VALLE INCLÁN NA CUROTIÑA

Por Pepe de Rocaforte

Este domingo pasado celebrábase na Pobra do Caramiñal a procesión das Mortallas, nas festas do Nazareno. Cadroume de andar por alí ó lado e, como nunca asistira a esta celebración, animeime a dar unha voltiña para ver o ambiente; pero as moreas de xente por todos os lados facían un tanto fastidioso o paseo polas rúas da vila, en vista do cal optei por tomar camiño da Curota e facerlle unha visita a Valle Inclán no miradoiro da Curotiña, onde estaría todo máis tranquilo.

Na volta matinal polas rúas invadidas de festeiros, o paso dunha banda de música interpretando pezas musicais cheas de brío trouxérame á memoria a vila de Kotor, en Montenegro, similar á Pobra en tamaño, a onde cheguei un día, supoño que tamén de festa (ou polo menos de feira, cos telderetes dos moinantes –coma os de aquí- montados ó longo das murallas, onde ofrecían as súas mercancías ó lado da zona portuaria). Aquel día tamén unha banda de música animaba as estreitas rúas de Kotor cos seus sons máis ou menos melódicos e de aí que me viñesen ó pensamento.

Na Curotiña, ó pé da estatua de Valle, frente a toda a extensión da ría de Arousa ofrecida á miña vista, coa illa de Ons ó lonxe e, por detrás dela, as Cies medio esvaídas na bruma, volvín recordar Kotor no fondo da súa baía, co mar silencioso e liso coma un espello envolvendo a beleza inmóbil, chea de misterio e silencio, das insuas de Sveti Dorde (San Xurxo) e Gospa od Skrpjela (Nosa Señora das Rochas).

Entón veume á memoria unha anécdota segundo a cal, para dirimir a discusión entre Vilanova e a Pobra sobre o lugar de nacemento do escritor, veciños dunha e doutra vila preguntáronllo ó propio Valle, quen dun xeito moi salomónico declarou que, estando de parto a súa nai, subiu na Pobra ó barco que facía a travesía a Vilanova e xusto no medio da ría tivo a ben vir ó mundo o insigne don Ramón.

Hoxe seica está confirmado que Valle naceu en Vilanova, anque posteriormente tivese máis relación coa Pobra, á vista do cal ocorréseme que nese medio da ría, a metade de camiño entre ambas localidades, poderíase erguer unha pequena illa como a de Bedloe ou a Liberdade, en Nova York, ou como a insua montenegrina onde os festeiros que ían en peregrinación ó rochedo en que aparecera a Virxe, en cada visita levaban consigo pedras que deitaban ó mar arredor da peneda ata formar a explanada na cal foi construído o santuario de Gospa od Skrpjela.

No caso da ría de Arousa, naturalmente, elevaríase a estatua de don Ramón María del Valle Inclán, coas barbas de chibo peiteadas polo vento do Atlántico.