O Apropósito coruñés

Rir, burlarse, mofarse, ridiculizar, criticar e incluso vilipendiar á autoridade, civil ou relixiosa é unha das licencias que se permiten no Carnaval (o Entroido e outra cousa). Curas e ata papas desfilando coas súas vergonzas ó aire, monxas de minisaia e amplo escote ou políticos cargando coas promesas incumpridas, desfilarán polas rúas das nosas vilas e aldeas, formando parte da farsa, dese momento en que o pobo se bota á rúa para, por uns días, vingarse dos que mandan, antes de entrar na longa noite da Coresma.

    

Unha das manifestacións máis populares é sen dúbida o “Apropósito” coruñés, unha modalidade de función burlesca, teatral, que estivo vixente durante máis dun século, coas súas épocas de prohibición e outras de animación desde a mesma autoridade municipal, un espectáculo zarzuelesco na forma e ata no contido, polo que pasaron os alcaldes, os bispos, os presidentes de goberno e ata o papa de Roma.

Todo empezou no último cuarto do século XIX, no Circulo de Artesáns d’A Coruña, onde se facía unha representación teatral, para e por os socios, ó moda das zarzuelas madrileñas, durante a que se criticaba a actuación municipal, e tan populares se fixeron, que estes saíron do local social para entrar nos teatros coruñeses, con grupos que chegaron a concursar por ver quen era máis agudo nas súas críticas e exposicións. Tan popular que ata algún presidente da Real Academia escribiu algún.

     O grande impulso a este tipo de manifestación carnavalesca deulla Antonio Santiago Álvarez, Nito, durante as primeiras décadas do século XX, sobre todo entre as décadas dos vinte e dos trinta, cando chegaron a participar actores que logo serían habituais da escena e do cine de posguerra, tal Tomás Ares, máis coñecido como Xan das Bolas, ata que a ditadura lle puxo freo. Sen embargo, o alcalde Alfonso Molina, xa ben andada a década dos anos corenta e comezos dos cincuenta, invitouno a recuperar este tipo de manifestación e crítica social que tan popular se fixera.

     E así, con altos e baixos, o primeiro goberno da democracia, presidido polo recentemente falecido Domingos Merino, recuperounos con mellor ou peor fortuna segundo os devires da política municipal durante a democracia, para criticar os feitos sociais e  políticos da sociedade coruñesa en particular e galega en xeral, da man do neto de Nito, o músico Antón de Santiago, quen recolleu a historia desta manifestación artística no libro "O Apropósito coruñés".

     É mágoa que este ano non teñamos ningún Apropósito n’A Coruña e sen embargo abundas os modelos importados doutras latitudes.