xoves, 31 de maio de 2018

FINS DO MUNDO


Por Pepe de Rocaforte
            «Station Island é unha illa no medio do lago Dergh, que é, desde hai moitos séculos, lugar de peregrinación de Irlanda. Chámanlle tamén “O Purgatorio de San Patricio” a ese Santo André de Teixido de Eirín». Encontro esta breve información en “Amada liberdade” (Por certo, gran libro o de Fernando Pérez-Barreiro Nolla. Cantos esteamos interesados nos temas político-culturais da segunda metade do século XX en Galicia deberiámolo ler con moita atención).
            Á vista do texto de Pérez-Barreiro busquei máis información sobre ese San Andrés de Teixido irlandés e non encontrei unhas semellanzas tan grandes co noso como en principio supuxera. En Station Island hai unha cova considerada a entrada ó Purgatorio, a onde xa no século XII chegaban peregrinos que pasaban quince días de xaxún e oración no mosteiro alí existente para, logo dese tempo, unha vez confesados e comulgados, estaren en disposición de entrar á cova por onde se accedía (temporalmente) ó trasmundo.
            O tal “Purgatorio de San Patricio” tróuxome á memoria outro Teixido, este en Bretaña: o de Sainte Anne La-Palud. Entre os meus papeis revoltos busquei as notas tomadas nunha viaxe por terras bretoas hai cousa de trinta anos, onde daquela escribín: «Entre as praias de Sainte Anne La-Palud e Kervel, na ribeira onde desapareceu asolagada a cidade de Is, a panorámica da baía de Douarnenez ó solpor é grandiosa. Ás nosas costas ofrécesenos á ollada unha extensión  de leiras de millo cos pavóns ondeantes, coma un mar en descenso suave ata a beira do areal. Nos campos de trigo recén segados as gaivotas descansan das súas evolucións aéreas e a cousa dun medio quilómetro da praia érguese a basílica de Sainte-Anne-d’Auray, máis suntuosa que o noso humilde templo de San Andrés de Teixido, pero nun entorno non tan impresionante coma o dos acantilados da Capelada».

Ese santuario, ó que continúan arribando peregrinacións multitudinarias, é un dos máis importantes de Francia, despois dos de Lourdes e Lisieux. Alá dise “Pe beo pe varo / tle pep breizad mont d’ar Palud”, que seica traducido do bretón á nosa fala significa máis ou menos: “Vivo ou morto / todo bretón debe ir La-Palud”. ¿Non si que soa un pouco familiar?
O santuario bretón é de mediados do século XVII, aínda que as súas orixes disque se remontan a un antigo culto pagán á deusa Dana. No caso de Teixido, o primeiro templo levantado provén polo menos do século XIV, pero a antigüidade das crenzas que alí levaban ás xentes en peregrinación tamén procede de tempos recuados, das épocas da cultura castrexa. Pero non imos discutir por cal deles puido ter sido o primeiro, o curioso é como alí e aquí se desenvolveron unhas devocións similares nunha época en que as comunicacións entre unhas terras e outras non debían ser alá moi doadas.

luns, 28 de maio de 2018

A difícil felicidade


           
    

En liñas xerais a felicidade completa é unha utopía, pero non por iso deixamos de procurala por terra mar e aire. O que para uns é bo para outros non o é tanto, uns confórmanse con ir ó cine unha vez por semana e outros gastan o salario en quinielas de infortunio. Por iso Xulio non discute quen é máis feliz. Cada un ó seu xeito conténtase co que pode, e aquí tamén conta o nivel de ambición ou de conformismo. Nos libros de citas calquera pode atopar definicións para dar e tomar, pero como todas as citas, só serven dentro do seu contexto e polo tanto son de moi dubidosa aplicación xeral.


     Xulio desconfía dos que se proclaman felices. Con eles sempre lle acorda o conto daquel rei que procurando a felicidade, por consello dos sabios, tiña que vestir a camisa do home máis feliz do mundo, e atoparon a un zapateiro que aseguraba ter todo o necesario para vivir sen coitas, non lle faltaba traballo e o traballo gustáballe, estaba namorado e sentíase amado, pero cando lle preguntaron pola camisa asegurou que nunca usara tal cousa. Hoxe interprétase como que só os pobres son felices. E iso non é certo. Outros entenden que sendo este un conto medieval, e a camisa daquela unha prenda para durmir, a felicidade do zapateiro estaba na cama (sen camisa).
     Choqueiradas á parte, cada quen entende a felicidade ó seu xeito. Todos a queren pero non todos a ven igual, porque funciona como unha sinusoide que varía en función da saúde, da idade, do traballo, da riqueza, das relacións persoais e ata do mesmo percorrido vital. No que non cambia e nesa ansia que sempre temos por amosala, e aí están as redes sociais cargadas de emoticóns sorrindo, detallando a última comida nun restaurante de moda, a última viaxe en avión, o último ligue dunha noite de tormenta ou a última tarde mirando o luscofusco. Á fin iso é a felicidade, o logro dun instante pracenteiro para o que se estivo traballando, aforrando e cavilando durante horas e días de desvelo.

     Como mostra do que se entende por felicidade completa está o amor eterno, esa procura que, se é realmente un amor, non estará libre de momentos de tristura e preocupación polos avatares compartidos, polos gustos non sempre coincidentes ou por mor de infortunios (que algún sempre hai) da persoa amada. Pero non por iso se deixa de procurar, como os gregos a buscaban tratando de volver a aquela mítica Idade de Ouro en que non pasaban penas e eran inmortais, como procuran os cristiáns o Ceo, os normandos o Valhalla ou os musulmáns ese paraíso erótico festivo tan difícil de acadar tras unha vida de loita e sufrimento, nisto que o noso santo poeta Pedro de Mezonzo chamou “val de bágoas”, onde todo o esforzo vai dirixido a posuír un momento de felicidade. Así, todo traballador se esforza durante a súa vida coa intención de vivir sen coitas nesa antesala da Gloria eterna, e cando lle chega a xubilación, cando se lle deberían descargar as penas da vida, empezan as visitas ó ambulatorio e as sobredoses de pastillas reparadoras. Tiña un veciño que despois de toda unha vida no estranxeiro, arredado dos seus, coa ansia de facer a súa casa no pobo, tras corenta anos de vida laboral, a enfermidade recluíuno nun asilo e hoxe deixámolo no camposanto.
     Colleume o pesimismo, porque nunca falta  quen nos pon trabas para que non esteamos tranquilos nin como xubilados nin como asalariados.