MEDITACIÓNS DIANTE DA TELE

 

Por Pepe de Rocaforte

 

“No sétimo ceu”, titulada en alemán “Wolke neun”, é unha película do ano 2008, dirixida por Andreas Dresen, na que se relata a aventura dunha muller que despois de moitos anos casada comenza unha relación amorosa fóra do matrimonio. O argumento resulta en principio un tanto manido; pero neste caso a historia iniciase a partir dunha situación non moi habitual: as idades dos protagonistas, dous homes e unha muller, oscilan entre os sesenta e tantos e os setenta e tantos anos, o cal nos trae o desenvolvemento dunha trama un tanto especial. Pero o que quero escribir hoxe non ten case nada que ver co argumento de “No sétimo ceu” (cuxa visión recomendo).

Ese par de detalles de mínima importancia son os seguintes: o primeiro prodúcese nun momento en que o marido da protagonista feminina vai ir visitar ó seu sogro, internado nunha residencia para xente mentalmente discapacitada. O home dille á muller: “Se algunha vez me vexo coma teu pai, lévame ó bosque e pégame un tiro”.

Non sei se vostede lería algunha das miñas últimas colaboracións nesta páxina, pero en caso afirmativo tal vez recorde unha, publicada hai dous meses co título de “Un tiro para Méndez Ferrín”, na cal informaba da presentación dun libro de relatos de Xosé Manuel del Caño, con ese mesmo título, no que, entre outras, se contaba a historia dunha ocasión en que o escritor de Vilanova dos Infantes lle dirixía ó narrador unha idéntica petición.

O outro mínimo detalle de “No sétimo ceu” aparece nunha escena na que os mesmos protagonistas, marido e muller, están vendo a tele na súa casa mentres na pantalla se ofrece a transmisión dunha competición de ciclismo tras moto. O detalle fíxome lembrar da miña adolescencia, cando o ciclista mallorquino Guillermo Timoner, un deportista hoxe practicamente esquecido, era a gran figura mundial dese deporte.

Timoner foi catorce veces campión de España de velocidade en pista e cinco veces campión mundial de medio fondo tras moto. Daquela a figura do ciclista mallorquino aparecía case a diario nas informacións deportivas, e o ciclismo tras moto parecíanos, ¿como non?, o deporte máis importante do mundo.

Logo o auxe destas competicións foi decaendo. A última información, moi escasa, que vin relacionada con elas foi a dos campionatos de Europa dos anos 2017 e 2018, gañados polo alemán Franz Schiewer. Tal vez fose a Alemaña o último refuxio onde sobreviviu tal deporte e por eso a vella personaxe de “No sétimo ceu” alimentaba a súa saudade frente á tele seguindo a transmisión dunha desas competicións da súa mocidade. ¿Chegaranos a pasar algo polo estilo coas restantes grandes competicións ciclistas? Non sei se será imaxinación miña, ou xa me vai parecendo que a paixón polo ciclismo en carreteira non é o mesmo que cando Miguel Indurain era o noso ídolo nesa modalidade deportiva.

E menos mal que a Rafa Nadal xa parece que empeza a lle coller o relevo outro novo tenista español. Menos mal, porque ¿que sería hoxe de nós sen o tenis na televisión?

Música e terapia

 

  

Se a música amansa ou non amansa ás feras non o sei. De momento non me atrevo a facer a proba. Pero o que si sabemos é que dependendo da canción que escoitemos imos amosarnos irados ou alegres, tristes, tranquilos ou sosegados, porque non toda a música é igual e, como toda obra artística, segundo que acordes así aflorarán as nosas emocións.

Tamén é certo que dependendo do noso estado de ánimo estamos mellor ou peor condicionados para certas melodías. Xulio dinos que a empatía que temos con determinadas cancións depende en boa medida da nosa educación musical; ou, como é de supoñer, do que estamos afeitos a escoitar, daquilo para o que temos adestrado o ouvido. Apreciamos máis os sons con que nos bombardean dende as emisoras de radio ca aquilo que escoitamos en moi raras ocasións. Todo o cal vén a revelarnos por que non valoramos máis a música que etnicamente nos queda máis próxima ca outra de tonalidades alleas á nosa cultura. Ou por que, en liñas xerais, ten máis éxito unha guitarra eléctrica ca unha gaita.

Pero, ¿onde residen as emocións que a música ou outras formas artísticas nos aportan?

No corazón non, dende logo. O corazón non é máis que unha bomba de achique. As emocións son algo que se aprende e o aprendido queda arquivado ou almacenado nas diminutas células do cerebro, de maneira tan profunda   que poden trocar a estrutura dos mesmos xenes que nos forman e condicionan. Algo que se pretende demostrar o vindeiro día trinta deste mes en Compostela con un grupo de mil asistentes a un concerto da Real Filharmonia de Galicia, onde os ouvintes que o desexen, poden participar no experimento para comprobar a capacidade que a música ten para transformar a química do noso xenoma. Só é necesario tomar unhas mostras de sangue e cuspe á entrada e á saída do evento para, segundo se nos conta a través da prensa, demostrar como as melodías poden alterar a nosa bioquímica e ata onde poden servir para manipular ou estimular as distintas moléculas, e cales en concreto, con uns simples acordes, a fin de modificar condutas ou deseñar algunha terapia determinada. Quen sabe se na volta duns aniños nos substitúen o sintrom por unha canción dos Rollings, e para calmar as dores do ácido úrico nos van dar unha sesión de ópera, por exemplo.

Agora só nos falta saber que tipo de melodía se vai tocar no devandito concerto, porque non terá a mesma reacción unha persoa maior ca dun mozo, ante un rock ou un valse. Os investigadores xa terán tomado as súas precaucións para diferenciar a uns de outros e prever que os efectos dun punk non alteren as sensacións dun bolero.

Da  importancia da música sabemos dende os primeiros minutos de vida grazas ás nanas que nos calmaban e nos axudaban a coller o sono; e ata se conta que unha boa melodía pode facer revivir unha planta incluso en ausencia de auga e sol. Mitos á marxe, aquela está probada secularmente pero esta non, só é unha crenza sen demostración empírica. 

Sexa o que sexa, estou desexando coñecer os resultados do experimento, por saber se determinada música me vai evitar no futuro a necesidade de inxerir algún fármaco.

 

 (Este artigo foi publicado na sección Lingua Proletaria, na edición de Barbanza de La Voz de Galicia).

NO PORTO OUTRA VEZ

Por Pepe de Rocaforte

 

Dinme uns amigos que o atractivo do Porto se estende a cada volta con máis forza por toda Europa e desde logo, a xulgar pola cantidade de turistas que nestes días de fins do verao se aglomeran en xardíns, prazas, rúas e calquera outro recanto da cidade onde se poidan atrancar os paseos a base de cadeiras e mesas nas que, debidamente comprimido, despaches unas cervexas frescas mentres uns músicos de rúa che ofrecen, mesmo a carón da túa orella e a todo volume, a posibilidade de desfrutar das cancións máis de actualidade en inglés, o negocio turístico vai a todo tren.

Reflexionando sobre este asunto, observei xa hai tempo que cando o desfrute da época de vacacións só ocupaba os meses de xullo e agosto, os lugares coa case exclusividade da ocupación turística eran aqueles con sol a mazo, e que ademais contaban con extensas praias de auga mansa e morna, circunstancia gracias á cal o veraneante podía pasar horas e horas deitado na area sen pensar en nada, ideal de todo ser humano, ou polo menos da maioría.

En tal caso, os países menos favorecidos polo clima debíanse resignar a proseguir sen poderen aproveitar a previsible fonte de divisas que lle aportaría o turismo en caso de disporen das adecuadas condicións climáticas... A non ser que, ollo ó parche, ¡se estudasen outros medios de atracción do homo vacacionalis!

Matinando nesta teoría foi como o ano pasado se me ocorreu vir ó Porto para estudar sobre o terreo como os portuenses puxeran mans á obra e as medidas que tomaran para chegar a este espectacular incremento de visitantes.

No inicio das miñas novas indagacións, a pesar de pasar pola súa beira, este ano volvín superar o desexo de entrar na librería Lello, e para colaborar na escasa medida que o vulto da miña persoa podía significar na redución da lonxitude da cola ou bicha que se alongaba cousa duns cincuenta metros desde a porta do local, igual que fixera o ano pasado, decidín prescindir da visita a tan marabilloso establecemento posto de moda pola reste de aventuras libreiras e cinematográficas de Harry Potter.

En compensación decidín achegarme a Leixões para ver alí ó lado outro posible motivo de atracción turística: as famosas piscinas das marés de Álvaro Siza, que si, que están ben, sobre todo porque supoño que nelas a auga do mar, ademais de mansa, estará máis morna que a auga libre do océano alí ó seu lado. Algo que o meu corpo agradece, pero visualmente confeso preferir, por exemplo, as piscinas volcánicas de Garachico, en Tenerife.

En fin, cada un é como é, e a volta por Leixões serviume tamén para ver alí ó lado o barco de cruceiro que estivera no porto da Coruña o día anterior e dese xeito saber máis ou menos os lugares de idas e voltas dos cruceiros que veñen á Coruña e as distancias diarias que percorren.

Empeñado desta volta en buscar cousas pouco coñecidas, ou descoñecidas para min,  e un tanto afastadas do centro da cidade, ocorréuseme tamén atravesar a ponte de Dom Luis I polo seu paso superior, atraído por unha boa cantidade de xente alá no alto, no xardín do Morro, de Gaia. Preguntei polo motivo de se xuntar tanto persoal  acolá no alto e deixáronme un tanto sorprendido ó me informar que alí subía a xente para ver o solpor. ¿Non é bonito eso? A min, ó momento, viñéronme á memoria as postas de sol en Zádar, e pensei: A ver se aquí conseguen algo similar ó que alá conseguiron os croatas, e dicir: atraer máis turismo.

Nese caso tal vez non lle viñese mal ós portuenses un valedor tan importante como foi don Alfredo Hitchcock, quen sentenciou daquela que os solpores de Zádar eran os máis fermosos do mundo. ¡Veña, veña, que entre un solpor e outro tampouco tanta diferencia haberá, digo eu! E para aportar o meu grao de area á publicidade favorable ós nosos veciños de alén Miño, aquí deixo a miña proposta de que vaian vostedes admirar os solpores portuenses, eses que só se poden contemplar desde o xardín do Morro, nos altos de Vila Nova de Gaia.