sábado, 26 de febreiro de 2022

Santos heroes



O heroísmo vén sendo facer o que os demais non son quen, pero, ¿que é un heroe? Para uns foino o lexionario Martín, entrando no campamento inimigo con unha simple cruz erguida e obrigando a todos a axeonllarse sen que os vencedores os pasasen a coitelo, e para outros éo non sei que xogador capaz de marcar un golazo desde o medio do campo no último minuto. Os deportistas cólganse a medalla do heroísmo como na antigüidade a colgaban os combatentes de Troia, amosándonos en moitas das facetas daquela contenda ós guerreiros como se fosen atletas competindo por unha copa tras demostrar a súa arrogancia e capacidade de superación.

No famoso duelo entre Aquiles e Héctor, tan valente era un como o outro, a pesares de que o primeiro xogaba coa vantaxe de terse bañado na lagoa Estixia, para ser case invulnerable. Así, a literatura está chea de heroes fantásticos e a historia de personaxes que reciben ese título a imaxe e semellanza dos literarios por facer algunha fazaña que os demais non se atrevían. Pero a diferencia dos literarios, dos heroes de guerra sempre se dixo que moitos eran simples covardes que fuxían en dirección contraria e unhas veces saíalles ben e outras non.

O cristianismo, promovendo a súa mensaxe pacifista dos primeiros anos, cando aínda non estaba adscrito ó poder, trocou ese título polo de santo para os seus máis denodados e valorosos afiliados, capaces de facer o imposible, xeralmente amparados por algunha autoproclamada forza sobrenatural, capacidade de visión, de adiviños ou de imaxinación, e para exemplo temos todas esas haxiografías que nos falan da teimosía daquel que prefire soportar os máis terribles martirios antes de recapacitar e recoñecer que ser boa persoa non é ser teimudo nin integrista, ou que non é necesario ser tan maleducado como para cuspirlle á cara ó mesmísimo emperador de Roma cando a humildade é o mandato fundamental da súa fe. Igual que os heroes clásicos, polo xeral fillos dalgún deus ou protexidos del, os santos tamén tiñan un suposto poder sobrenatural para converterse en mediadores coa divindade. Logo viñeron os cabaleiros andantes, sempre á procura de duelos e desafíos para sementar no mundo a chama da esperanza, precisamente nunha época na que os cabaleiros de carne e óso, os de verdade, máis que endereitar os torcidos camiños do mundo aínda os retorcían, e antes de liberar doncelas violábanas. Con eles, a literatura volveu de novo a sementar un pouco de esperanza no escuro mundo medieval.

E ó final apareceron os cómics para convencernos de que nalgún sitio hai sempre un ser máxico que vela por nós. Chegaron retomando o testemuño dos heroes clásicos, con roupas máis futuristas pero cos mesmos atributos, outorgándolle valor, lealdade e, sobre todo, algún poder extraordinario que os protexe e fai invulnerables. Sempre a imaxe e semellanza dos mitos greco-latinos, aparecen a forza de Hércules en Hulk, Supermán voa e é guapo e amable como Eros, as sandalias e o gorro alado de Mercurio son os atributos de Flash e Hipólita, a raíña das amazonas, cedeulle os seus atributos máxicos a Wonderwoman. E películas como “A guerra das galaxias” non son máis ca novas maneiras de reinterpretar a Ilíada e a Odisea, e os seus personaxes xa son hoxe en día tan clásicos como Ulises e Telémaco. 

(Este artigo foi publicado na sección Lingua Proletaria, na edición de Barbanza de La Voz de Galicia). 

xoves, 24 de febreiro de 2022

ESCRITORES E CORPORATIVISMO

Por Pepe de Rocaforte

 


O corporativismo, esa defensa cerrada dos compañeiros de profesión, sobre todo cando a profesión goza dun recoñecemento e aceptación social por riba da media (e, como exemplo, o primeiro que me vén á cabeza é o da clase médica) é cousa maiormente habitual.

Salvo nalgún caso que, se ben o miramos, non deixa de ser curioso. Refírome á aceptación que pode ter o gremio dos escritores, que a xulgar polas expresións frecuentemente referidas a eles, non gozan dunha particular estima popular, ou se algunha hai non é certamente moi alta. Abonda con lle dar un pequeno repaso á fala do común para atopar algún dito do tipo de, por exemplo, "Fulano é un contista”, ou a similar “Perengano ten moito conto", ou "Fulanita é unha moza moi novelera". Ou, se atravesamos ó outro lado do Atlántico, encontrarnos con que "Zutano ten moito verso".

Pero entre os propios escritores tampouco é o máis habitual a defensa por parte dos colegas. Para mostra paréceme que abonda con citar unha frase que lin xa hai tempo nun artigo xornalístico, no cal un escritor galego aseguraba que "se o mundo estivese cheo de escritores sería unha negra cova de ladróns". Así mesmo, sen lle quitar nin lle aumentar unha coma.

Pero hai máis. En España podemos citar a don Juan Benet, escritor faulkneriano, ademais de enxeñeiro de camiños (e embalses), quen dixo que mentres existan persoas como Solzhenitsyn, os campos de concentración subsistirán e deben subsistir. "Quizais deberían estar un pouco mellor gardados, a fin de que persoas coma Solzhenitsyn non puidesen saír. Nada máis hixiénico que o feito de que as autoridades soviéticas -cuxos gustos e criterios sobre os escritores rusos subversivos comparto a miúdo- busquen a maneira de se librar de semellante peste”. (Tomo esta cita benetiana da wikipedia).

E da wikipedia tamén tomo a opinión deste autor a quen Dostoievski lle parecía un tipo inferior, unha larva como escritor.

E aínda hai máis autores exemplares. Nun vello libro libro de lecturas escolares "LAS TARDES DE LA GRANJA - LECCIONES DE UN PADRE A SUS HIJOS", cóntasenos a historia dun fulano ruín, o poeta Hilario, un langrán que se dedicaba a escribir versos en vez de facer cousas de proveito, polo cal, dada a súa perversa inclinación, acababa moi mal, naturalmente.

E para cerrar a galería, reservei a don Knut Hansum (¡que mágoa!), quen en "Terra Nova" fai unha desapiadada descrición do mundiño dos intelectuais do seu país, das súas tertulias pedantes e cheas de envexas mutuas, a súa vagancia e as súas ruindades sen grandeza, frente o mundo san, bo, nobre e traballador dos comerciantes e industriais.

¿Como vos queda agora o corpo, amigos escritores?