Documentos: identidades inequívocas.

               

           A linguaxe escrita é importante na nosa cultura, non só como forma de comunicación intercambiable coa verbal, senón con un estatus superior. De entrada, a unha opinión expresada por escrito adxudícaselle máis peso que a outra, co mesmo contido, expresada verbalmente. Pero ademais determinados documentos implican unha presuposición de veracidade, como é o caso de determinados carnés ou títulos académicos. Enténdese que estes documentos son unha fonte fiábel que acredita que, quen os posúe, ten determinados coñecementos e competencias para levar a cabo unha serie de tarefas.

           Por iso, é habitual dirixirse a este tipo de documentos á hora de determinar o valor das persoas. De entrada, charlando de política na sobremesa, as opinións de unha politóloga, poñamos por caso, teñen máis valor que as de unha bióloga ou unha garda de seguridade que pasa a súa xornada laboral escoitando a radio e lendo a prensa. Pero ademais, algunhas destas acreditacións resultan indispensábeis para poder desenvolver legalmente actividades e profesións concretas. Salvo excepcións, as titulacións das persoas candidatas a un posto de traballo míranse antes que á propia persoa a contratar, cuxa identidade pasa a un segundo plano porque o relevante son os diplomas cos que conta.

            Así somos, adxudicamos aos documentos unha veracidade intrínseca e, os psicólogos narrativistas White e Epston souberon sacarlle partido a esta manía que temos as persoas de crer na palabra escrita sobre todas as cousas. Comezaron a expedir certificados como o “Certificado de fuxida da culpa”, que serve para lembrar a quen o obteña e aos demais, que esa persoa renunciou oficialmente á súa disposición á super-responsabilidade, e  xa non é vulnerábel aos convites dos demais para que viva por e para eles en vez de ocuparse da súa propia vida. 

            O “Certificado de vitoria sobre o pis traidor”, outorgado aos nenos e nenas con eneurese (que antes mexaban por riba) é outro exemplo de grande suceso, máis que nada porque se lles outorga a identidade de persoa vencedora sobre ese pis traidor que os asaltaba sen que eles puidesen facer nada. Agora, con un certificado que deixa por escrito que Fulano “é quen gaña ao pis traidor e en vez de encherse de pis, énchese de gloria”, o neno non ten máis remedio que gañar a partida: ten un documento que proba que pode detectar as gañas de ouriñar e ir correndo ao baño, e iso fai. O mesmo acontece co medo a monstros e pantasmas: non se precisan longas explicacións racionais sobre a imposibilidade de que tales seres mitolóxicos existan nin exposicións reiteradas ás sombras que se crean no cuarto polas noites ate aprender que non son perigosas. Non, basta con entregar un solemne diploma de Cazador de Pantasmas para que unha nova identidade de valente cazador pese máis que o medo, e quen antes sentiu terror ante a idea de ir á cama polas noites, agora loce no patio do colexio un diploma de domador de monstros e ofrécese a axudar aos seus compañeiros e compañeiras na temeraria tarefa de enfrontarse aos monstros que se colan nos seus cuartos polas noites. 

                                                                       Adelaida Vidal.