A cruz viradoira de Borneiro

   

O clima é algo tan imprevisible que a ansia de todos nós foi sempre adiantarnos ó que o tempo trae; e máis aínda, se fose posible, controlalo. Pero, como isto é cousa que só as divindades poden atender cando elas queren, desde antigo vimos facendo rogativas, procesións e novenas para pedir a auga que falta ou o sol necesario.

Así, mentres noutros lugares son os santos os protectores e benfeitores das necesidades dos fregueses, os veciños de Borneiro, no concello de Cabana, descansan este labor nun cruceiro que teñen na marxe esquerda da estrada en dirección á igrexa. E cando os veciños desta parroquia, rica en vestixios arqueolóxicos, co seu dolmen de Dombate e o castro da Cibdá, necesitaban que o vento viñese dunha dirección determinada, para que secase o gran ou para que regase o millo,  só tiñan que virar a cruz do cruceiro na dirección necesaria, como fan no cruceiro de Coveliño en Boiro, coa imaxe da virxe que se conserva dentro da capela do mesmo, e onde, curiosamente, tamén temos restos arqueolóxicos preto del, o que nos leva a pensar que todos estes rituais cristianizados fincan as súas raíces en tempos moito máis antigos que o nacemento de Cristo, para procurar esa función tan necesaria nos labores do campo, tal era a de mover os meteoros en función das necesidades.

Algún día eran tres as cruces viradoiras que engalanaban esta parroquia, pero por razóns que non sabemos só quedan dúas, das que, tal vez a máis significativa e de máis doado acceso sexa esta que amosamos. A desaparecida, segundo nos contan, é a de Roncadoiro, citada por Castelao na súa obra "As cruces de Pedra na Galiza".

 

“Esta cruz é xiratoria e a súa feitura, de cabeza ensanchada e longa, fai pensar que se trata dun moimento antigo, cicais arrefeitado máis tarde. Pola súa condición de pedra xiratoria, o pobo concédelle virtudes miragreiras”.