O ARQUIPÉLAGO DO INSOMNIO

Por Pepe de Rocaforte

            Cando levo unha temporada sen atopar unha lectura que me convenza, case sempre me queda o recurso de botar man dun libro de António Lobo Antunes. E nunca me falla. Pero hoxe... Hoxe animeime a ler “El archipiélago del insomnio”, novela que tiña na casa desde hai sete ou oito anos e que non me puxera a ler antes, á espera de ter o texto en portugués, “O arquipélago da insónia”.

            Paréceme que esta debeu ser a derradeira novela que lle verteu ó castelán Mario Merlino, un tradutor de quen me parecían moi aceptables as versións que facía xa hai anos dos artigos do autor portugués para o suplemento de libros de “El País”. Pero pouco a pouco empeceille a percibir certas disonancias, que agora me parece ver ampliadas nesta novela.

            Polo tanto non sei se a opinión que me formei  deste libro será inxusta e se tivese diante o texto en portugués opinaría de xeito distinto. Pero como non o teño, comentarei a impresión que me causou en castelán.

            En primeiro lugar: Lobo Antunes parece sentirse moi a gusto co modo narrativo no cal semella estar definitivamente asentado. E dá a impresión de terlle ben collida a música, pero o que nesta novela lle falla é a letra. ¿Ou será ó revés? ¿Que lle ten ben collida a letra e o que lle falla é a música? Non o teño moi claro.

            A estrutura narrativa, repito, tena moi clara, aínda que fracciona o relato cada vez algo máis do que, ó meu parecer, sería conveniente. Ó mellor faino para lle dar ó lector parte do traballo que a el lle leva construír a obra. Por outro lado, parece que cada vez cústalle máis meterse nas personaxes e ós seus monólogos fállalle un pouco a harmonía necesaria para facelos cribles.

            Hai cousa xa duns vinte anos, Antunes dicía nunha entrevista que se lle empezaba a aproximar o seu período de seca narrativa, de esterilidade creativa, porque despois dos sesenta anos un autor xa non pode escribir nada de interese. Non eran exactamente as súas palabras, pero como non teño de man o texto orixinal, dou o que me parece unha idea bastante aproximada.

            ¿Será eso? ¿Que o que se escribe despois dos sesenta anos xa nin por aproximación se pode achegar ás mellores obras escritas anteriormente? Non o sei, aquí deixo a miña impresión, á espera de volver ter nas mans outra novela de Lobo Antunes, pero en portugués por se acaso, aínda que non sei como o porá en castelán Antonio Sáez Delgado, o seu novo tradutor.