"Non o quero ver diante”.
Iso é o que escoitei estoutro día nun bar de Navia de Suarna
mentres tomaba o café da media mañá. Pareceume moi cedo para
pronunciar tan rotunda frase, e o taberneiro que me servía
cantaruxou con voz de vello fumador de tabaco negro “o mal non ten
horario nin data no calendario”. Estaba tendo lugar unha rotura,
non sei se de amor, negocio, afecto ou amizade, pero rotura á fin. E
entón lembreime dunha foto do álbum herdado de mi tía María, desa
historia gráfica familiar onde aparece ela nun retrato con cara de
felicidade, a carón de alguén que foi resgado.
Nunca me atrevín a
preguntarlle quen era a persoa desaparecida. E agora que ela non está
para contarmo, acentuouse a miña curiosidade e preguntei nos máis
anciáns da familia por ver quen podía darme razón dese ser
arrincado pola brava. Pero ninguén soubo ou quixo profundar no
asunto. Só un veciño do seu tempo, solteiro coma ela e con quen ela
nunca tivo a mínima amabilidade, miroume cun sorriso apagado e
sentenciou que non paga a pena remexer no pasado. Comprendín que
aquel vello sabía moito, pero xa fose por prudencia ou pudor, por
fidelidade ou vergoña, estaba obrigado a deixar no pozo da memoria o
porqué desa marca, desa irregular banda branca do rachado. E sen
embargo, esa presencia no álbum así como o falso aceno do sorriso
viñan dicirme que o retrato permanecía enteiro nas lembranzas.
Hai cousas que non se poden
borrar. Na historia da fotografía temos moitos exemplos famosos:
Hitler mandou sacar da foto a Goebbels, o seu ministro de propaganda,
Stalin arrincou a un feixe de colaboradores, Mao e Fidel Castro
seguiron o exemplo daqueles cos seus desafectos, e o checo Gottwald
borrou a Clementis da foto do balcón de Praga, cando este foi
acusado de traidor; pero aí estaba Milan Kundera para lembralo nas
páxinas do seu “Libro da risa e do esquecemento”. A lista é moi
longa e nas nosas casas seguro que temos máis dunha foto resgada por
odio, rabia ou simple indiferencia, a pesares de que, como certo
amigo me contaba, moitas veces resgamos con rabia e logo
arrepentímonos e volvemos a pegar os anacos con cinta adhesiva, para
deixar constancia de que o pasado non foi un camiño de rosas, e
poñíame o exemplo de cando el lle tivo que devolver as fotos,
cartas e obxectos persoais á súa moza por mor dun mal entendido,
dun capricho ou dun simple pulso de poder entre a parella. Obxectos
que logo volveu recuperar, coas cicatrices da crise ameazando para a
eternidade, cando fixeron as paces e saldaron contas diante dun
vicario.
Xa veremos tras os pactos dos
alcaldables cantas fotos se rachan daquí a uns meses. Algúns xa
empezaron. Porque o de borrar imaxes vén de vello. Xa en Exipto se
destruían os retratos dalgún faraón cando o novo non era da súa
corda. O cristianismo executou pola brava a multitude de esculturas
que representaban a deuses e deusas precristiáns, como os
integristas destrúen hoxe en día as imaxes de outras relixións,
pretendendo borrar a memoria dos seus contrarios.
Ó final nin miña tía nin
toda esa recua de borradores oficiais puideron borrar da historia a
personalidade de quen tal fixo, senón que aínda a avivaron ata
metela no imperecedoiro campo da lenda. Mais, se ben non sei que lle
pasou a esta tía miña, podo intuílo. E non sei que é peor, se
crear unha historia intuída ou coñecer a verdade.
(Este artigo foi publicado na sección Lingua Proletaria da edición de Barbanza de La Voz de Galicia)
Ningún comentario:
Publicar un comentario