Por Pepe de Rocaforte
Pero sisudos investigadores británicos descubriron, en documentos dignos de confianza, que era Bragança, no confín do nordeste portugués, o lugar desde onde aquel lince albiscaba os horizontes mariños. Así que, se xa a súa agudeza visual se podía considerar antes por riba de toda ponderación, agora resulta case imposible atopar palabras para ponderala.
Eu subín á cidadela de Bragança e tendín a ollada en torno desde o alto da muralla, pero nada. Fun incapaz de albiscar cousa ningunha para alá das lombas arredondadas que se esvaían na calixe do verao.
¿Tal vez se me aparecería a illa irlandesa desde o alto da Torre do Homenaxe, ou desde o campanario da igrexa de Santa María, en certo modo semellante ó de Monterrei, pero mellor conservado?
Non subín nin a unha nin á outra e non podo certificar nada. Na explanada, ó lado da estraña Domus Municipalis, un dos escasos exemplares de arquitectura civil románica que hai na Península Ibérica, interroguei a un grupo de vellas que ganchillaban á sombra dun tileiro. A ningunha lle soaba o nome de Breogán. «Tal vez -aventurou unha de lentes, cun certo aire intelectual- foi algún que marchou de mozo para o Brasil.»
Da moita xente que emigrou ó Brasil, e da algunha que volveu, aínda me podían falar e eu escoitaríaas de moi bo grado, pero interrompeunos a conversa a chegada do carteiro que, cousa curiosa, traía correo para todas elas. ¿Do Brasil, quizais? Creo máis ben que se debía tratar de propaganda electoral, segundo me pareceu.
Deixeinas abrindo a correspondencia e atravesei a explanada na que o sol caia a plomo. O arrecendo dos tileiros, denso, adozado, podíase cortar. Saín do recinto amurallado para percorrer as rúas que escorreran monte abaixo no inicio da cidade actual. Aquela mañá cruzara xa con moita calor a fronteira por Manzalvos, vindo da Mezquita cara a Vinhais, sesenta quilómetros de estrada tortuosa, estreita, deserta, entre montes pelados e valiñas con castiñeiros. Un home con quen parei a falar na antiga raia fronteiriza dixérame que o camiño era malo ata Vinhais, logo estaba "un bocadiño mellor".
O bocadiño debía ser cativo, non o notei. Lembrei, eso si, a anécdota que, en “Ares de Tras-os-Montes”, conta o profesor José Augusto de Santana Dionisio daquel seu amigo que nunha viaxe por estas terras, á entrada de Rio de Onor, lle preguntara a un vellote do lugar: «¿Que me di a esto, amigo? ¿Pensou vostede ver algunha vez un auto coma este por aquí?» Ó que o paisano lle respondeu: «O que lle digo é que, ou vostede non ten xuízo, ou o auto non é seu».
No largo busquei o descanso na sombra dunha terraza e axiña saltou a conversa cun grupo que tomaba unhas cervexas a carón meu. ¿Como fora eu caer alí, naquel cu do mundo?, preguntoume o que me cadraba máis preto. «A Bragança non se vén case nin por necesidade. ¿Que é o que temos nós? Olle, ¿que é?»
A tarde estaba chea de luz, pero pouco a pouco remitía a forza da calor e un sentíase ben alí á sombra. Tratei de imaxinar aquel mesmo lugar no medio do inverno. Quizais o bebedor de cervexa tivese razón: debía ser desalentador. Outro deles bordoneaba, coma nunha letanía: «Isso doe, mas é assim».
O silencio volvíase máis saudoso. Ninguén parecía ter forzas para rompelo. Bebemos dos nosos copos. A tardiña facíase morna, íntima. Todos estabamos voltos a pensar para dentro de nós. Non sei onde lin que a saudade incapacita para actuar. Os meus eventuais contertulios calaban, tal vez saudosos quen sabe de que.
¿Desde que alta torre bragançana atalaiaría Breogán as verdes ribeiras de Eirín?
Ningún comentario:
Publicar un comentario