A raíña española, dona Isabel II, educada con todo o mimo que unha infanta pode ter e malcriada por todos os aduladores que a rodeaban, como ela mesma recoñeceu nunha entrevista con Galdós, criou fama, entre outras moitas cousas, por gustar dos praceres mundanos, ata converterse en protagonista do famoso cómic que circulou clandestinamente atribuído ós irmáns Bécquer, amosando os excesos eróticos e pornográficos de dona Isabel e os seus xenerais “bonitos” coa bendición de confesores e conselleiros espirituais, así como coa condescendencia do seu esposo. Pero dona Isabel tamén era amante e protectora da música.
Tal gusto podía vir transmitido por súa propia nai, a rexente, Mª Cristina, quen no mesmo ano do nacemento da futura raíña inaugurou o primeiro conservatorio de música de Madrid; e no 1856, como regalo de aniversario para ela estréase o Teatro da Zarzuela, por onde foron pasando os mellores compositores do momento.
Mal sabía a “dos tristes destinos”, que a arte é, ante todo crítica, e desde o seu palco, en máis dunha ocasión, houbo de ver retratados sobre o escenario os excesos do pazo real, unhas veces de maneira descarada e outras baixo símbolos, metáforas e outras andrómenas literarias.
Presumía a raíña “castiza” de fomentar a zarzuela, ese xénero tipicamente madrileño e tan do gusto popular que autores e compositores se esforzaban en ter algo que ofrecer cada temporada; tal foi a obra Pan y toros de don José Picón con música do mestre Barbieri, que estreada en 1864 enchía as butacas en cada velada, sacando a escena, xunto a personaxes históricos como Goya e Jovellanos, ós chulapos e ás manolas, para criticar que Carlos IV, o avó da raíña, fose un monifate ás ordes de Godoy. Sen estirar o brazo a raíña era sinalada, e deixábase caer a eterna pregunta de para que sirve a monarquía. O teatro enchíase en cada función, e cando tocaban os acordes da “marcha das manolas” o público erguíase do asento para cantar co coro aquilo de:
Al son de las vihuelas/ y seguidillas,/ manolas y manolos/ de cuatro en fila,/ no hay en el mundo/ quien marche con más garbo,/ ni con más rumbo./ España ha de ser libre,/ libre Castilla,/ mientras haya en España/ manolería./ Que todo chulo/ maneja la vihuela,/ como el trabuco.
A raíña desfrutaba vendo ó pobo contento, e seguramente non se decataba do que se encerraba detrás dos aparentemente inocentes versos, ata que tres anos despois de que todo Madrid aprendese de memoria a letra e a música, os monárquicos, un pouco lentos de entendemento, comezaron a queixarse, que os artistas son moi retorcidos e mentres que cunha man acariñan ó rei coa outra encirran ó pobo. E a raíña prohibiu a obra. Incluso a famosa marcha que se tocaba como peza independente en verbenas e pasarrúas.
De feito, o señor Picón non debía ter moi boa prensa entre a xente ben pensante, tendo en conta que xa uns anos antes se metera coa casa real presentando A corte dos milagres ou Anarquía conxugal, verdadeiras indirectas a aqueles monarcas sen amor nin fidelidade e moito sexo extramatrimonial.
Don José Picón presentou preito pola prohibición e foi indemnizado, pero en 1871 volveu ás andadas contra a monarquía estreando con todo descaro El rey marica, tamén con música de Barbieri.
Ningún comentario:
Publicar un comentario