CRÓNICAS DESDE O OUTRO MUNDO (31)

                        O Curmán de Undochán
 

   Comunidade que vence a outra tenta lle impor o seu selo, máis ou menos intelixentemente, máis ou menos violentamente. Tal fixeron, un tras do outro, todos os imperios que no mundo “han sido”. E tamén as relixións, estas con maior fanatismo, se repararmos en que se rexen por un dogma. Sabemos como a igrexa católica adoptou e adaptou certas pautas dos cultos anteriores en pende que xeografías ou momentos. Así, na Galiza, disque foron cristianizadas en cruceiros as pedras sagras dos aboríxenes... e alí onde houbera un castro se instalou un templo ou un cenobio, sempre procurando erguerse no alto, na atalaia da contorna.
    Como reacción a este proceder milenario, como que desmontándoo e ao tempo utilizando criterios semellantes, no Uruguai de comezos do XX (que, xa no XIX, retirara os santos do nomenclátor urbano) houbo un intento de secularizar o calendario de vella raigame española, europea en fin. Abreviando: mantivéronse certas datas relixiosas, as máis arraigadas, renomeándoas con nomenclatura cívica. Así: Dia de los Niños (Reis), Día de la Familia (Nadal), Día de las Playas (“aunque Vd. no lo crea”, a Inmaculada, pois era a esa altura do 8 de decembro cando soía arrincar a temporada praieira) ou Semana de Turismo (Semana Santa), esta con absoluto realismo, e que ven sendo a única denominación subsistente, tal a forza ou peso do calendario católico no país máis laico das Américas.
    (Aclaremos que Difuntos tamén é feriado, mais non sustituído polos Santos do día precedente, como se acostuma aí. Iso si, desapareceron, naquelas datas, todas as festas do santoral hispano -Santa María, San José, el Pilar, Santiago...-.. e, por suposto, todo isto convivindo cos días patrios -19-IV, 18-V, 19-VI, 18-VII, 25-VIII, 12-X-, non todos feriados -este 18 de xullo, que lle dá nome á principal via montevideana, como dia da primeira Constitución, a de 1830, non ten nada que ver con aqueloutro 18 de xullo español!)... sen esquecer os universais 01-I e 01-V.
    A propósito do 25 de xullo, vai aquí a ilustración da noticia que déramos na Crónica 10, acerca da iniciativa dos fillos de galegos de Montevideo.
    Por certo, sabíades que a bandera de la Raza (1932) -hoxe tamén desaparecidas esa festa da raza como tal e esa bandeira- se debe ao uruguaio de orixe astur, Cap. Ángel Camblor (1899-1969)?... cuxos fillos chamáronse: Cuautémoc Méjico, Liropeya Aconcagua, Yuquerí Argentina, Guáscar, Xoxhitl e Bolivia Guayaquil... segundo se nos informa en google... e vaia como curiosidade. (Na citada Crónica 10 atribuímos, indebidamente, a Camblor a idea do Día de la Raza, cando só inventou a bandeira).

Dato extravagante: Outro capitán, tamén uruguaio e moito anterior a este, Pedro Estévez (1808-1859), fillo do compostelán Miguel (construtor da Capela da Caridade montevideana), nun alarde de laicismo, puxo aos seus decimonónicos fillos: Febrero, Marza, Abril, Mayo, Junia, Agosto e Agosta, Septembrina, Octubre e Noviembrina.