xoves, 21 de marzo de 2019

LECCIÓNS DE COUSAS



Por Pepe de Rocaforte
Buscaba, como contei a semana pasada, un verso, “trisca el cordero la grama” (así o recordaba), do cal só entendía de neno dúas palabras: “el” e “la”. E aínda menos mal.
Aquel verso difícil de entender, tan complicado para min coma un xeroglífico, estaba nunha lectura escolar infantil e acabeino atopando en “Lecciones de cosas”, de José Dalmau Carlés. O fragmento era algo distinto do que eu lembraba: “Bulle el insecto en la grama; / trisca, en el monte, el cordero, / el ruiseñor y el jilguero / revuelan de rama en rama”.
Daquel poemiña, que o señor Dalmau Carlés titulaba “La Creación”, era autor don Francisco Martínez de la Rosa, de quen atopei, completo, en internet “El libro de los niños”, no cal figura, máis extenso e co título “La primavera”, o texto de onde o mestre Dalmau  sacou o  fragmento reproducido nas “Lecciones de cosas”.
Este repaso ás lecturas escolares da miña época infantil serviume, entre outras cousas para ver as diferencias entre uns libros e outros. Por exemplo “Nosotros”, de Quiliano Blanco pareceume un libro fermosísimo para os cativos. En cambio algúns libros de don José Dalmau Carlés vinos tan terribles que me causaron arrepíos retrospectivos. Citarei un exemplo de “El primer manuscrito”.

No texto titulado “La Mentira” cóntase a historia de Luisito, que chega tarde á escola e á pregunta do mestre responde coa mentira de que súa nai o necesitou na casa. Convencido de que o neno mentía o mestre castigouno a quedar na escola unha hora máis despois da saída dos outros rapaces. Interrogado na casa pola nai da causa da súa tardanza en volver, respondeulle que o mestre quixera explicarlle ós nenos unha lección moi interesante. A nai pregúntalle de que trataba esa lección e dese xeito descobre unha nova mentira do seu fillo. Por este estilo continúa Luisito a súa vida de mentireiro, “nin os consellos, nin as represións, nin os castigos, nin as bágoas da súa nai, puideron corrixir ó embusteiro.”
¿Que pasou logo? Que, xa maior, Luís tivo que abandonar a vila “porque non tiña un só amigo, nin había taller nin casa honrada que o admitise. Transcorreron os anos e ó fin sóubose que, pobre, desprezado e aborrecido acabara os seus días no pobre leito dun hospital, sen o consolo de que unha soa man amiga cerrase as súas pálpebras entreabertas, cando entregou a súa alma ó Creador.”
¿Como vos quedou o corpo? Pois exemplos coma este poderedes encontrar uns cantos máis nos libros escolares de don José Dalmau Carlés. E aínda nalgúns doutros autores que non vou citar para non alongar excesivamente o caso.

Ningún comentario:

Publicar un comentario