Por
Rosa Benigna Vizcaya
Ademais de icona da medicina e da farmacia, a serpe
estaba asociada á fecundidade. Teñamos en conta que ela era quen comía pequenos
roedores que estragaban os silos, onde se gardaba a semente e o gran, chegando
algunhas a ser animais de compaña xa na antiga Grecia.
Asemade
a deusa Isis en Exipto tiña unhas serpentes por compañía, igual ca outros deuses
fenicios ou mesopotámicos relacionados coa vida. Sen embargo, na mitoloxía a
serpe tamén aparece, nalgunha ocasión como representación do mal, tal cando
Apolo, deus solar, se enfronta e mata a Pitón a serpe que atormentara a súa nai
Latona.
Os romanos identificaban a algúns
Manes coa serpe e dicían que a columna vertebral dos defuntos chegaba a
converterse en cobra na tumba. ¿Ten isto algunha relación coa crenza de que as
almas dos finados viaxan a Teixido en forma de réptil?.
Polo uso do seu veleno na
preparación dalgunhas apócemas foi o emblema do deus da medicina, Esculapio,
así como símbolo da resurrección dada a súa capacidade para cambiar de pel. E
precisamente por ser animal que muda a pel, chegouse a recomendar en Galicia o
caldo de serpe para axudarlle á parturiente a expulsar a placenta.
Do
culto á serpe quedaron varias mostras en distintos petroglifos galegos así como
na coñecida pedra da Serpe de Gundimil, aínda que coa chegada do cristianismo,
de clara influencia hebrea, a serpe foi asociada ó mal, e tal vez daí naza esa
crenza misóxina segundo a cal, se se lle arrinca a unha muller un pelo con
raíz, e se deixa nunha poza de auga clara, ese pelo acaba convertido en serpe. Non
obstante, non sempre a Igrexa conseguiu desterrar antigos costumes relacionados
con estes animais, como é o caso de algunhas poboacións dos Abruzos, en Italia,
onde na procesión de Santo Domingo, a principios de maio, lévase a imaxe do
santo cuberta de cobras vivas porque é avogoso contra as súas mordeduras.
Contrariamente
ó que poidamos crer, a serpe nin sequera na Biblia foi sempre animal maligno,
pois Deus como remedio contra unha praga destes ofidios que causara moitas
mortes, mandoulle a Moisés facer unha de bronce
para que os enfermos que a visen sandasen (Nm 21, 4-9), converténdose en
obxecto de culto relixioso, a quen se lle ofrecía incenso, ata que a destruíu o
rei Ezequías durante a súa reforma relixiosa (2 Re 18, 4); claro que isto ocorre
nunca rexión próxima a Canaán onde a serpe era adorada como símbolo de
fertilidade asociada á deusa fenicia da fecundidade Astarté. É esta creo que é unha
evidencia de que o libro dos Números foi escrito antes de que os hebreos trocaran
de opinión, e polo tanto, antes de que se redactase o libro da Xénese onde a
serpe se nos presenta como encarnación do demo incitador do pecado, imaxe que
chega ata nós convertendo a este animal nun símbolo do maligno.
Ningún comentario:
Publicar un comentario