ESCRITORES (INXUSTAMENTE) ESQUECIDOS

Por Pepe de Rocaforte

Hoxe vai unha nova relación de escritores que pouco máis ou menos na primeira metade do século XX gozaron de gran popularidade e actualmente están desaparecidos do panorama editorial. De adolescente, cando andaba asolagado na lectura do que podería chamar unha literatura de corte máis convencional, algúns destes autores foron para min unha revelación, e aínda agora continúo atopando neles boa parte da atracción exercida daquela en min polos seus libros.

Entre eles está Giovanni Papini, autor de curiosa evolución desde un ateísmo militante á conversión ó catolicismo e a adhesión ó fascismo mussoliniano. As súas obras de máis éxito, “Historia de Cristo”, “Gog”, “O libro negro”, “Xuízo Universal”, non me interesaron como a autobiográfica “Un home acabado” e dous sorprendentes libros de contos, “Palabras e sangue” e “O espello que fuxe”, este na colección dirixida por Borges, “A biblioteca de Babel”, publicada en España por Siruela, xa nos anos oitenta. Calquera título destes paréceme merecente de figurar entre a gran literatura do século XX. Quen sinta curiosidade por eles pode ler esta selección

De Aldous Huxley non direi que estea esquecido, “Un mundo feliz” continúa a ser un dos cumios da narrativa chamada de “ciencia-ficción”, pero outros títulos seus, “Contrapunto”, “Os escándalos de Crome”, “Cego en Gaza”, “Arte, amor e todo o demais”, pertencen ó grupo desa literatura intelixente, culta, irónica, chea de suxerencias e hoxe fóra de circulación, que se lle pode recomendar a calquera amante da boa literatura.

Knut Hansum recibiu o Premio Nobel en 1920. Tampouco está literalmente olvidado, pero a súa adhesión a Hitler e o nazismo afastouno das preferencias literarias na segunda metade do século XX. Así e todo títulos como “Fame”, “Pan” ou a triloxía formada por “Baixo as estrelas de outono”, “Un vagabundo toca con sordina” e “A derradeira alegría” forman parte da mellor narrativa do pasado século. A forza das súas descripcións, en páxinas cheas de intenso lirismo e con personaxes como o tenente Glahn, Edvarda, ou o anónimo protagonista de “Fame”, non se poden esquecer despois de coñecidos.

Outro autor en cuxo esquecemento tamén influíron circunstancias alleas á calidade literaria (durante a Segunda Guerra Mundial, despois de estar internado nun campo de concentración, participou nunhas emisións radiofónicas dirixidas desde Alemania ós Aliados, que serviron para acusalo de colaboracionismo cos nazis). Refírome a P.G. Wodehouse, un dos grandes humoristas británicos. As historias de Bertram Wooster, o seu mordomo Jeeves, Ukridge, o inefable mister Mulliner e a súa colección de sobriños, o xornalista Psmith e tantos outros, son mostras da súa ironía amable e inconfundible.

Podería seguir con Curzio Malaparte e outros que farían excesivamente longa esta páxina. Así e todo, non quero rematala sen citar o nome de Jörgen Frantz Jacobsen, natural das Illas Feroe, morto en 1938, con trinta e sete anos, autor dunha única novela, “Bárbara”, traducida ó español co título de “Un amor”.

Nin no seu tempo nin hoxe acadou celebridade fóra do seu país, o cal non impide que se trate dunha excelente novela, indigna de ficar no esquecemento. A descrición das paisaxes feroesas, a vida daquelas xentes, as viaxes marítimas, todo nos sabe a verdadeiro no xeito sinxelo de narrar de Jacobsen. E sobre todo a creación desa muller, Bárbara, unha forza da natureza, amoral, egoísta sen dúbida, pero cun egoísmo inxenuo, que cando ama se ofrece sen restricións e sen a mínima preocupación pola opinión allea. Toda unha gran novela que recomendo a quen a poida atopar.