sábado, 30 de setembro de 2017
xoves, 28 de setembro de 2017
UNHA VISITA INESPERADA
Por
Pepe de Rocaforte
Hai un par de días tiven un soño
curioso. Non debería escribir sobre os soños que teño, xa o sei. Miguel Anxo
Murado, un autor a quen admiro e de quen, lamentablemente, deixei de ler os
seus atinados artigos xornalísticos desde cando renunciei á lectura de “La Voz
de Galicia”, recomendaba nunha ocasión non escribir sobre soños, un tema en
xeral carente de interese, amén doutras consideracións que agora mesmo lamento
non lembrar.
Pero, en fin, tiven un soño e a falta
doutro tema no día de hoxe, vouno referir. O caso é que Umberto Eco aparecía
inesperadamente na miña casa, acompañado por unha especie de guía, non só polo
seu descoñecemento do meu idioma, senón porque a estas alturas tiña un serio
problema na vista, case perdida por completo. De feito o primeiro que pediu ó
entrar foi baixar as persianas, porque a luz do sol, que desde media mañá a
media tarde entra a cachón na miña casa, cegábao e producíalle outra reste de
problemas que non especificou.
Díxome que me elixira para a súa
visita porque era eu, de cantos escribiran algún traballo sobre el, o único que
nestes días non fixera ningún artigo sobre o tema catalán. “Mire vostede, é que
o tema catalán desbórdame”, díxenlle. “E á parte de carecer de información
axeitada sobre el e non ter unha receita válida que ofrecer para a súa
solución, o certo é que estou ata o gorro de seguir sempre as correntes
dominantes de opinión e información.”
Tamén debo dicir que non escribín
cousa ningunha sobre Eco, aínda que neste soño estaba seguro de ter publicado
nunha revista, da cal me esqueceu o nome, non un artigo, senón un “cómic”
protagonizado polo autor de “O nome da rosa”.
En fin, Eco faloume de moitas cousas
das que non lle entendín nada, e a quen me diga que o italiano é de doada
comprensión, enviaríao (de ser posible tal cousa) a asistir á conferencia, sen
tradutor simultáneo, dada por el en 1992 no Pazo da Ópera da Coruña.
Na miña casa Eco falou moito de non
sei o que e mentres el “largaba” a min ocorréuseme pedirlle, nun inciso, unha
dedicatoria nas páxinas de “Seis paseos polos bosques narrativos” que tiña na
casa. “¡Que vulgaridade!” entendinlle exclamar con certo aire de desgusto. Pero
finalmente escribiume o autógrafo e logo, aproveitando un descoido do seu guía,
escapou a paso lixeiro a visitar un taller de motos nun baixo de alí á beira.
Nestas chegou a miña muller e cando
lle contei a visita que acababa de ter preguntoume: “¿E non lle fixeches
algunha foto?” Pois non, nin se me ocorrera. “Vaia, home, ti que tiras de
cámara fotográfica ata para retratar un can cagando, ¿non se che ocorre facerte
unha foto con Eco cando, ¡despois de morto!, vén de visita á nosa casa? Está
visto que nunca chegarás a nada. ¡Es un caso perdido!”
E aí acabou a cousa.
luns, 25 de setembro de 2017
Control social e democracia
Todas as sociedades teñen a súa
forma de control social. Nos grupos pequenos, as disputas adoitan resolverse a
nivel interpersoal . Ante conflictos graves, todo o grupo pode actuar
conxuntamente de cara a castigar mediante o ridículo ou o ostracismo pero, normalmente,
nestas sociedades pequenas, o obxectivo é manter a orde social, máis que
represaliar ao infractor. Pola contra, en sociedades-estado ademais de normas
sociais, hai leis; os roles de quen terá que xestionar os conflitos están
especializados, prodúcense xuízos con tribunais formais e o propio poder impón
as formas de castigo, como a prisión ou mesmo a morte.
Cando os estados son autoritarios, a
forma de goberno enfatiza a autoridade do estado. Trátase dun comportamento
político no que unha persoa ou unha institución, probablemente electa, como un
goberno democrático, ten total liberdade para exercer a súa propia autoridade.
Este sistema é, polo tanto, compatible con unha “democracia política”: un
estado de dereito con división de poderes, sufraxio universal ou sistemas de
control ao goberno. O concepto “democracia política” engade un matiz á palabra
“democracia” para sinalar que non todo o que aconteza nun goberno demócrata na
forma vai ser democrático no fondo. Contraponse, así, a unha “democracia
social”, que implica a participación de todos os actores da sociedade na toma
de decisións políticas.
Nelson Mandela referiuse a este
concepto dicindo que non vale de nada ter eleccións e un parlamento se os
dereitos das persoas non se respectan. O seu caso representa ben como o estado
ten o poder de lexitimarse a si mesmo independentemente de en qué consistan as
súas accións e, ao mesmo tempo, deslexitimar a quen actúe en contra pois, por
inxustas que sexan as leis dun estado, estas van ser a legalidade por dereito
propio. Mandela, que foi galardoado co Premio Nóbel da Paz no ano 1993,
defendeu a resistencia armada nos anos cincuenta, aínda que as leis que
regulaban o Apartheid fosen democráticas. A mesma persoa, coa mesma ideoloxía
pero en réximes políticos diferentes, foi terrorista ou Premio Nóbel da Paz,
prisioneiro e presidente da República Sudafricana. Porque o legal e o ilegal é
unha construción definida por un poder lexislativo que cambia no tempo, e cando
a legalidade impide a democracia a sociedade civil só ten a opción de crear
normas sociais coas que cambiar o status quo e acceder a ese poder que decide
qué vai ser legal ou ilegal nos próximos anos.
Adelaida
Vidal
sábado, 23 de setembro de 2017
venres, 22 de setembro de 2017
A Mota, demos e esconxuros baixo san Mateu
Non sei a quen se lle ocorreu representar o
mal con rostro tan fero e feo, reunindo no seu corpo todo os atributos que a
relixión pon por maldade, desde a cornamenta dun bruto ata o rabo dun réptil,
pero tamén as uñas pintadas, os ollos con coloretes, de meniña acesamente
vermella e lingua obscena. Ese é o demo, o maligno que sempre persegue á
bondade. E este en concreto é o demo da Mota, en Arzúa. Un demo que fica baixo o
xusticeiro pé do apóstolo Mateu, a quen neste lugar se lle rende culto cada
vinteún de setembro.
Cóntase que cando o evanxelista chegou a
Etiopía para predicar, dous magos que alí había enviáronlle un par de dragóns
para espantalo, o que a relixión popular converte en diaño, pero o apóstolo
lonxe de fuxir agardounos coma quen agarda por un comité de benvida, e cando os
tivo a pouca distancia saudounos facendo o sinal da cruz, co que aqueles
arrepiando de medo ante tal símbolo fuxiron a refuxiarse á cova de onde saíran
coma se fosen dous ratos fuxidizos, por iso, noutra imaxe do apóstolo que se
conserva nesta capela, o patrón dos traballadores de alfándega represéntase
pisando un dragón.
Con todo o santo, tamén chamado Leví segundo
os evanxeos de Marcos e Lucas, foi asasinado cunha alabarda mentres dicía misa
(segundo os haxiógrafos medievais), por negarse a convencer a unha moza
decidida a consagrar a súa virxindade a Deus, para que cedese ás pretensións do
monarca de Hierápolis, que lle ofrecía matrimonio.
E precisamente por ter dado a súa vida en
defensa das verdades do evanxeo contra os endemoñados feitos dos infieis, no
lugar da Mota, algún día viñan os posuídos polo maligno a expulsalo do corpo
entre retorcementos, xuramentos e vómitos de sustancias arrepiantes, e hoxe en
día, séguese pasando por un lugar dentro da capela, presidido polas dúas imaxes
do santo, para combater e prever as enfermidades que poidan vir neste tempo de
inverno que se aveciña, tan comúns noutro tempo como o bocio.
O ritual, consistente na imposición do santo, como se ve neste vídeo,
conleva tamén o feito de pasar, de modo simbólico, o coitelo que lle sirve de
atributo ó evanxelista pola gorxa, para cortar o mal mentres se lle implora co
ensalmo: Santo bendito che quite o
enfermidade e che dea a sanidade, pola virtude que o santo ten, santo bendito,
amén.
Subscribirse a:
Publicacións (Atom)