Felicitacións en Nadal

     

O carteiro que viña pola miña rúa, antes de coller unha xubilación anticipada por falta de carga de traballo, dicíame que internet estaba acabando con eles. Queixábase porque nin sequera se mandan postais de Nadal. Nin de Nadal nin de nada. Con internet está morrendo unha tradición que ten máis de dous mil anos e conservala non é ser arcaico nin anticuado, é simplemente lembrar que no momento máis frío do ano, cando os días son máis curtos, lembrámonos das persoas que nos rodean mandándolle esa faisca de calor que non dá o wasap. Mentres a postal necesita artellar ou improvisar unha frase dedicada, un afecto persoal, o wasap só esixe copiar un chiste estandarizado, unha broma ou un símbolo. A postal permanece e o wasap bórrase. Digan o que digan, é impersoal. Fáltalle alma. Pero, tamén, certamente, mellor iso ca nada.

     As tarxetas de Nadal, ou mellor dito do solsticio, xa as enviaban os romanos do Imperio ós seus amigos e parentes a modo de saúdo en compañía dalgún regalo nestas datas, como un remedio apotropaico contra os males do inverno, unha maneira de compartir bos desexos cando minguan as despensas.

Henry Cole

      Daquela, as festas solsticiais comezaban na noite máis longa do ano celebrando o nacemento de Mitra, asemade dentro dunha cova, sen pai nin nai que o xerase e adorado non só polos pastores do entorno, senón tamén polas estrelas, a lúa e o sol que baixaron a saudalo. Mitra era a luz do mundo. Tras o seu natal dábase paso ás Saturnais, as grandes festas do inverno, con farturentos banquetes, adornos florais, luces, aguinaldos para os escravos, xogos de azar e ata un día dedicado ás bromas e ás inocentadas. Todo para combater o mal fado de tan escuros días.

Chegou o cristianismo e tratou de mandar a todos os saturneiros e mitreiros á cova do esquecemento poñendo no seu sitio ó Neno Xesús, pero non lle quedou máis remedio que readaptar os vellos ritos. Ano a ano fóronse recuperando uns e engadindo outros. Creouse ó seu redor toda unha simboloxía para invocar a luz e o medre dos días. O Neno, resplandecente como un sol, que di a panxoliña, rodéase simbolicamente dunha nena virxe, un vello, un boi e unha mula, persoas e animais que non poden traer vida a non ser por ese milagre único que todos coñecemos, o cal aviva máis o mito. Os reis magos, cada un dunha raza, universalizaron o significado da Natividade, copiáronse os adornos florais incluíndo a árbore precristiá dos países nórdicos, para invocar o medre das plantas, dándolle valor simbólico a aquelas que nestas datas amosan a cor verde da vida, e aínda máis se dan froito.

Tardáronse moitos máis anos en recuperar a tradición das tarxetas de felicitación, pero tamén elas chegaron. A fama lévaa Henry Cole, un home de negocios na Inglaterra de mediados do século XIX, quen lle pediu a un amigo pintor un debuxo alusivo, do que logo mandou imprimir un lote de copias que usou para felicitar ós amigos e vender o resto a un chelín. Non se fixo rico, pero tivo tanto éxito que uns anos máis tarde xa era normal ver nas tendas de Londres tarxetas de Nadal á venda; e no 1893, a raíña Vitoria encargou as súas primeiras postais para felicitar ás súas amizades.

Sen embargo, a pesar da fama de Mr. Cole, na década dos trinta daquel século XIX, os traballadores do Diario de Barcelona xa se adiantaran, cando acordaron repartir entre os subscritores unhas tarxetas de felicitación, cousa que estes agradeceron correspondendo cunha propina; o cal animou a outros colectivos, carteiros, serenos, varredores e outros empregados municipais, que a troco dunha pequena felicitación recibían o seu "aguinaldo".

As postais de Nadal que me chegan son moi variadas e traen sempre unha carga de solidariedade que procuro corresponder. Nalgúns casos estámpanse con fotos familiares ou dalgún motivo propio destas festas no seu lugar de orixe, brindando esa emoción que se agradece, como son de agradecer as dunhas nenas amigas feitas cos seus propios deseños, esas mostras de bos desexos que nestes días tamén eu quero facer extensivos a todos os lectores deste xornal. 

(Este artigo foi publicado no especial de Nadal, na edición de Barbanza de La Voz de Galicia).