Darwin
O Curmán de Undochán
Unha
endécada antes (1839) da obra montevideana de Dumas (ver crónica anterior)
temos o “Viaje de un naturalista alrededor del mundo”, “Narrative of the
surveying voyages of His Majesty’s Ships Adventure and Beagle between the years
1826 and 1836, describing their examination of the southern shores of South
America, and de Beagle’s circumnavigation of the globe. The Voyage of the
Beagle (Journal and remarks). 1832-1836”, polo seu nome orixinal (!), onde o
eminente inglés Charles Darwin (1809-1882), embarcado no “Beagle”, relata as
suas observacións do que vira nas Américas, entre o Rio de Janeiro e as illas
Galápagos, durante o período que vai de 1832 a 1835, tendo el apenas vinte e
poucos anos, parte dun periplo que comezara na G. Bretaña (últimos días de
1831) e chegara ata Nova Zelandia e Australia (1836).
 |
| A Punta Gorda e o seu Rincón de Darwin |
Xa neses anos mozos,
o futuro expositor da orixe das especies
auguraba nas suas agudas notas o sabio que comezaba o seu arduo camiño, notas
que acabou publicando o citado ano baixo o non menos árdigo título de en riba.
Claro que aquí o traemos para reseñarmos a parte que toca a esta Banda
Oriental, daquela recén estreada (1830) como República Oriental del Uruguay.
Sen termos noción algunha sobre
tales materias científicas, a maiores de transmitir a curiosa noticia no que
respecta a este país, preferimos transcribir, retraducidas libremente do
español, algunhas das suas raras reflexións socio-sicolóxicas:
“Os gauchos son xeralmente guapos e
acotío usan cabelo e bigode longos, mais teñen no seu rostro os signos da
altivez e o desenfreo. Con todo, son extremamente corteses, xamáis bebendo sen antes
convidar aos presentes… malia estaren prontos a clavarte o coitelo se for do
caso… Así é que, amáis de grandes e soantes esporas, locen na faixa a
infaltable faca.
“O liberalismo extremo destes países
promete frutos no futuro: tolerancia coas relixións foráneas, o amor pola
instrución, a liberdade de prensa, as consideracións cos estranxeiros sonvos
mostra daquilo.
“A guerra contra o Brasil
(1825-1828) deixou como mal supremo a proliferación de militares, dispostos a
participar en disturbios e ata en derrubamentos de gobernantes. A cantidade de
xeneráis é maior aquí que no Reino Unido.
“A
estancia (facenda) do meu anfitrión estaba situada no arroyo de San Juan, concretamente no que aquí chaman rincón, por dar, por unha banda co Río
da Prata e por outras con cadanseu río de grande porte. Pola mañá cabalgamos
cara a un promontorio sobre dito Prata chamado Punta Gorda. Procurábamos algún jaguar
mais, malia os rastros, non o demos atopado.”
Pois esta Punta Gorda e o chamado
Rincón de Darwin, no departamento de Colonia, e no seu límite co de Soriano,
marcan a fin da viaxe de tres homes de tres xeracións e tres niveis socioeconómicos,
a protagonizaren a excelente road movie
“Rincón de Darwin” (Uruguay/Portugal, 2012) do uruguaio Diego Fernández Pujol.
A Punta
Gorda, paraxe paradisíaca, coa sua verde barranca sobre o río, tómase como o
comezo (km. 0) do Río da Prata que, desde os case 2 km. aquí, alcanza os 220 de
comprimento no seu convencional remate nunha liña imaxinaria entre Punta del
Este (Ur.) e Punta Rasa (Arx.). E entre este Montevideo e aquela Punta Gorda
transcorre esa aventura dun día, na que, de cando en vez se deixa ouvir, en
inglés e en off, a voz de Sir
Charles, dicindo algunhas das cousas que nós evocamos nesta crónica.
Copla cantada aos
españois que resistían (1814) o sitio de Montevideo: “Cielito de los gallegos,/ay,
cielito del dios Baco,/ que salgan al campo limpio/ y verán lo que es tabaco”
(Bartolomé Hidalgo).
Ningún comentario:
Publicar un comentario