luns, 5 de decembro de 2016

O torques, unha xoia divina



     
                                                      Galo moribundo (detalle)
    ¿Vén a palabra torques do vocábulo irlandés torc, que significa xabaril?. É posible, talvez debida a esa forma aberta que pode lembrar os cairos dun porco bravo.
           Porque o torques xa tiña este nome cando o cónsul romano Titus Manlius, que debía ser un broncas de coidado, despois de desafiar a un galo, pelexar con el e matalo, botoulle man ó colar que aquel levaba ó pescozo, púxoo coma quen pon unha medalla ó valor e non o sacou de encima nunca máis. Tal feito valeulle o alcume de Torquatus, e como todos sabemos, desde esa o tal nome propagouse ata chegar ó santoral. E a san Torcuato témolo nunha urna de prata no mosteiro de Celanova.
          Tamén desde aquela pelexa, o torques converteuse nunha sorte de condecoración para os soldados máis sobresaíntes do exército romano.
                                  caldeiro de Gundestrup (detalle)
         Pero se ben todos entendemos que o torques é unha especie de colar, ou que a mesma pomba torcaza recibe ese alcume precisamente pola mancha en forma de torques que ten no pescozo, non é menos certo que moitos deles, por gordos e ríxidos, de querer usalos como xoia non dan aberto o suficiente para que entren, e polo tanto, o seu destino non podía ser o de adorno tal e como o coñecemos e como se ve na fermosa figura do Galo moribundo. Por iso, circula a hipótese de que o torques tivese un segundo uso, tal o de obxecto que se porta a modo de cetro nalgún tipo de ritual, como se ve no gravado deste caldeiro de Gundestrup, datado no  século II a.C., e encontrado en Himmerland, Dinamarca, a finais do século XIX, onde se aprecia a un home que ergue na man un torques cara ó ceo.
           E agora volvemos a preguntarnos ¿que foi antes, a xoia ou o amuleto?.

Ningún comentario:

Publicar un comentario