sábado, 27 de xullo de 2013

UM APELIDO. UM NOME: QUEIROGA, QUIROGA


                                                                         Por UM-DO-CHAO.



O apelido.
Di Méndez Ferrín que desde Menéndez Pidal acá se considera queiroga voz prerrománica.  Porque Queiroga é a versom primigénia nossa, logo castelhanizada em Quiroga, convivendo com Queiruga, ambas na toponímia, e desde ela passando à antroponímia, val dizer, é apelido toponímico, concretamente a partir dessa vila luguesa.
Mas antes fora o nome comum dumha planta que tamém é nomeada carpaza e, mais tamém, sei que, uz ou urze (que, por sua volta, dam nascimento a apelidos como Uzeira), com o qual mesmo poderíamos falar de apelido de origem botánica ou fitónimo. E som essas matas que dam aos nossos montes orientais a cor morada que os caracteriza.
 



As personagens.
Fazendo abastracçom dos Quiroga galegos famosos e numerosos (Antonio, Benigno, Manuel, Fernando, Elena…), dedicarei as breves linhas que seguem a falar dos Quiroga de além Cebreiro… Por orden cronológica temos (olhade que recuados!):
1 Vasco de QUIROGA, já castelhano (c. 1470-1565), destacado bispo de Michoacán (México).
2 Rodrigo de QUIROGA, de Abuim, no Savinhao lugués (1512-1580), conquistador e gobernador no Chile dos primeiros tempos espanhois, mesmo citado no canto XXV de La Araucana. A sua trascendência, como veremos aginha, vai bem além da sua própria persoa. Pois, dum seu irmao, Pedro de Quiroga, descem os Quiroga argentinos:
3 Juan Facundo QUIROGA (1793-1835), El Tigre de los Llanos, mito máximo do XIX argentino, caudilho do federalismo que acabaria triunfando anos depois da sua morte violenta.
4 Domingo Faustino (QUIROGA) Sarmiento (1811-1888) –cujo pai renunciara ao Quiroga-, escritor, pedagogo e presidente da República, no campo oposto ao seu parente recém citado –é clássico o seu ensaio Facundo. Civilización o barbarie-, político unitário europeizante (é dizer, liberal mas antifederalista), umha das discutidas figuras claves da história dessa república.
5 Mª Rafaela QUIROGA, (Sor Patrocinio na vida conventual) , popularmente conhecida como La Monja de las Llagas (1811-1891), castelhana, mas filha de fidalgo galego, foi conservadora personagem influínte na desvairada corte de Isabel II.
6 Horacio QUIROGA (1878-1937), narrador uruguaiano de sona universal, proveniente daquela família argentina.

Ningún comentario:

Publicar un comentario