra

Se vírade-lo que eu vin
Na praia da Berbiriana:
A atruxar un berberecho
E unha gaivota coa gaita.
(1974)

martes, 15 de xullo de 2014

A Virxe do Carme nos petos de ánimas



   
         Desde que a Virxe se lle apareceu a Simón Stock no monte Carmelo, ofrecéndolle o seu escapulario coa promesa de que aquel que morrese con el ó pescozo non sufriría as penas do purgatorio, o escapulario carmelita, consistente nun simple anaco de hábito da orde, converteuse en amuleto protector. Sen embargo, houbo que agardar ós reformadores da orde, a Tereixa de Xesús e Xoán da Cruz, para que as promesas e virtudes da posesión de tal escapulario se popularizasen, sobre todo entre aquelas profesións de risco, como os mineiros, quen por traballar tan nas profundidades da terra temían que a desgracia os collese máis próximos do inferno ca do ceo. E daí pasou a ser amuleto dos mariñeiros, por razón semellante, sen embargo, a Virxe do Carme non aparece como patroa de ningunha parroquia mariñeira ata ben entrado o século XX.  Nótese que os patróns das parroquias mariñeiras acostuman a ser apóstolos que tiñan por profesión a pesca.
            Pero unha imaxe que aparece con frecuencia, é a da Virxe do Carme, salvando almas das chamas do purgatorio en grande cantidade de esmoleiros e petos de ánimas espallados por toda a xeografía galega, abundando estes en terras arredadas das ribeiras mariñas, facendo así, máis universais as virtudes do escapulario.

luns, 14 de xullo de 2014

MUSEOS GRANDES, MUSEOS PEQUENOS

Por Pepe de Rocaforte
            Volvendo unha vez máis, e non será a última, sobre o tema museístico, preséntaseme unha dúbida sobre se son preferibles os grandes museos, coas súas impresionantes e case inabarcables coleccións de arte, ou os de tipo digamos familiar, pequenos, de proporcións máis asequibles para o visitante, que non se sentirá agobiado pola perspectiva de verse obrigado a pres­cindir de ver a maior parte das obras expostas, pola imposibilidade de lle dedicar un mínimo de tempo á contemplación de cada unha.
            Recordo agora unha visita guiada ó Ermitage de San Petersburgo, na cal, despois de toda unha mañá recorrendo salas unha detrás doutra, a guía daba por finalizado o percorrido nun determinado punto. Diante da miña queixa por marchar sen lle botar sequera unha ollada á colección de “Mestres franceses do século XIX”, a guía (excelente, por outra parte) indicoume as salas onde se atopaban e deume media hora para velas. Entre tanto esperararíame na escalinata da entrada principal para ir xantar.
            Posteriormente explicaríame que dada a cantidade de obras existentes no museo (non lembro ben a cifra que me proporcionou), se lle dedicase tan só un minuto á observación de cada unha necesitaría tres anos e non sei cantos meses e días máis para velas todas, e eso en xornadas de vintecatro horas, sen descansos de ningún tipo. ¡Demencial!
  
      Noutro sentido certo autor americano de quen non recordo o nome dicía que un home en boa forma física podería pasar por diante de todos os cadros da “Gran Galería” do Museo do Louvre en menos de quince segundos. E, certamente, eu faríao, se puidese, sen sentir a mesma dor de ter que prescindir de ver os mestres franceses de San Petersburgo, pero ese é outro tema.
            Por certo, recorrendo o Louvre, un fillo meu, daquela con doce anos, falaba do negocio de mon­tar un servicio de aluguer de cadeiras de rodas para que os visitantes non acabasen fartos e cansos de patear salas e máis salas, moitas veces, como no caso da Gioconda, sen opor­tunidade de ver cun mínimo de tranquilidade a obra de arte, neste caso ocultada, máis que ofrecida a contemplación do visitante.

            Ante todo esto, aínda que non sexan obras famosas o que alí vai ­ver, ¿non será preferible un museo máis proporcionado ás posibilidades humanas, como o poden ser os desas vilas de que falei en comentarios anteriores?

domingo, 13 de xullo de 2014

O KORRUNTXO DO OKUPA





            Unha vez visto que me aghuantades, tratarei de non vos enghedellar de máis e fareino sendo algho máis breve. Pero antes de máis nada, desculparedes o patinaso do Korruntxo anterior, cando comentei que cortiña era o diminutivo de corte: podería selo gramaticalmente… mais non o é semánticamente, pois cortiña é unha porsión de terra cultivable, nada que ver, daquela, coa corte do ghando…
            Ao que íamos: a mín xa me chocaba o do banco Espírito Santo… ignorantiño que é un (así en diminutivo parese menos ghrave), pois resulta que Espírito Santo é o apelido dos donos… vaites! Estes portugheses, postos a escoller apelido sonvos do máis beatos que no mundo hai… Que se De Jesus, que se Da Conceiçao, que se do Nascimento, que se do Espírito Santo… ou Da Assunçao… todo relasionado con eses mitos relixiosos… que me perdoen os crentes!
            É como a banca vaticana, vaiapordéus, que aghora don Fransisco tenta amañar… xa veremos en qué queda… E en falando do Vaticano… vaia invento do feixismo italiano que foi el! Faser un estado da sede dunha ighrexa… madia leva! Tanto que se ten dito de que o papa debía seder todo aos pobres, previa venda, pero… a verdade é que a quen o tería que seder ou vender ou subhastar a preso de saldo se acaso, é á sidade de Roma, pois patrimonio italiano é, ou non?
O do Vaticano (escasos 0’50 km.2) lévame a outros estados de opereta (que non é o mesmo que as repúblicas bananeiras, pero tampouco é tan diferente dada a condisión de paraísos fiscais que moitos deles adoitan tere…), tales Mónaco (1’50 km.2, o estado-casino con ese nome italiano de monxe, a outra cidade-estado), que veñen sendo os dous casos extremos… 
…ou San Marino (61 km.2, o estado-outeiro), Liechtenstein (con 160 km.2 xa semalla un xighante, con ese nome case impronunsiable), ou Malta (316 km.2! o estado-illa con nome de bebida), como Ghranada (344 km.2! con nome de froita, que os inghleses desghrasiaron en Grhenada, como á Florida lle chaman Flórida, manda truco!), e non dighamos, xa metidos en illas, das Bermudas (53 km.2, con nome de pantalóns)…
Cánto absurdo, digho eu, de illas (Micronesia, Polinesia… pequenas Antillas…) por esa condisión independente que non son máis que xoghete dos estados grhandes, por aquilo dos peixes que se comen entre eles… e elas mesmas pouco ou nada ghobernables por ese carácter espallado…
Pero disto xa vos contarei outro dia, e non me sexades negativos á hora de me calificar, mirade todo o anterior como un divertimento sin moito righor, tirando a caricaturesco, que seghirei practicando mentres os inquilinos leghais do blogue faghan a vista ghorda… E non me negharedes que hoxe vos aumentei os coñesimentos un bo pedaso,  a modo, ho!

UM APELIDO. UM NOME.



Por UM-DO-CHAO.
ACUÑA E FARÍAS.

Os apelidos.
Godoy y Álvarez de Faría
            Hoje traemos dous apelidos realmente portugueses, porque correspondem a topónimos lusos, mas que tenhem decisiva presença na Galiza.
            Para comezarmos, ACUÑA é a versom espanholizante do DA CUNHA original. Hai três freguesias (paróquias) Cunha no norte português (em Braga, Viana e Viséu)… por mais que nas Astúrias e no municipio de Teverga exista um núcleo Cuña.
            Ao pasar à nossa terra, o nome de família sofréu –além do troco de nh por ñ- o que já temos explicitado (ver apelidos Campo ou Costa), o fenómeno da aglutinaçom:  prescindindo da partícula D’, ficou-lhe aderida a partícula ‘A… resultando assi Acuña: a diferência de Do Campo ou Da Ponte, aqui estamos perante um topónimo cabal, neto, val dizer, o nome, de origem confussa, dum núcleo (ou núcleos) determinados, que nom é o caso dos outros referidos a fenómenos geográficos ou topográficos globais ou puros: Costa, Val, Paço, Vila, entende-se?
Manuel Acuña
            Demostraçom patente e relativamente recente do dito, temo-la no indivíduo decimonónico –citado ao tratarmos o apelido Figueroa- Francisco Acuña, cujo pai galego, na documentaçom do Salzedo natal, figura como Da Cuña. (Nas Américas, por certo, temos visto um Da Cunda que bem parece umha deturpaçom mais do apelido que nos ocupa). 
            Ora, FARÍAS é um FARIA que tamén foi agredido na sua integridade original. Topónimo, segundo sabemos, único, e do concelho de Barcelos, por umha parte pluralizou-se (a exemplo de Bento/s, Brito/s, Pinto/s, etc.) em terras hispanofalantes. Pola outra, nalgum suposto bem concreto -é o que tem acontecido coa personagem que logo citaremos-, trocando a acentuaçom, de Farías para Fárias (utilizamos o acento para enfatizar).
            Sabido é que as normas de acentuaçom gráfica diferem de espanhol a português; esta língua rompe o ditongo e fai: Fa-ri-a, prescindindo assi do acento gráfico que em espanhol é necesario, so pena de, coa sua ausência, desplazarmos a pronúncia para Fárias… como sucedéu no norteamericano México… processo muito comum tamém na América centro-sulina, onde tudo trocam: Tarrío para Tárrio, Cossío para Cóssio, etc., etc.
   
Juan Cunha
        
(Pois esta pessoa é a causante de tratarmos um apelido nom estritamente galego, dado que as fárias da Corunha, que chegarom a mais que centenárias, forom famosas mentres durarom…).
As personagens.
1 Manuel Godoy y Álvarez de FARÍA (1767-1851), pacense, de ascendência materna portuguesa, político de bem conhecida e vituperada actuaçom na Espanha do seu tempo.
2 Heraclio FÁRIAS Vargas-Machuca (1841-1913), mexicano (seique de ascendência galega), inventor da máquina, vendida à Tabacaleira espanhola, que fabricou às fárias.
3 Manuel ACUÑA (1849-1873), mexicano tamém, poeta romântico, morto bem novo.
4 Juan CUNHA (1910-1985), oficialmente Da Cunha, uruguaiano e importante poeta.

HELENA E O SOL



Por Pura Tejelo




Qué batalla se librará, Deus, no cume das colinas
que escintilea salferindo de sangue
este ceo de vertixe e cólera.

Mañá baixarán de vermello os ríos
tinxindo a roupa das lavandeiras e as azas das lavercas,
voltando as terras ermas de sílice.

Quén recollerá as víctimas do fragor.

Flotarán no aire os lamentos mudos
deste sol de escudo e bronce
encabuxado en non esmorecer,
hoxe que estás, aí, queda,
como unha estampa,
voando as fitas brancas do teu pelo como velas daqueloutras naos,
nunha atmosfera cruenta.

Sei que loita, Helena, para agradarte
E prolongará a súa agonía intermitente
para que ti, extasiada, sigas contemplando
o solpor,
morrendo todas as veces que desexes.
Así te ama.

Este sol alucinado como un tolo
desangrándose,
perdido,
mentres bota bolas de fogo contra as altas torres da escuridade,
queimando madeiras de bidueiro e desatino,
boca en rebeldía
abre un oco imposible na noite, corredor de fondo e lava,
amándote como un sentenciado.


 Pero ti, Helena, na penumbra
es a auténtica luz,
darás a volta, andarás lentamente,
premerás o botón do teu ascensor,
entre as sabas do leito prenderás a lampadiña
e recordarás a beleza daquel ocaso,
na aínda encendida calor das túas meixelas,
logo durmirás,
e a fita do teu pelo caerá flotando, branca e vaposa como nas naos de
antano

venres, 11 de xullo de 2014

Versos ó xeito popular (X)

Por Andrés Terra

Inda o martes cara á Cruña
Parei por ver Santa Cruz…
Eu non sei o qué sería:
¡Cando cheguei era luns!
            Moitas veces mo dixeron
            E máis tenmas de dicir:
            ¡Eu non che sabía o conto
            De que toleaba por ti!
Namoreime dun recordo
E o tempo pasou, pasou…
Cando te vin ao regreso
¡ai, fume do meu amor!

(1973)

mércores, 9 de xullo de 2014

As reliquias de san Cristovo




            San Cristovo, protector de conductores, automobilistas, recadeiros e barqueiros, era un home xigantesco, un fortachón que, arrepentido dos seus pecados decidiu dedicar a súa vida ós demais, e escolleu para tal oficio o de pasar ás persoas que necesitaban vadear un río, levándoas en brazos ou ás cachapernas. E un día houbo de pasar a un cativo que lle pesaba tanto que case non podía con el, e entón o rapaciño que pousaba sobre o seu ombro aclaroulle que todo aquel peso era porque levaba sobre si o peso do mundo.
            Aquel neno, que resultou ser o Neno Xesús, regaloulle a Cristovo unha vara para que lle servise de apoio, pero cando o bondadoso home, pola noite a deixou á porta da casa, esta apareceu pola mañá florida, chea de vida, e das flores saíu o froito con que o bo home deu de comer a moita xente necesitada.
             A súa festividade celébrase en España no 10 de xullo, mentres que no resto do mundo cristián é o 25 deste mes e en Oriente o 9 de maio.
            A un home de tanta bondade non podía menos que adorarse e tomalo como intercesor diante da divindade que tivo a deferencia de regalarlle aquela milagrosa vara, e as reliquias (anacos do seu corpo) foron recollidos e venerados en moitos lugares do mundo, pero sempre reliquias xigantescas, como corresponde á súa xigantesca persoa, reliquias que seguen venerándose e atribuíndoselle poderes especiais, aínda a pesar de que se descubriu que, na realidade, uns dentes atribuídos ó santo son na realidade dentes de dinosauro, e nós mesmos, nunha exposición sobre reliquias e relicarios que se amosou en Compostela, vimos nunha caixiña perfectamente tallada unha moa atribuída ó santo, unha enorme moa de cor escura, a cal, segundo un experto que viña canda nós, era na realidade un caprolito defecado por algún animal xigantesco, posiblemente tamén dun dinosauro.

sábado, 5 de xullo de 2014

Hórreo de Borroa (Arteixo)



          
              Nesta aldea que pertence á parroquia de Pastoriza, no concello de Arteixo, atopamos este curioso hórreo que, unha vez máis, se coroa cun ave, con ese símbolo de que xa temos falado neste caderno e máis aínda centrándonos nos hórreos arteixáns, onde o elemento avícola se amosa cunha alta densidade.
     Neste caso vemos un hórreo de mediados do século XIX, e a ave, que semella unha pomba coroa a cruz. Unha pomba que, como sabemos, garda relación coa esperanza, pois son as aves que cruzan o ceo coas primeiras luces da alba, son elas quen primeiro vén e proban os gromiños verdes dos campos e son elas as que, segundo a tradición lle dan forma á alma dos finados, como pasou con santa Eulalia que deixou saír unha pomba da súa boca antes de expirar ou santa Escolástica, que cando morreu liberou a súa alma para que voase con forma de pomba cara o ceo. 

                   A pomba tamén é a forma que toma a terceira persoa da Trindade, o Espírito Santo para anunciar a presencia do Mesias. E a pomba é, asemade un dos símbolos da fidelidade conxugal. Pero aquí, neste hórreo, entendemos que cumpre coa simboloxía apotropaica da fartura, como un elemento protector do gran que aquí se almacena e como invocación a que del nazan moitos brotiños verdes para alimentar ós seus propietarios e a todas as aves do ceo.