Por
Pepe de Rocaforte
Nestes días pasados,
remexendo libros en repouso desde hai tempo batín coas Obras Completas de
Bécquer, un dos meus autores favoritos na adolescencia.
Abrín o tomo con
medo, por causa das moitas decepcións sufridas con outros escritores a quen de
rapaz admirei profundamente. Non me sucedeu tal cousa neste caso e gocei como
de adolescente co lirismo e o misterio das súas Lendas. E ademais fixen o
descubrimento das “Cartas desde mi celda”, que nunca lera con anterioridade.
Trátase, como saberán
vostedes, das colaboracións enviadas ó xornal madrileño “El Contemporáneo” en
1864 desde o mosteiro de Veruela, a onde o poeta se trasladara coa intención de
curar da súa tuberculose. Entre esas “Cartas” chamoume a atención a “Carta
Sexta”, onde conta a historia, que lle referiu un pastor, da morte da meiga de
Trasmoz, un suceso desapiadado e brutal protagonizado polos habitantes daquela
poboación aragonesa.
Tan salvaxe e
inhumano lle pareceu a Bécquer o relato do pastor que non daba creto a que tal
feito sucedese pouco tempo antes e o propio pastor fose testemuña do suceso.
“Non hai tres anos cabales que con estes mesmos ollos que ha comer a terra a
vin caír [á meiga] polo alto deste precipicio, deixando en cada unha das
penedas e das silvas un farrapo do vestido ou da carne, ata chegar ó fondo,
onde ficou esmagada coma un sapo.”
A “meiga” fora
perseguida a pedradas ata o lugar onde a tiraron. Na caída quedou colgada pola
saia no saínte dunha peneda e antes de poderse afianzar para non seguir caíndo
os homes levantaron unha pedra enorme e guindáronlla baténdolle con ela no
medio do peito. A pobre muller seguiu a súa caída a rolos ata un regueiro no
fondo do val, onde ficou sen vida.
Un caso parecido
cóntao Nicolás Tenorio no seu inestimable libro “La aldea gallega”. Refire o
autor que en 1901, sendo xuíz de Viana do Bolo, instruíu un sumario por malos
tratos e intento de homicidio na persoa de Tomasa Yáñez, a “meiga de Cobelo”, á
sazón con 74 anos de idade. Uns seus veciños, por considerala causante das súas
desgracias, entráronlle na casa, sacárona da cama onde durmía, arrastrárona por
toda a vivenda collida polos cabelos, moérona a paus e deixárona por morta
debaixo dun banco, co brazo dereito e catro costelas rotas “e sen un sitio do
corpo onde non tivese sinal das mocas”.
Respecto a estes e outros máis importantes casos de salvaxismo
similar expón René Girard a súa teoría da inmolación do chibo expiatorio, un
feito, segundo o filósofo francés, detectable de forma máis ou menos velada na
base de todos os mitos. Só ofrecendo unha vítima inocente se detén o ciclo de
agresións e vinganzas inacabables a que o desexo mimético leva ó home. O
sacrificio en común desta vítima crea e fortalece o sentimento comunitario.
Como sucedeu con Cristo na Xudea daquel tempo, ou coas “meigas” no noso mundo
rural de aínda non hai tantos anos.
Cando xa daba por
acabada esta páxina, encontrei en google a información de que a localidade de
Trasmoz está excomulgada pola Igrexa desde o século XIII por celebrar
aquelarres e festas pagás. Actualmente continúa na mesma situación, o que non
sei se preocupará moito ós seus oitenta habitantes actuais. O que me gustaría
saber é a opinión do papa Francisco se chega a ter información do caso.
Ningún comentario:
Publicar un comentario