PAT GARRET & BILLY THE KID

Por Pepe de Rocaforte

         Era xa pola noitiña cando chegou á casa. Abriu a porta do patio e entrou. Parouse uns intres, escoitando, mirando. Logo foi á corte e viu as vacas roendo na palla por enriba do carro. As pitas no poleiro, os porcos ganindo no cortello (...) na eira ouvíanse os rapaces que brincaban entre os palleiros e os hórreos.

        Por se ó lector lle entra algunha dúbida: o parágrafo anterior pertence á novela “A saga dun afiador”, de Xosé Fernández Ferreiro. Reprodúzoo aquí por me lembrar unha das “marcas da casa” de Sam Peckinpah.

          Ferreiro, nun estilo tipicamente peckinpahiano, móstranos unha escena de normalidade cotiá como preludio apracible (e enganoso) á chegada de Xandón á casa para asasinar a coiteladas á súa muller.

        Algúns directores de cine utilizan a veces nos seus filmes unha determinada situación, algunha curta escena, un sonido particular, que se repite dunha película a outra. É o caso de Alfred Hitchcock e as súas breves aparicións nas fitas dirixidos por el. Ou, nas películas de Bergman, o son dunha campana, se a escena se desenvolve no campo ou nunha vila, ou o bruído reiterado da sirena dun barco se a escena transcorre no mar ou na beiramar.

         A “marca” de Peckinpah é unha plácida escena na que uns nenos xogan no campo ou no medio dunha rúa onde non sucede nada fora do habitual. Esto débenos alertar porque, acto seguido, vaise producir unha situación de violencia desatada, esa violencia que tantos lle botaban en cara ó director norteamericano.

        Acabo de ver (por enésima vez) “Pat Garret e Billy o Neno”, e non se me vai da cabeza a escena onde os rapaces xogan na praza antes de que Billy Bonney,  o día anterior ó de ser aforcado, fuxe do cárcere despois de matar a tiros ós seus gardiáns.  Mentres Billy fuxe, na praza quedan os nenos xogando, algúns utilizando como randeeira a corda da forca, mentres dous homes morren desangrados case ó lado seu.

          “Pat Garret & Billy the Kid” é unha historia de perdedores, narrada cun lirismo bronco e profundo, onde un James Coburn en estado de gracia representa o papel do sheriff Garret, executor da lei ó servicio dos ricos facendeiros para quitar da circulación a quen fora ata entón seu amigo e compañeiro de bandoleirismo, Billy o Neno, representado por un Kris Kristofferson que non pode chegar á altura interpretativa do seu opoñente.

         Pero, para min, o que fai inesquecible este filme é a banda sonora composta e interpretada por Bob Dylan. Ó empezar a soar os rasgueos da guitarra de Roger McGuinn  nos comezos da película, seguidos logo pola voz de Dylan: “Din que Pat Garret che ten tomado o número. / Durme e soña cun ollo aberto, / cada son pode ser un trono / do cano do seu revólver”, imaxino unha escena das nosas feiras de hai anos: a do cego cantando a historia pintada en viñetas nun cartelón que o axudante mostra ós espectadores.

Musicalmente o punto culminante do filme prodúcese cando Dylan interpreta “Chamando ás portas do ceu”, (que no enlace anterior pode oírse a continuación do tema inicial) noutra escena chea de emotivo lirismo. Para rematar, nos minutos finais, con outra canción  da que me chamou particularmente a atención un verso, “non hai muíños na mente dos tolos”, unha chiscadura de ollo quixotesca. (Cómpreme dicir que esta é a primeira vez que vexo a película coas cancións traducidas en subtítulos, motivo que me dou pe para este comentario).