UN XEÓLOGO E UN NOVELISTA

Por Pepe de Rocaforte

Esta semana pensei empezar a páxina así: Jacques Deprat, nacido en 1880, foi un prestixioso xeólogo. En 1899, con dezanove anos, ingresou na Sociedade Xeolóxica de Francia, doutorándose na súa especialidade en 1904, na Sorbona. En 1909, destinado en Hanoi, realizou importantes traballos de investigación que o levaron á dirección do Servicio Xeolóxico de Indochina e ó ingreso, en 1911, na Academia de Ciencias de Francia. No desenvolvemento das súas misións traballou en Tonkin, Yannan e Laos, incrementando a cada paso o seu prestixio.

Despois pensei empezar deste outro xeito: Herbert Wild, novelista francés nacido en 1880, iniciou a súa carreira literaria en 1926 cunha novela titulada “Ladran os cans”, finalista nun premio gañado por André Malraux coa novela “A tentación de Occidente”. Á esa primeira incursión de Wild no terreo da narrativa seguirían máis: “Na boca do dragón”, “O coloso durmido”, “A outra raza”, “Sucedeu en China”, etc.

Pero tamén podería ter empezado deste modo: Acabo de ler un libro titulado “A mirada de Apolo”, de Herbert Wild, autor ata hoxe descoñecido para min. Nel recóllense dúas novelas curtas: a que lle dá título e “A derradeira homenaxe ó profesor Mendax”. A primeira recolle unha historia contada nunha reunión de amigos por un deles, testemuña do que está a referir: a viaxe a Córsega dunha parella, el francés, ela sueca, en busca dun clima axeitado para o tratamento da enfermidade do home, pintor que empeza a acadar certo prestixio no mundo da arte. A outra novela trata dun ilustre filólogo que vai recibir a Gran Cruz da Lexión de Honor polas súas revolucionarias investigacións sobre o período que vai da época dos Gracos á morte de Sila, na historia de Roma.

A estas alturas supoño que o perspicaz lector sabe de sobra que o xeólogo Jacques Deprat e o novelista Herbert Wild son a mesma persoa; pero hai algo máis que lle vou axudar a descubrir, se lle interesa. A min, despois da lectura de “A derradeira homenaxe ó profesor Mendax”, entroume o desexo de saber máis cousas sobre Herbert Wild, e así descubrín que, en 1916, o paleontólogo Henri Mansuy e Honoré Lantenois, compañeiro de traballo e supervisor, respectivamente, de Jacques Deprat, con quen este mantiña discrepancias no traballo, acusárono de introducir fósiles fraudulentos nas súas coleccións, falseando os seus traballos de investigación. En 1918 un comité de científicos considerou a Deprat, por unanimidade, culpable de fraude e expulsouno da Sociedade Xeolóxica de Francia, o que puxo fin á súa carreira científica.

Con corenta anos, sen traballo, casado e con dúas fillas, Deprat regresou a Francia e escribiu unha novela, “Ladran os cans”, na cal conta a historia da súa expulsión do Servicio Xeolóxico francés e reivindica a súa inocencia no fraude que se lle achaca. A novela tivo certo éxito e animouno a iniciar a súa carreira de escritor.

Como detalle final: en 1991 Deprat foi rehabilitado en sesión solemne da Academia, pero o xeólogo e novelista xa morrera en 1935 nun accidente de montaña nos Pirineos. O recoñecemento chegáballe un pouco tarde.

Se a alguén lle interesa saber algo máis sobre esta curiosa historia de inimizades entre científicos, pode botarlle unha ollada en internet a Ciencia 15. Blogalia. 

 E se quere ler unha reportaxe sobre o accidente en que Jacques Deprat perdeu a vida, pódea ler enPirineo Dixital .