Por Pepe de Rocaforte
O libro de don Bernardo Barreiro, do cal sacamos moitas destas informacións de mulleres vítimas do tribunal da Inquisición en Galicia, abonda en relatos do tipo dos que ata aquí vimos comentando, todos eles recollidos persoalmente polo autor no arquivo de Simancas. Polas escasas variantes entre uns e outros paréceme redundante continuar coa súa relación, aínda que non deixen de ser curiosos algúns casos como aquel onde unha muller vai consultar á feiticeira para conseguir que o seu marido volva satisfacer o “débito conxugal” para o cal se debía sentir un tanto remolón. Ou o da veciña de Vilar de Donas Isabel Bella, acusada de romper cunha tesoira un anaquiño da ara consagrada dun altar da igrexa parroquial para coselo ó xustillo envolto nun pano, a modo de relicario, porque así, aínda que tivese relacións carnais cun home, non podía quedar preñada. ¡Eses son verdadeiros métodos anticonceptivos e non outras trangalladas máis presuntamente efectivas!
Finalmente non podemos rematar esta parte sen referir o caso de María Soliño, ou María Soliña, como a popularizou o poema de Celso Emilio Ferreiro e, tamén, a canción de Xavier del Valle na interpretación de Amancio Prada, a versión que máis me chega ó íntimo de cantas coñezo. Considera o señor Barreiro, imaxino que non con moita sorpresa, o detalle curioso de que esta muller, cando xa tiña setenta anos, fose acusada de ser unha meiga durante toda a súa vida. “Forza é dicir”, opina don Bernardo, “que as xustizas segrares e eclesiásticas non exerceran vixilancia ou foran cómplices e encubridoras” ata entón. E sospeita que a causa tal vez residise en que naquel tempo pasado María de Soliño era unha persoa acomodada e só foi declarada meiga cando se atopou na miseria máis extrema e no maior desamparo e soidade.
María estaba casada con Pedro Barba (si, o apelido Barba xa nos soa do caso, citado anteriormente, de Catalina Regueira, casada con Alonso Barba. É posible que non teñan ningunha relación un co outro). Pedro Barba, o marido de María de Soliño, era pescador na vila de Cangas, dono dunha “regular facenda”. O oito de decembro de 1617 once navíos de corsarios turcos desembarcaron en Domaio e de Cangas saíron a lle facer frente as escasas forzas con que se contaba na poboación. No encontro quedaron mortos na praia de Rodeira sete veciños da vila, entre eles os pescadores Pedro Barba e Antón Soliño, marido e irmán, respectivamente, de María de Soliño.
Triunfadores no asalto, os berberiscos asolaron Cangas e toda a contorna e queimaron máis de cento cincuenta casas, entre elas a de María Soliño, que ficou viúva, abandonada e pobre. Catro anos despois atopábase a vila en reconstrución “e os solares e terras de Soliña puideron aproveitar ós denunciantes e testemuñas que figuran na causa ”que entón se lle seguiu por meiguería a aquela muller.
Acusada por doce testemuñas de ter gran sona de meiga, así llo chamaban “e ela consentía”. Entre a reste de acusacións que quen sinta interese pode ver no libro “Brujos y astrólogos de la Inquisición de Galicia”, declara un que a veu buscar non sabía o que entre as sepulturas do cemiterio e como observase que traía un envoltorio nun pano, preguntoulle que era e ela respondeulle que buscaba as contas do seu rosario, que lle rompera, pero o home non veu tal. Outro dixo que lle vira apañar un pouco de terra ó pé da escaleira dun veciño, e metela na manga. Preguntoulle el que era o que collía e reprendeuna. Pero ela volveu coller outra pouca terra da umbreira da porta e poñela na outra manga, e que o fixera con recato, sen pensar que a vise ninguén. Etcétera, etcétera.
Despois dun rigoroso tormento no que declarou ser meiga desde había máis de vinte e cinco anos, que renegara de Deus e tivera actos nefandos co demo, a xustiza segrar remitiuna ó Santo Oficio e, na primeira audiencia pediu misericordia ó Tribunal “porque dicía que nos tormentos crueis que lle daban sacárana do seu xuízo, que se remitía ó que tiña declarado e que se arrepentía”...
¿É preciso contar máis? Eu síntome desbordado.
Ningún comentario:
Publicar un comentario