Por Pepe de Rocaforte
Ocórreseme esto despois dun tempiño no que me parei a observar os movementos de algunhas persoas nunha situación, desgraciadamente moi habitual, como, por exemplo, a petición de esmolas pola rúa.
Desde aquela época que os nosos escritores de fins do XIX e principios do XX reflexaron (de reflexar: no espello ves o reflexo da túa figura) autores como Valle Inclán e outros que non me veñen agora á memoria, desde aqueles eivados que expoñían as súas chagas e miserias á consideración dos festeiros que subían polas beiras dos camiños ata a igrexa ou ermida onde se celebraba a festa do patrón. Ou aqueles outros que tiñan un día á semana, polo xeral inamovible, para chamar á porta do seu “provedor habitual de esmolas”, que socorrese polo amor de Deus as necesidades do esmoleiro.
Empeceime a fixar naqueles situados moitas veces na porta dunha igrexa ou dun supermercado, posto que habitualmente conservan dun día para outro como da súa propiedade, e que, á parte do seu aspecto, mostran diante de si un cartón no cal refiren a súa situación: «Sen traballo. Teño catro fillos e a muller enferma». E similares.
Outros, máis concisos, entre os cales vin algúns que manteñen un texto pouco habitual, como un que vexo a miúdo cun cartel que di, escuetamente: «Son do Burgo de Osma». Ou de Vitigudino. Paréceme que dá igual, pero tal vez non.
Entre os que recentemente máis me chamaron a atención fixeime en dous innovadores. O primeiro un home de entre corenta e cincuenta anos, ben vestido, de palabra convincente, que se me achegou na estación de ferrocarril de Compostela co relato de que ía para a Coruña e baixara un par de minutos a estirar as pernas polo andén onde, sen el se dar conta, alguén metéralle a man no peto da chaqueta e mangáralle un par de billetes de cinco euros que alí levaba. Nun dos petos do pantalón quedáranlle outras moedas soltas, pero para mercar un novo billete á Coruña, onde o esperaba a familia, faltábanlle dous euros. Se eu lle puidese facer o favor....
Eu tiña o convencemento de que o que aquel señor me contaba non era verdade, pero deille os dous euros que me pedía, molesto comigo mesmo porque cando levaba dez pasos andados entre a xente que enchía a estación, pregunteime como non se me ocorrera dicirlle que o acompañaba á taquilla e alí, entre o que el levaba e os meus dous euros, collíalle o billete. É unha escusa que brindo a quen intente saber como respira o peticionario.
O outro caso déuseme hai uns días ó comenzo da Rúa Real da Coruña, xunto á esquina do Teatro Rosalía. Eu subía do Rego de Auga e observei un home que viña pola calexa de Agar. Observeino porque ó pasar á miña altura, o home detívose e púxose a mirarme a un par de pasos de distancia. Detívenme tamén e repetín a frase que máis utilizo nestas ocasións (verdadeira, ademais): «Perdoe vostede, pero non sei se nos coñecemos. Teño unha memoria pésima e son escasamente fisionomista. Tenme que desculpar».
O home, non moi alto, tiña un aspecto chamémoslle común. Calculeille uns sesenta-setenta anos, (e non me equivoquei moito, porque me dixo que se xubilara había uns vinte anos, pero os que andaran ó mar, coma el, xubílábanse antes e a inflación reducira máis os seus ingresos). Logo preguntoume se eu xogara ó fútbol, porque a miña cara facíaselle coñecida, ¿non tería xogado por un casual nun equipo da liga da Costa, quizais o Unión Club de Cee? No ano setenta el xogara nun equipo da terceira división. Díxenlle que non sabía, eu nunca practicara ningún deporte.
Así continuamos conversando un pouco ata chegar un momento en que o bo do home non sabía por onde seguir. Xa me contara que vivía nun cuarto alá polos Mallos, que lle cobraban catrocentos euros ó mes, que ben sabemos que non chegan a nada e menos aínda se contamos que nin sequera o deixaban lavar a roupa no cuarto e tiña que gastar os escasos cartiños que lle quedaban a fin de mes para lavar a roupa nunha desas tendas que hai agora que, por riba, tes que facelo todo ti aínda que non saibas como funciona a cousa.
Chegou o momento de entrar ó touro, pero o bo do home continuaba sen acabar de se decidir. Daquela botei man ó peto e curiosamente atopei un par de euros. Púxenllos na man a Modesto (xa me dixera o seu nome) e despedinme del cun ¡Ata pronto, amigo!
De camiño para a casa ía a pensar que debo ter aspecto de doadamente abordable, capaz de aceptar calquera historia de máis ou menos que lle veñan contar.
