Se do culto ós mortos falamos (que non da festa), a min sempre me fascinou o “Encontro de Osiris”, o deus que despois de ser despezado polo seu malvado irmán e arroxado ó Nilo, foi recollido cacho a cacho por Isis, a súa esposa, para recompoñelo e poder xerar con el a Horus. Unha festividade que, no seu calendario celebrábase no equivalente ós nosos primeiros días de novembro.
No chamado mundo celta irlandés, onde se consideraban só dúas estacións, o verán e o inverno, tamén festexaban nestes días o final do estío, en gaélico: o Samaín, celebrando xantares rituais para despedir a algún mítico rei que, igual que a natureza, adormece, perde o senso e fica esquecido do mundo ata o Cetmaín, cando a terra florece de novo e volven os días longos.
E nós, herdeiros de tantos ritos e cultos que se foron modificando co paso dos séculos e baixo a influencia dos diferentes credos con que convivimos, dedicamos estas datas á lembranza dos nosos antepasados seguindo unha tradición que non traizoa a nosa identidade, facémolo co noso propio ritual que, aínda bebendo de culturas e relixións precedentes, adaptamos á maneira en que nosoutros entendemos esta entrada nun tempo escuro, frío e de morte ou, se o preferides, dunha natureza adormecida.
Podemos colgar un colar de castañas que logo formarán parte do magosto, revivindo a vella convicción de que cada castaña que estoupa é unha almiña que se libera das chamas do purgatorio. Podemos facer unha caveira de cabaza coa súa candea dentro, símbolo da vida alumando sobre a morte, e podemos visitar o camposanto, onde repousan os nosos finados, con símbolos da vida como son as flores e as luces, porque nun cemiterio galego non hai fantasmas, nin zombis, senón finados, persoas que seguen vivas na memoria dos seus tanto como perdure a súa lembranza.
Nas escolas, onde estes días os rapaces se deixan influír pola mercadotecnia anglosaxoa, ben podían esforzarse os profesores en explicarlles unha tradición que transita no tempo sen renegar do que lle é propio; como, entre nós, o culto ós mortos ten un significado e uns rituais de seu, con esa idea de ausencia nesta nosa terra de ausentes e que se deixen da choqueirada dos Halloweens e noites de bruxas, cos seus inoportunos disfraces, tanto pola época como polo sentir social, porque os nosos finados nunca foron arrepiantes seres malignos, amosando o sangue, os ósos ou a maldade, senón ánimas que cando volven veñen para dar algún recado, pedir un favor ou que se cumpra coas promesas feitas en vida. E iso asusta, pero non mete medo. Nunca visten con saba branca nin portan cadeas nos nocellos, e cando é a Compaña quen deambula polos camiños da vida, só veñen para buscar iso precisamente: a compañía, aínda que ós vivos non nos guste e fuxamos dela. Estes finados nosos tampouco veñen vestidos con roupas de “todo-a-cen”, senón cos traxes ou hábitos con que saíron deste mundo. De disfrazarse, pódese ir de Urco ou de Estadea con farol e cruz, nunca de esqueleto ou de vampiro, por moita moda que sexa andar pola rúa de cadaleito ó lombo e gadaña na man ó caer da tarde, enmascarado de fantasma anglosaxón, de Drácula ou Frankenstein para pedir esmolas e caramelos a troco de non sufrir un mal trato.
Francisco Ant. Vidal
Ningún comentario:
Publicar un comentario