Visitando
a catedral de Lugo, fronte a Nosa Señora dos Ollos Grandes, un neno de dez anos
tirou pola manga de seu pai e apuntoulle: “Ten unha teta de fóra”. E a ninguén
se lle ocorreu pensar que aquel cativo era indigno de entrar nunha catedral. Sen
embargo, estoutro día, había un follón en Portugal porque despois de que máis dun cento de crianzas
visitaran unha exposición de Robert Mapplethorpe, con algunhas escenas eróticas,
houbo de dimitir o director e comisario da mesma, e colgaron o cartel de “Prohibido
a menores de 18 anos”, porque alguén non entendeu que un corpo nu non é malo, senón
que a maldade está nos ollos de quen o prohibe.
Non
se acostuma a pórlle trabas a ningún neno para entrar a ver unha exposición de
pintura, fotografía ou escultura. Supoño que a ninguén se lle ocorrería
vendarlle os ollos a un cativo que entre a ver “A maja espida” de Goya, a
pesares de que, como o amigo Xulio nos lembra acotío, a arte non é inocente, e
menos o é cando temos todo o contido dun museo a golpe de clic e tamén a golpe
de clic o acceso a unha información e preparación previa antes de presentarnos
diante dunha obra de Mapplethorpe, Velazquez ou do pudoroso Murillo.
Só
onde goberna ou ten influencia o pensamento retrógrado, máis preocupado por
prohibir ca por ensinar, hai este tipo de restricións entre o que se pode ver e
o que non, como acaba de ocorrer no Brasil de Bolsonaro, onde hai artistas
recibindo ameazas de morte e denuncias a través de grupos integristas por mor
dos seus nus, chegando a acusar de incitador á pedofilia a un artista por
amosar un corpo masculino tendido no chan dunha das salas do museo de Sâo
Paulo.
O controversia
entre os que piden o acceso libre ó museo e os que reclaman salas específicas
para maiores de idade pode dar moito de si. Á fin a función do artista é sempre
provocar o debate, transgredir, poñer as dúbidas sobre o lenzo, o mármore ou o
papel. E certamente, algunha fotografía desa exposición pode ser demasiado
escabrosa para quen non sabe ver máis aló da imaxe, pero non o é menos a
representación do demo que pisa ó san Mateo da Mota (Arzúa), co seu pene
vermello asomando entre as pernas e a quen pasean en procesión cada 21 de
setembro. Aquilo que a uns ofende a outros admíraos, e non creo que haxa esta
polémica sobre o prudente e o obsceno diante dunha macabra imaxe de guerra ou dalgún
dos tétricos martirios narrados no santoral e espallados por todas as igrexas e
museos do país con pretensións de proselitismo. Tal vez o problema está en que
os pais responsabilizan ós educadores e os educadores reclaman a implicación
dos pais nestes asuntos, sobre a liberdade de expresión e dereito de expresión,
e uns por outros...
Por
outro lado, ben sabido é que non todos os adolescentes son iguais á hora de
contemplar unha fotografía nin á hora de comentala. Nos mesmos titores está a
maneira en que lle han de amosar a arte e animar a distinguir algo máis ca un
arco de medio punto. Á fin un museo é un lugar de coñecemento e de reflexión, e
se un rapaz ou rapaza de quince anos se escandaliza diante da foto dun pene
erecto, o problema non é do artista senón dos educadores do adolescente.
(Este artigo foi publicado na sección Lingua Proletaria da edición de Barbanza de La Voz de Galicia)
Ningún comentario:
Publicar un comentario