Os fachóns de Castro Caldelas

          

     O día dezanove é a véspera de san Sebastián, aquel soldado que foi cribado de frechas, e cando todos o daban por morto apareceu predicando tal un resucitado. Un santo que, por mor desas feridas que laceran a súa pel foi invocado como avogoso contra a peste, ata que san Roque, no século catorce lle sacou o sitio; pero aínda así, aquí, en Castro Caldelas, séguenlle sendo fieis, e teñen ós dous xuntos, para que onde un non poida o outro  axude.

     Así, como unha metáfora deste tempo que nos toca vivir no calendario, tras a morte da natureza que se opera no inverno agárdase o renacer da vida con estes días que van gañando horas de sol, e as primeiras flores xa anuncian a vindeira e desexada primavera.

     E a Castro Caldelas viñemos para participar nesa invocación ó renacer da natureza, nesta véspera de fachos acesos percorrendo as rúas, levando luz e calor contra a noite. Á fin, tamén era o lume o método profiláctico máis usado contra tan temible enfermidade como era a peste.

     Chegamos e xa vemos no adro da igrexa o montón de leña do que vai ser a grande pira purificadora, e pouco a pouco a cousa vaise animando, porque a festa como tal ha de empezar despois de posto o sol, para vencer ós medos da noite, dese momento do día que encerra en si todos os males, pero tamén porque a noite representa ese inverno que arrastra consigo as enfermidades.

  E despois do solpor empezan a repartirse os feixes de palla entre os asistentes, que se moven intranquilos, agardando polo grande fachón que ha de vir para presidir a procesión. Unha procesión sen santo, que se anuncia cos bombos dun folión baixando por unha rúa lateral da igrexa, como se viñese de fóra do pobo para esconxurar todo o  pernicioso, e detrás aló vén o grande fachón, un longo feixe de palla trenzada de máis de dez metros de longo, que trae sobre si un monifate que algúns chaman o san Sebastián de palla, pero outros, preto de min chaman o “Meco”, e xa sabedes o que esa palabra vén a significar, o Meco é un diaño, un símbolo do mal e da maldade, que ha de morrer queimado na grande lumarada purificadora.

  

     E os veciños vanlle abrindo paso a ese fachón xigantesco que se pon na porta da igrexa, e entón estoupan as bombas da festa, os fogos de artificio, e unha chama prende na cabeza do fachón, e a continuación comeza o percorrido procesional cara o castelo que fica no alto do pobo, e os asistentes acenden os seus fachos para escoltar polas rúas a ese símbolo contra o  mal, que queima a enfermidade, que limpa o pobo dos aires infectos, precisamente nestas datas nas que timidamente a natureza empeza a anunciar o medre dos días e a volta da primavera. 

     O lume ilumina a noite, o fume faise dono das rúas, os berros de viva san Sebastián multiplícanse en cada un dos asistentes, non hai orde, porque esta é unha  batalla contra ese demoño da enfermidade, e nas batallas só se respecta a presencia do xeneral, do grande fachón que vai diante, abrindo o paso a toda unha comitiva de persoas aliada contra o frío, contra a morte, e ó baixar do castelo as campás da igrexa tocan a arrebato, dándolle a benvida ós triunfantes devotos que veñen de expulsar ó maligno, os gritos de xúbilo mestúranse co catártico son dos folións, e xa no adro, o grande fachón vaise enroscando na pira acesa tal unha serpe condenada ó lume do inferno.

      E entón, sobre ela todos os paisanos arroxan as súas fachas e a noite fría de xaneiro énchese de calor.

     Logo é tempo de tomar os chourizos e beber o viño da terra.

     San Sebastián nos libre do mal.