Por Pepe de Rocaforte
Vilagarcía, a onde Silveira da Mota chegou o 19 de maio, pareceulle un daqueles sitios alegres e donosos, onde non pode haber «os acres sentimentos da envexa e do odio». Un lugar a onde nos meses de verao veñen familias da veciña cidade de Santiago, de Ourense e de Madrid para tomar os baños, a tranquilidade e o aire marítimo. A cidade ten rúas bonitas e aseadas, con casas modernas, elegantes; humildes, pero atractivas, e o mar ten a limpidez dun lago sereno e calmo. A escasa distancia está Carril, «alegre e próspera vila». E sen moito máis esparexemento, aparte a información dunhas gratificantes tertulias mantidas no comedor da fonda onde aqueles días parou e degustou «o famoso caldo galego, especialidade da arte culinaria naquela provincia», abandonou o noso amigo as ribeiras da ría de Arousa, equiparable ó golfo de Nápoles, en ponderadas palabras dun dos seus amables contertulios de comedor.
* * *
O día 23 de maio Silveira da Mota inicia así o relato do seu primeiro día en Santiago: «Unha das cousas boas que hai neste mundo deriva da fácil e libérrima ligazón de ideas, por medio da cal o entendemento, no seu perenne meditar, asocia ó presente as renacidas imaxes do pretérito, engrandece e multiplica a existencia, trae a fases de desánimo escintileos de felicidade. Así, por exemplo, estou en Santiago, no ano 1886, e coido por veces que vivo en pleno século XVII. As rúas estreitas e sombrías, as longas arcadas, a cor ennegrecida das casas e dos monumentos, a frecuentación dos templos desde o romper da mañá ata a noite, o zunido das rezas, a música dos órganos e o carpido pregón dos serenos producen tan insólito conxunto de costumes místicos [...] que desapercibidamente remóntome ó pasado e imbúome nas súas crenzas, nos seus pavores e nas súas esperanzas».
Despois destas reminiscencias un chisco sthendalianas, o viaxeiro confírmanos a súa admiración pola catedral. Diante do Pórtico da Gloria, «un dos asombrosos primores da arquitectura e da escultura bizantinas» sentiuse literalmente pasmado. Pero a cambio renegou da fachada do Obradoiro, construída «cando a ausencia de pensamento nas artes plásticas era enmascarada con exorbitantes ornamentacións».
O home confésanos ter permanecido durante longas horas abstraído no interior da catedral. «Sinto aí a impresión profunda que suscitan sempre as obras grandiosas, sexa cal fose o pensamento que as inspire; que suscitan sobre todo os templos cando non se restrinxen a montóns de pedras, limpas do musgo dos séculos e dispostas con máis ou menos simetría».
Logo tamén deplora que a Universidade, «célebre outrora polo impulso dado ás ciencias eclesiásticas», estivese entón reducida ó ensino nas facultades de Dereito, Medicina e Farmacia, «que máis constitúen aquí instrución especial do que superior», e os respectivos preparatorios de Filosofía, Letras e Ciencias.
Dedica logo o viaxeiro trinta e tantas páxinas a resumir a historia da catedral, así como unha relativamente pormenorizada descrición do templo, que se completa coa de outros lugares tamén dignos de mención: A universidade, «vasto e suntuoso edificio que foi colexio de xesuítas, cunha biblioteca opulenta en libros raros», con algúns códices preciosos, como unha biblia do século X, «e o fermosísimo libro de oracións de D. Fernando I e da raíña D. Sancha». Non se esquece así mesmo do instituto de instrución secundaria, no antigo convento de Santa María a Nova. O seminario, que ocupa o vastísimo convento de San Martiño, para se demorar logo na rúa do Vilar, que «é ela en Santiago o que a Puerta del Sol é en Madrid, ou a Calle de las Sierpes en Sevilla, o barrio elegante, centro do movemento e do comercio». Lembrouse tamén, ¿como non?, de visitar o Hospital Real, «un dos grandiosos edificios, que nesta cidade de monumentos cautiva a curiosidade dos viaxeiros»
Silveira da Mota non quixo despedirse de Compostela sen xirar unha visita polos arrabaldes, de modo que foi dar unha voltiña ata a cima dun outeiro rodeado de frondosas carballeiras. Resplandecía o sol entre nubes, o aire estaba sereno e nos campos as flores silvestres exhalaban os seus perfumes. Entón, confésanos o viaxeiro, «percibín, en fin, con evidencia, a afinidade recóndita, a ligazón íntima que existe entre o contentamento inefable da alma e o cariñoso sorriso da natureza nunha xentil mañá de primavera».
O malo foi que entón empezou a chover e o paseante tivo que ganar a volta para a cidade máis de présa do que pensara. Aínda que mellor que “o malo” tal vez debería dicir “o bo”, porque ¿non si que para desfrutar de Compostela como é debido resulta imprescindible un día de chuvia, polo menos?
Ningún comentario:
Publicar un comentario