Adular con xeito

    

     

            Uns amigos portugueses, con claro afán de aguilloar o meu orgullo barbanzo-arousán, mándanme uns recortes de periódico onde leo sen asombro que o famoso cociñeiro Ferran Adrià, de visita en Lisboa por mor dun congreso gastronómico, como bo invitado loubou a cociña portuguesa, e como adulador descarado dixo que o seu marisco é o mellor do mundo. Eu, que de gastrónomo teño a manía de comer o que me poñan e como cociñeiro a especialidade duns ovos fritos que están para mollar pan, saúdo o seu saber estar; aínda que todos, do Miño para norte, saibamos que tan idónea afirmación foi feita de boca para fóra. Aínda así os xornais portugueses sacárono en primeira plana e nós confirmamos que a diplomacia é a arte de dicir o que se quere oír. Supoño que cando o tal cociñeiro veña a Padrón dirá que temos os mellores pementos do mundo, precisamente por esa ambigüidade de non saber cando pican ou non, e cando pase pola Barbanza fará súa aquela estrofa de Treixadura: Para sardiñas Aguiño,/ para bolo Castiñeiras,/ e para rapazas bonitas/ san Pedriño de Palmeira.

Isto da sagacidade ensebada tróuxonos á memoria un acontecemento lembrado nestes días de celebracións, de cando aló polo tempo da posguerra chegou pola porta un pobre pedindo esmola e unha bisavoa, cociñeira experta e orgullosa do seu ben facer, quixo agasallalo cunha cunca de caldo acabado de sacar do lume, con todos os ingredientes necesarios para resaltar os sabores cárnicos e vexetais acompañados dun anaco de pan fresco, que o home tomou con fame atrasada e aínda recuncou. Cando rematou, a señora da casa acercouse, orgullosa de ver como aquel esmolante deixaba a cunca limpa, para preguntarlle se lle gustara, e el respondeulle da maneira máis diplomática que coñecía: “Tal terra andar e tal pan manxar”.

Seguindo con estas mostras de agradecemento e galantería, contaba un amigo que en certa ocasión invitara a cear a un matrimonio, e ás sobremesas, a filla dos anfitrións cos seus escasos dez ou doce anos puxo sobre os manteis un pastel que se afanara en preparar durante toda a tarde. Cando a nai da cativa, vendo os pratos limpos e rabañados, lle preguntou ós convidados que tal lles soubera, o varón, erixíndose en portavoz da familia, moi diplomático, axustando o nó da garabata respondeulle como entendido comensal: “Direiche que os tomei moito peores, pero tamén moito mellores”. A nena entendeu que sacara un cinco raspado por boa conducta, despois de toda unha tarde batendo ovos e fariña, e xurou que nunca máis lle faría pasteis a ninguén.

 Está claro que a sinceridade non é doada cando na mente rebule outro sentimento; e de igual modo, a sinceridade exenta de agasallo non é do aprecio de ninguén. A verdade sempre aflora en todo aquel que non está afeito a mentir. Só un bo finxidor sabe retorcer as palabras e adular ata facer pasar por opinión sincera un simple desimulo. Pero tamén é ben certo que todos gustamos das palabras falangueiras e dos ánimos edulcorados cun sorriso. Por iso, aínda deixando unha pequena dor no meu orgullo patrio, non me ofende a opinión de Adrià. Comprendo que cumpriu co seu deber de bo invitado, afalagou ós anfitrións e eu só agardo a que veña pola nosa terra para que fale do noso marisco, peixes e carnes como se merecen. E entón dareilles na cara co recorte do noso periódico ós amigos portugueses.
 (Este artigo foi  publicado na sección Lingua Proletaria da edición de Barbanza de La Voz de Galicia)