CRÓNICAS DESDE O OUTRO MUNDO (32)

O Curmán de Undochán

      En falando de vellas pedras neste país, non podemos soslaiar as tres grandes fortalezas subsistentes, ben que sexa en grande parte reconstruídas no século pasado, a exemplo desa Santillana cántabra, con criterio oposto ao de, verbigracia, os italianos, que adoitan respeitar moito as ruínas e por non restar xenuinidade, evitan, no posíbel, reconstruir, so pena de caer no pastiche. 

       A fortaleza mais cercana de nós, no tempo e no espazo, é a do Cerro montevideano (ver Crónicas 2). Mais, derrubada a cidadela, como se fixo coa muralla coruñesa, na XIX centuria, restan outras duas, ambas no leste e no departamento de Rocha (atentos a este topónimo orixinado nuns faeneiros luso-porteños, a xente ignorando o seu equivalente español Roca), testemuñas da resistencia colonial do hispano perante o luso: Santa Teresa (esquerda, hoxe lugar de ocio co seu fermoso parque) e San Miguel (dereita), este considerado simple fortín, case no límite co Brasil.

A de Montevideo

      Mais tamén están as Bóvedas montevideanas, resto moi arruinado da santabárbara española.(Coa porta da cidadela pasou o que co pórtico coruñés de Santo André, trasladada a outra zona da cidade, mais, co tempo, reinstalada aquela no seu lugar primitivo, na entrada da Ciudad Vieja).

      Ora, hai unha vellísima pedra que pasa desapercibida, erguéndose na fachada da moderna faculdade de Arquitectura, unha coluna romano-alxeriana que o goberno francés doara (1938), procedente de Djémila. (Naquel período, mesmo Italia doou varias estatuas a Montevideo, as mais espectaculares: Il Colleoni -por Verrocchio, de Venezia-, Il Gattamelata -por Donatello, de Padova- e o Davide -por Michelangelo, de Firenze-, todas tres reproducidas en bronce, esta a presidir o palacio municipal... doacións hoxe impensábeis).

A de Barcelona

      Outra, esta contemporánea, da que ninguén ten aquí noticia cabal, évos a farola-fonte porcedente dunha das ramblas barcelonesas, que, resituada recentemente no adro do Mercado del Puerto (un dos pontos turísticos) fora doada (1988) polo presidente Pujol, como compensación pola repatriación dos restos de Margarita Xirgu (1888-1969), que na sua casa do Leste morrera, despóis dun froitoso maxisterio de vinte anos, nos que formou importantes representantes do prestixioso teatro uruguaio (entre os cales, dito como simple anécdota, “el Gayego Félix”, segundo era coñecido na sua adolescencia montevideana o futuro Sancho Gracia). 

      (Esta bela peza da arte catalá non ten indicación algunha da sua singular procedencia, por certo non funcionando na sua parcela de fonte). A propósito de Xirgu, é memorábel a coincidencia en Montevideo coa nosa María Casares, cando, formando no elenco do Théâtre National Populaire, visitou esta capital (1957).

Dato extemporáneo: En 2008 o cineasta compostelán Pablo Iglesias Rendo estreouse co film Pedro e o capitán, versión galega da obra do uruguaio Mario Benedetti.