As festas

Unha das moitas fotos que andan polas redes sociais é a dun grupo de músicos subidos a un palco adornado con bandeiriñas e ramallada nalgún ano de antes de que a luz eléctrica entrase nas vilas galegas, co que se supón que a partir da posta do sol os cantantes entoaban o popurrí final e recollían os instrumentos. Pero a troula non acababa aí. Seguía nalgún salón privado, nalgunha taberna da vila ou neses “camiñiños entre o millo”.

Mais a festa xa comezaba antes de que os gaiteiros paseasen polas rúas coas súas marchas e alboradas ou que as bombas espertasen ós veciños coas primeiras luces da mañá. O sinal de saída dábase uns días antes coa invitación na casa patrucial a todos os achegados, incluíndo a quen morase noutras vilas (ós que fóra foron casar), e cunha dilixencia desenfreada para ter todo disposto, porque, unha festa non é tal se non se comparte, se non se vive e convive. Agora imos ó restaurante e a celebración facémola fóra, pero ata non hai moitos anos o comedor ou a cociña era o lugar onde se reunían familiares e amigos presididos polo cabeza de familia, os homes sentados e as mulleres sen descanso trafegando con potas, pratos e cubertos, nunha actividade que polo xeral comezaba na véspera, a lume lento.

Cambiaron as formas e as normas. Os callos, os cocidos e as empanadas déronlle paso ás mariscadas, e non é que daquela non houbese marisco, pois había máis que agora, a pesar dos furtivos e dos lambóns sen conciencia, pero era xente que necesitaba enerxía e non pitanzas. Incluso se compartían as potas entre veciños, para que tamén aqueles que non estaban na mesa degustasen as exquisiteces.

Eran días de música e comida, de relaxación, xogos e competicións deportivas, de bolos antes de que nos invadira o fútbol, ou carreiras de sacos antes de que o jogging, o mal chamado footing, se apoderase das rúas.

Eran outros modos pero seguimos agardando pola festa dende varios días antes, facendo reservas no mercado e no restaurante, e regalándonos coa visión dos toldos e chigres que enchen de ilusión a maiores e cativos. E xa non importa que se poña o sol, agora a electricidade non só permite que sigamos paseando entre os postos a medianoite como se fose o mediodía, tamén podemos seguir bailando ou escoitando música véndolle a cara ós músicos. Cambiaron as formas pero non a maneira de sentir, onde antes se bebía viño da casa agora degústase e trasfégase algún de marca rexistrada, onde antes se bailaba unha polca agora sáltase ó ritmo da canción de verán. Pero, de momento, e mentres a globalización non nolo quite, os gaiteiros seguen espertándonos ó amencer e seguiremos, entre os trescentos sesenta días de traballo, dedicando ó menos un par deles para celebrar a vida.

(Este artigo foi publicado no especial sobre as festas de Ribeira na edición de Barbanza de La Voz de Galicia).