Cando
o mal aperta botamos man do que sexa e onde o médico non pode o curandeiro
anima, xa sexa co uso da lixivia ou co emprego de pedriñas de cores porque cada
cor ten o seu efecto sobre non sei que parte do corpo. Mais postos a escoller
sistemas absurdos eu escollería curar os males do fígado rezándolle a un
carrasco na hora do amencer, durante nove días, mentres se rega cos escuros
ouriños do doente, ou devolver o ánimo e a afouteza levantando a paletilla, que
ó menos ten algo de rito ancestral, de comuñón coa natureza. O caso é que,
moitos destes remedios, tan fantásticos como aventurados, aportan un certo
alivio que está máis na mente ca na parte danada. Á fin todo placebo é un timo
por compaixón.
Lembrando
a novela “El árbol de la ciencia”,
Baroja conta daquel médico que entra na habitación dunha moza que está para
parir e vendo na mesiña unha estampa de
san Ramón Nonato, o primeiro que fai é impoñerse sinalando a icona: “Ou ese ou
eu, porque se o parto sae ben terase por favor do santo e se sae mal terase por
falta miña”. ¿Pero quen non se sentiu máis aliviado despois de camiñar
descalzo na procesión ou de darlle tres voltas de xeonllos a algunha capela? E a verdade é que aqueles remedios
tan peculiares, como o de deitar sobre a tumba de san Guillerme en Fisterra
para concibir os matrimonios infecundos, non deixan de ser curiosos pero tamén
de recoñecido alivio, neste caso para os esposos que ata alí peregrinaban, con
nocturnidade e aleivosía, a poñer todo da súa parte sobre a campa do santo
finado. E logo, cando aqueles remedios non aportaban a solución agardada, era
“que non estaba de Deus”.
¿Cantas
veces, diante de enfermidades incurables, non se evita a desesperación con
carameliños azucrados que o médico fai pasar por menciñas?. O efecto placebo, é a cara amable das pseudomenciñas
de outrora. O placebo é unha mentira bondadosa que se estudia nas facultades
sen libro de texto, unha necesidade dos desafiuzados. E así mesmo podemos falar
do efecto médico, pois igual ca noutrora era de alivio visitar ó sancristán que
che impoñía o santo cunha pregaria rutineira para alivio de todos os males,
agora éo coller vez no ambulatorio para que o doutor che bote unha man polo
lombo, che dea dúas palmadiñas e diga que estás coma unhas rosas e mellor
estarás se tomas ou fas esta ou estoutra cousa. Tantas veces, as palabras dunha
autoridade ou suposta autoridade na materia é a mellor menciña, e por iso nunca
me queixo do que tarda o meu médico con cada doente e aínda propoñería que se
lle ampliase o tempo estipulado de consulta, porque todos sabemos que un doutor
amable pode mellorar a saúde do paciente, ou ó menos aliviala, sen grandes
gastos para a Seguridade Social. Falta facer o cálculo de canto se aforra en
medicamentos por minuto de consulta.
Volvendo
á novela de Baroja, para amosar como non todo se cura con pastillas e apócemas,
nin a amabilidade é condición propia dos médicos, noutra pasaxe, ante unha
gripe, o médico protagonista manda abrir as fiestras para que corra o aire e o griposo
sinta a frescura do día, gañando así a antipatía dos incrédulos veciños e parentes.
Ou aquel outro doutor que se fixo famoso porque a algunha paisana, sen abrir a
libreta das receitas, recibíaa tirándolle un caldeiro de auga e abroncándoa por
non lavarse. E eses si que non eran placebos.
Ningún comentario:
Publicar un comentario