sábado, 19 de decembro de 2020

Os medos infantís


      Debátese moito sobre a maldade subxacente nos contos infantís. Facer durmir a un neno contándolle como o lobo devora a unha avoa ou como unha madrasta lle dá a unha nena unha mazá envelenada de merenda, non parece o máis indicado para que as crianzas soñen con anxiños; pero aí están eses clásicos sen perder actualidade. Verdadeiras historias de terror coas que todos aprendemos a terlle medo á vida e a levantarnos á media noite para acubillarnos na sosegada quentura da cama de nosos pais.

Lembro a fábula d’A Ra chea de envexa, quen querendo ser gorda e lucida como unha vaca acababa rebentando, o cal me obrigaba a lerlla á filla en horas da tarde para ter tempo de explicarlle o mala que é a envexa, pero sobre todo que aquilo non pasara na realidade e que non tivese pesadelos.

Esta semana alguén nos lembrou aquel títere infantil da cachaporra, o xa clásico Polichinela, coñecido en todo o mundo, para divertir a nenos e nenas arreando trancazos sen ton nin son. Nalgunhas versións máis modernas trocaron a algúns personaxes por ladróns malvados e crocodilos, a fin de xustificar un pouco ó protagonista que todo o soluciona a paus, pero segue sendo un espectáculo, ademais de moi popular e divertido, con moita carga de violencia.

Certamente, a finalidade fundamental de toda esa literatura infantil era  previr a nenos e nenas contra as maldades do mundo, xa fose para que non andasen por camiños solitarios ou para que non se fiasen de quen lles facía galanos sen motivo aparente. Eran a mellor maneira de advertir contra a indefensión infantil, aínda que non sempre dese o resultado desexado, precisamente polo exceso de brutalidade.

 

Esta semana, despois de contar o dos Dez negriños de Ágatha Christie, deume por buscar a popular canción infantil que fala deles e lle dá pé á novela, unha cancionciña aparentemente para ensinar a restar, pero desde o primeiro negriño que se asfixiou, ata o último que se aforcou pasando por un que se atragoou con un peixe ou aqueloutro que acabou partido en dous, todo semella que tanto estaba encamiñada a converter ás criaturas en persoas frías coma nuns mortos de medo.

Contáronme hai anos como convenceron a un neno de que o lobo levaba a aqueles que se portaban mal, falándolle dun rapaciño castigado, por revoltoso, a quedar na porta da casa, e a quen o lobo arrapañou sen que quedasen del nada máis ca uns zoquiños. E con esta advertencia castigaron de igual modo a estoutro por revoltoso a fin de que se calmase, pero unha vez na porta, cheo de medo, o crío fuxiu sen rumbo para non ser papado polo lobo, e cando os pais lle quixeron levantar o castigo, del non atoparon nin os zoquiños.

Nas nosas casas, a prevención tamén ía por ese camiño, e figuras como o home do saco ou o saca-untos eran as figuras máis temidas, uns seres de quen debíamos coidarnos e apartarnos. Así lembro cando ós meus catro anos, estando na porta da casa entretido con algún xogo, baixou dun taxi negro un home con unha enorme maleta, e de inmediato acercouse a min, encrequenouse e preguntoume cos brazos abertos Quen son eu? E eu fuxín correndo ó colo de miña nai, berrando atemorizado, que estaba alí o home do saco.

Era meu pai que chegaba de navegar.

(Este artigo foi publicado na sección Lingua Proletaria, na edición de Barbanza de La Voz de Galicia).

 

Ningún comentario:

Publicar un comentario