NA PONTE DA BARCA

Por Pepe de Rocaforte

Nesta vila do Miño portugués a ponte que lle dá nome á localidade e que a fins do século XIV veu substituír a embarcación que comunicaba as dúas marxes do río nun dos múltiples camiños de Santiago, non ten tantos arcos como a súa compañeira da Ponte de Lima, dezaseis quilómetros augas abaixo. Só nove lle contei a esta, case tan airosos coma os da Ponte Vella de Ourense, aínda que hoxe as reminiscencias literarias ma asocien máis ben con aquela outra sobre o Drina da cal tantas historias, épicas, crueis, sentimentais, marabillosas, nos contou Ivo Andric na súa gran novela.

            A semellanza coa "kapia" da ponte do Drina, a da Barca ten tamén, no medio e medio, respaldado polo escudo das quinas, un lugar con asento de pedra onde quero supoñer que os vellos se sentan nos días de bonanza a tomar o sol e contar historias antigas, como facían as personaxes de Andric mentres observaban, máis desenganados que curiosos, o paso nunha e noutra dirección de tantos invasores como asolaron as malfadadas terras dos Balcáns.

            Aquí, na vila portuguesa, mesmo ó lado da ponte, encóntrase o "Xardín dos Poetas", candorosa denominación que de primeiras me fixo pensar en mozos asténicos recitando as súas rimas, inspiradas tal vez polas augas que circulan mainas ós seus pes, augas do Rio do Esquecemento que as lexións romanas, posuídas polo pánico diante do descoñecido, se resistían a atravesar. Sen embargo, segundo puiden saber logo, a razón de este pequeno xardín levar tal nome reside no recordo e homenaxe da vila ós poetas quinhentistas Diogo e Agostinho Bernardes, nacidos na localidade.

            Diogo, quen fora escribán na vila, acompañou ó rei D. Sebastião a terras africanas co encargo de referir en verso épico a súa futura xesta conquistadora. Logo da derrota da expedición portuguesa en Alcácer Quibir, foi feito prisioneiro e tempo despois, liberado e de volta na terra nativa, dedicouse a cantar nos seus poemas o verdor das ribeiras, e as penedías da montaña, e os limpos cursos fluviais do norte lusitano, que reencontrados no presente xa non os podía ver tal como a súa memoria os evocaba.

Agoas do claro Lima, que corria

Para min, noutro tempo, claro, e puro,

Que correr vejo agora turvo, escuro,

Quem afogou en vos minh’alegria?

Cuidey que con vos ver descansaria,

Do mal do catiueiro, triste, e duro,

Mas mais sem gosto aqui, menos seguro,

Me vejo, do que me vi, em Berberia.

Mudança vejo aqui em aruoredos,

Crecerão muitos, muitos acabarão,

Fez seu oficio, en tudo a natureza:

Duas cousas porem não se mudarão,

Lugar, e duro ser destes penedos,

De vossos naturais, teima, e dureza.