Estes días andan as letras hispanas de celebración co bicentenario do nacemento do escritor e diplomático Juan Valera (18/X). Un intelectual que ocupou varias embaixadas, pero talvez fose a súa estancia en Lisboa a que lle deu un amplo coñecemento sobre a literatura portuguesa. El e Murguía podían ser amigos, á fin, ambos eran dun tempo, eran de tendencia liberal e gustaban da literatura e da historia, pero o cordobés era amigo da Pardo-Bazán, e iso, para o Patriarca era algo difícil de asumir.
En 1896, este escritor e diplomático, fíxose eco, na Revista Crítica de Historia y Literatura, do libro do Padre Blanco García, La literatura española en el siglo XIX, e ó referirse ó galego vén dicir algo así como que só serve para escribir cousas graciosas pero sen sustancia, e iso ó grupo de galeguistas que se reunían na Cova Céltica, non lles gustou. Podían pasar por alto que se lle chamase dialecto ó galego ou que o noso idioma só sobreviviría se se arrimaba ó portugués, de feito, cinco anos antes, en Tui, Murguía xa dixera que o portugués era o exemplo vivo do que puido chegar a ser o galego se non se corrompese con voces e xiros casteláns, pero non podían permitir que se dixese que só servía para falar entre os paisanos menos cultos da sociedade. E como o Patriarca era deses ós que non lle para o pan no corpo, o 15 de agosto dese ano, replicoulle a través de La Voz de Galicia.
A Murguía doeulle a discriminación que se facía con respecto a outras linguas do Estado así como non recoñecer o Rexurdimento, do que el era un dos seus principais impulsores, e pon como exemplo da importancia do idioma o Divino Sainete de Curros ou citando sen nomear a Rosalía, dado o alto sentido poético de ambos. Non admite que o noso idioma só sirva para facer poesía idílica, popular e pouco seria, ou que os poetas galegos só usan unha xerga inventada por eles. A réplica de Murguía céntrase en reprobarlle que desprece os éxitos da escrita para reducilos ó mínimo posíbel, ou que, cando os houbo, só fosen, segundo a opinión do diplomático, froito da casualidade, fortuítos e inmerecidos por faltarlle a este idioma unha literatura culta. Murguía, tras poñerlle exemplos de escritores que usaron o galego incluso nos chamados séculos escuros, acaba por dicirlle que o que realmente necesita un idioma para manterse é uso, e con iso vén todo o demais. Así, referíndose ós poetas, di Murguía que para expresarse de maneira moderna, houberon de abandonar o artificial dunha lingua que non lles é propia, onde só cobraba valor o rumor das palabras, para acollerse ó máis sincero e sentimental, como é a lingua materna.
Por desgraza aínda hai persoas que seguen pensando como Valera.
Tras o artigo de Murguía, o cordobés replicaralle neste mesmo xornal, dez días máis tarde, facendo fincapé nos mesmos argumentos e insistindo en que aprecia o galego cando toca temas “cándidos y sencillos”, pero non cando se mete en temas profundos porque, ó seu entender, iso ameaza a unidade nacional. O diplomático aducía que, coma en Babel, os idiomas separan. Non tiña en conta que en Pentecostes os apóstolos recibiron o don das linguas.
Francisco Ant. Vidal
Ningún comentario:
Publicar un comentario