mércores, 6 de abril de 2022

ESCULTURAS CON LIBROS

Por Pepe de Rocaforte

 

Tal vez polo feito de non se ver con frecuencia, ou polo menos eu non ter visto moitas, cando encontro por aí algunha escultura dunha personaxe cun libro nas mans, trato de me informar un pouco da súa historia e gústame tamén xogar a imaxinar que libro podería estar lendo a persoa esculpida mentres posaba para o escultor.

Así facía hai cousa de catro anos cando neste mesmo blog contei o meu encontro, no templo de Santa María dos Anxos, en San Vicente de la Barquera, da escultura, obra de Juan Bautista Vázquez “El Viejo”, en postura sedente ou medio deitada, de don Antonio del Corro, crego e inquisidor cántabro, que viviu a cabalo entre o século XV e o XVI. Entón inclineime polo fácil e supuxen que aquel nobre crego estaría lendo o “Malleus maleficarum”, cando o máis probable sería que estivese botándolle unha ollada a unha edición dos “Carmina priapea”. Ou ós “Milesiae fabulae” de Arístides de Mileto.

A escultura de don Antonio del Corro levoume a outra un pouco anterior, de fins do século XV, na catedral de Sigüenza, en postura similar a do inquisidor cántabro, e na que se representa a Martín Vázquez de Arce, máis coñecido como “O doncel de Sigüenza”, obra dun autor descoñecido, que puido ser tal vez Sebastián de Almonacid, ou polo menos é a el a quen se considera como o escultor máis probable deste fermoso monumento.

No caso do doncel Vázquez de Arce pensei nun primeiro momento que podía estar lendo unha colección de poemas amorosos. Se fose galego non dubidaría na elección: unha escolma de cantigas de amigo. Finalmente decidinme polo “Amadís de Gaula” ou o “Palmerín de Inglaterra”, máis acordes co equipamento guerreiro do mozo.


Pero se de equipamento guerreiro se trata, vénme á cabeza unha escultura que vin hai pouco nos xardíns do Campo da Igrexa, de Portugalete: o monumento erguido á memoria de don Lope García de Salazar, obra de Lourdes Umerez, e que pode vostede contemplar aquí ó lado, en postura non moi cómoda para ler, sobre todo se pensamos que estaba poñendo un ollo nas páxinas do libro mentres co outro outeaba o horizonte non lle fose aparecer no momento menos pensado algún dos seus numerosos inimigos, para quen tiña a man na empuñadura do coitelo de matar os porcos colgado da cintura.

Este García de Salazar, seica o primeiro historiador de Biscaia, autor de “Las Bienandanzas e Fortunas”, sobre as guerras dos bandos nobiliarios biscaíños nas que el tomou parte. Foi autor tamén dunha “Crónica de Vizcaya”. Un destes dous libros debe ser por tanto o que mantén man en alto como para deter con el a ofensiva dos seus inimigos.

O que non sei é de onde podía sacar o tempo este señor que disque tivo cento vinte fillos, sen contar os lexítimos (a non ser que a cousa se trate só dunha típica fanfurriñada vasca); porque entre eso e ter logo que matar inimigos para facer sitio en Euskadi a fin de acomodar a súa descendencia, xa me contará vostede cando se podía poñer o home a escribir.

En fin, para acabar co de hoxe boto man de Ignacio Aldecoa, a quen lle dedicaron unha estatua, obra de Aurelio Rivas Varela, no Parque da Florida de Vitoria. E Aldecoa, para se despedir, vaime ler uns fragmentos dunha novela súa, que lembrándoa desde o Mirador do Río, na illa de Lanzarote, me fixo pasar unha media mañá coa ollada perdida alí enfrente, na cativa illa de Alegranza perdida no medio do mar:

«Los Corrales, La Caleta del Sebo, el Barrio Verde, Pedro Barba. No son sólo nombres para la memoria. Repito los nombres a media voz, buscándole su sabor y su sentido [...] Mañana, poco después del amanecer, la escuadra bombardeará, en sus habituales ejercicios de tiro de esta época del año, el roque del Este, el más despegado de archipiélago. Mañana, poco después de que amanezca, dejaré la isla». (Final de “Parte de una historia”).

E final tamén da miña colaboración semanal. Unha aperta moi cordial.

 

Ningún comentario:

Publicar un comentario