sábado, 28 de xaneiro de 2017

Sen propósito de emenda



A mesma Biblia o di, que o amor polo diñeiro é a orixe de todos os males, e sen embargo nin os máis atentos lectores deste tipo de literatura lle fan caso. Xulio aposta a que non hai un só banqueiro ateo, e que todos, cada domingo, van coa súa familia á misa e ata son quen de comulgar coma quen toma o aperitivo antes do vermú.
Non sei por que recuperei do faiado da casa un libro sobre política económica que tivera que ler cando era estudante, un libro que trae estampado na portada o famoso cadro “O cambista e a súa muller”, dous personaxes de principios do século XVI, en que ela ten entre as mans un libro que semella relixioso, por unha das imaxes que se intúen, pero a vista está na balanza con que o esposo está pesando as moedas para saber que é ouro e que non. E Xulio, que coñece este cadro moito mellor ca min, asegúrame que no marco do mesmo hai unha inscrición, feita dous séculos despois de pintado, cunha frase sacada do libro sagrado do cristianismo: “Que a balanza sexa xusta e as pesas iguais”. Porque poucas veces se viu unha balanza ben equilibrada e os que as manexaban sabían dar calote con elas, tanto ou máis que na actualidade. Unha advertencia invitando a procurar un bo equilibrio entre o espiritual e o mundano, que raramente se dá, porque na lista de preferencias que todos temos, o carpe diem de hoxe sempre está por diante do paraíso post morten. Á fin, xa nos acostumaron a que calquera mal becho poida acadar a Gloria cun par de misas cantadas por media ducia de curas.
E se ben tanto o Antigo como o Novo Testamento están repletos de alusións á avaricia e a como o amor ó diñeiro nos aparta das bondades da vida, facéndonos egoístas e insolidarios, está claro que esa é a parte que se lee de pasada para evitar os escrúpulos e quedar co da misericordia ben pagada, que exculpe do mal feito sen necesidade de reparar a maldade, como estes señores da elite bancaria galega, xerentes dunhas caixas de aforros que naceron co simbólico nome de “Monte de Piedade”.
Recoñece o señor xuíz a especial gravidade dos feitos, e liquida a penitencia con dous anos á sombra, que o máximo representante público de toda Galicia lamentou con algo así como que “hai que ser misericordiosos cos velliños” (xa temos indulto á vista), pero os cartos, que eran de tantos aforradores, seguen nos seus petos. Imaxínome a cantidade de persoal médico que podía contratarse para eliminar as listas de espera, a cantidade de albergues para indixentes, a cantidade de vatios de electricidade que podían saír gratis nestes días fríos de xaneiro, a cantidade de caridade cristiá que podía facerse cos nove mil millóns que os devotos banqueiros non van devolver.
E se o amor ó alleo en xente tan rezadora lles fai adiar os deberes e principios da súa fe, ¿que non van facer cos deberes e principios sociais?. Que estes banqueiros prefiran a cadea antes ca devolver o furtado (o de furtar é un dicir) non debería sorprendernos vindo de quen está acostumado a pecar e confesar o pecado para deixar a súa alma limpa como unha patena tras rezar unha Avemaría. Non debe de estrañarnos cando acatan a sentencia con mística resignación, e entran a ocupar a súa “Cela de respecto” (non sabía eu que tal cousa existise) invitando a café a todos os reclusos coma quen entra no bar “Aquí pago eu”. Só lles faltou engadir o de “Colegas”.
Como dicía aquel Arcipreste “al fin por dinero se otorgan los perdones, se absuelven los ayunos y se ofrecen oraciones”.
En fin, que non nos convence o amaño. 
(Este artigo foi publicado na sección Lingua Proletaria da edición Barbanza de La Voz de Galicia) 

venres, 27 de xaneiro de 2017

Ferramentas de capador



       Aínda lembro cando viña o capador, e os rapaces maiores avisaban, “aparta que vén o capador”, e eu apartaba porque pensaba que sería moi grande e había que deixarlle sitio, que viña asubiando coma o coche de don Andrés viña pitando para que nos apartásemos; pero non, o capador que eu coñecín era un tipo pequenote e barrigudo, capaz de aguantar a un porco no aire suxeito por unha das patas traseiras, que me daba algo de medo. Logo souben que o medo estaba xustificado, e consolábame porque só exercía o seu oficio cos cochos.
     Pero aí quedan as ferramentas do oficio, o asubío con que anunciaba a súa presencia, as coitelas ou facóns, adaptadas ao sitio onde había de operar, e o fío coa súa agulla. Só de velas meten medo e córreme un arreguizo por todo o corpo, anque grazas a el o cocho criaba máis graxa e a carne sabía mellor.
     Bos cocidos temos tomado á conta do capador.
     Aí están as súas ferramentas expostas nun bar da provincia de Ourense. As armas do oficio. E a súa historia agrávase cando penso cal poido ser a razón pola que alguén rompeu o cristal protector.



xoves, 26 de xaneiro de 2017

ERNST GLAESER “O DERRADEIRO DEFENSOR”




Por Pepe de Rocaforte
     Rematada a 1ª Guerra Mundial a Alemaña derrotada, destruída e humillada por un Tratado de Versalles no cal non foi admitida a participar, víase obrigada a firmar sen outra opción as condicións presentadas polos vencedores: perda das posesións coloniais e concesións territoriais na metrópole, pago de exorbitantes indemnizacións económicas e desarme dos exércitos. A República de Weimar iniciaba mal a súa andadura.
     Sen embargo Johan Kaspar Bäuerle, personaxe principal da novela “O derradeiro defensor”, de Ernst Glaeser, emigrado de neno cos seus pais ós Estados Unidos, onde amasou unha considerable fortuna, é optimista con respecto á situación. Para el, inimigo do espírito prusiano por herdanza paterna, a Alemaña non fora derrotada, o aniquilado fora o exacerbado nacionalismo e o belicismo expansionista do Segundo Reich e agora podería renacer a verdadeira Alemaña para o cal el, ós seus cincuenta e sete anos, regresa disposto a poñer os seus coñecementos e a súa fortuna ó servizo da reconstrución nacional.
     Pero o ambiente de humillación e destrución, xunto coa descomunal inflación forzada polas indemnizacións que o país debía pagar ós países vencedores, levou a un rápido deterioro da situación económica e social e ó consecuente desemprego e miseria, óptimo caldo de cultivo para o renacemento dun nacionalismo exacerbado aproveitado por Adolfo Hitler para iniciar a súa ascensión ó poder.
     En “O derradeiro defensor” Glaeser describe os primeiros pasos daquel movemento, considerado en principio unha especie de xogo de nenos, cos seus uniformes, as súas manifestacións, as súas desmesuras e os seus ataques ós principais chivos expiatorio (neste caso os xudeus) como principal elemento cohesionador. A adhesión ó movemento hitleriano medra a cada paso con máis forza ata en 1933 acadar o poder nunhas eleccións democráticas despois de ter fracasado nun seu anterior intento de golpe de estado.

     Johan Kaspar Bäuerle, o patriota anti-militarista, sufrirá o vandalismo nazi coa destrución dunha industria agrícola montada por el na súa cidade natal, unha imaxinaria Siebenwasser, no sur da nación. A súa única filla, que mantén unha relación cun mozo nazi, forzado ó suicidio ante a disxuntiva de elixir entre o Partido ou o amor da filla do “inimigo”, vaise tamén co pai, e desta volta a marcha é definitiva.
     A descrición, nunha pintura de primeira man, deste ambiente irracional de temor e represión, de persecución a cantos poden ser considerados inimigos da patria, é dicir: a todos os que non aceptan incondicionalmente o ideario nacional-socialista, é para min a maior virtude desta novela, que serve ó mesmo tempo para facernos reflexionar sobre o noso mundo actual, onde asistimos ó crecente desprestixio da clase política, á creación dun novo inimigo, o islamismo, e á aparición de iluminados, chámense Kjærsgaard, Wilders, Le Pen ou Donald Trump, dispostos a aproveitarse dos nosos medos para acadar o seu medro persoal.

sábado, 21 de xaneiro de 2017

Axudas á natalidade




                 Moncho di que xa ten idade de ser avó e o seu fillo, a catro anos de casado rézalle máis a san Pancracio que a san Ramón. Si, o rapaz ten traballo e a súa compañeira tamén, pero din que como quede embarazada aríscanse a que lles apliquen o finiquito por fin de obra, que  todas esas axudas que se lles ofrecen en días de permiso, despois de moito analizalas polo miúdo, semellan máis unha trampa para xerar desemprego ca para favorecer a quen quere formar unha familia.
     Opinan eles, que naceron na era das desconfianzas, que iso de aumentar o permiso por paternidade e maternidade queda moi ben nos papeis pero, ¿hai algún empresario disposto a conceder tales vacacións gratuitamente, ou máis ben non lle gustaría acurtalas?. E aínda que quixera non se vai resolver moito coa medida, pois despois dun mes ou de seis un neno segue necesitando unha atención constante que ningún pai en idade laboral pode dar. As embarazadas, que sempre foron as mulleres máis protexidas do mundo, veñen a ser as primeiras vítimas desta prevalencia da produción de riqueza sobre a continuidade da especie, conclúe Moncho. E aínda que a cada polígono industrial se lle obrigase a abrir unha gardería infantil, co fin de que un pai ou nai, na mesma hora do café puidese acercarse a ver como está o seu neno, o asunto non melloraría, porque calquera parella antes de ter un fillo necesita dúas cousas fundamentais: a seguridade de que vai poder crialo e tempo para facelo; e iso non se soluciona cun cheque, nin cunhas vacacións extra, nin cunha receita para ter os cueiros gratis. Ou sexa, que as políticas para fomentar a natalidade van de fociños contra o despacho dos empresarios, e mentres non se poña o foco en asegurar a estabilidade laboral, ter un fillo é un risco imposible de afrontar.
     Na opinión de Moncho, as axudas á natalidade, a quen vai haber que darllas vai ser precisamente ós empresarios.
     Xa sabemos que no emprego público gozan de máis beneficios e conciliación real ca no privado, e iso, máis ca unha vantaxe é unha discriminación que nos aboca a unha sociedade de funcionarios, carente de produción fabril, onde a meta será sacar unhas oposicións do que sexa e deixar que pechen as fábricas, a non ser que estas se socialicen, para que todos sexamos empregados públicos. E se ben non está mal que os pais tamén gocen desas catro semanas para dedicarse ó recén, que acaban de entrar en vigor, xa sabemos que a partir de agora, nas entrevistas de traballo, tamén se lle preguntará ós varóns, e non só ás mulleres como viña sendo costume, se pensan ter fillos, porque o problema nace, sobre todo, no ámbito da empresa, e os empresarios, calquera baixa por enfermidade, paternidade ou vacacións séntena no peto.
     Así que volvemos ó mesmo, os primeiros a quen temos que motivar para que entendan que o da renovación xeracional, esa cadea que empeza tendo quen lle dea o biberón ós cativos e acaba tendo quen lle pague a pensión ós vellos, é á clase empresarial. Para eles van ter que ser as axudas, porque, desgraciadamente, cada vez faise máis real o de “pensa mal e acertarás”, e segundo o exposto (e mentres non lle quitemos a razón a Moncho), darán mellor resultado no peto de quen ten que facilitar a conciliación laboral, fomentando contractos a persoas en idade núbil.
     Como queira que sexa, ata neste asunto, o empresariado ten a tixola polo mango. 
     (Este artigo  foi publica en La Voz de Galicia, adición de Barbanza, baixo o epígrafe de Lingua Proletaria)