A invasión romana do Noroeste de Iberia

                       

     

         Mañanciña de san Xoán

            mañanciña a mai garrida,

            que ri o sol cando nace

            e baila ó morrer o día.

Pois si, así é. Este milagreiro día lévanos de sorpresa en sorpresa ó largo de toda a historia. Xa sei que nesta data, o noventa e nove con noventa e nove por cento dos galegos estarán pendes das sardiñas, cando na realidade o mellor mes para elas é xullo e agosto, a pesar do refrán: Por san Xoán a sardiña molla o pan. Pero sen embargo a ninguén se lle vai ocorrer acercarse a ver nestes días o ocaso, para ver bailar ó sol e rememorar con el a grande victoria dos castrexos sobre as lexións romanas sen necesidade do uso da forza.

            A referencia histórica deste fenómeno, doado de explicar na máis elemental clase de ciencias, remóntase a cando o invencible exército de Décimo Xunio Bruto, aló polo 130 a.C. tivo a ocorrencia de vir a conquistar o noroeste peninsular, a terra dos castrexos, que daquela aínda non era Galicia e acabou marchando co rabo entre as pernas.

            Cando as agrupacións tribais daquel tempo souberon das intencións do romano, antes de facerlle fronte como uns arroutados, dedicáronse a espialos, ver de que ían e a que viñan, e comprenderon que as fábricas de armas castrexas non tiñan tecnoloxía suficiente para competir cos ben equipados lexionarios. Pero os nosos paisanos, xa daquela eran xente que non se daba por vencida doadamente, e eentón botaron man do primeiro servicio de intelixencia militar de que eu teño noticia, e acordaron infiltrar no poderoso exército a algún paisano que fose sonsacando de que pé coxeaban os invasores. E así, a primeira argallada que se lles ocorreu foi aproveitar as crenzas que aqueles tiñan nas cousas do outro mundo, e cando chegaron á beira do río Limia, correron o conto de que aquel era o Lethes, o río do esquecemento, aquel do que se dicía que, quen o cruzase perdería a memoria de si e dos seus, co que aqueles aguerridos e facinerosos soldados plantáronse cabo do río negándose a cruzalo. Era o primeiro motín que o invencible Décimo Xunio Bruto tiña en toda a súa carreira militar, pero como facerlle un consello de guerra a todo un exército non é prudente en ningunha parte do mundo, el mesmo cruzou o río e, desde a outra orela, foi chamando un por un a todos e cada un dos seus oficiais, suboficiais e tropa en xeral, non só polo nome senón tamén nomeándolle á familia.

            Como é doado de entender, a artimaña dos castrexos só deu resultado a medias, pois as lexións invasoras axiña se repuxeron do atraso e continuaron, practicamente sen oposición polo seu territorio, cando o servicio de intelixencia castrexo (SIC), volveu ás súas, pero desta vez pensando en algo que non lles dese pé a ser desmentidos tan axiña, e correron o conto de que, se algún daqueles tipos chegaba á beira do mar, á fin da terra, e vía bailar ó sol, sería que aló nas terras de orixe de quen tal cousa vise grandes calamidades estarían acontecendo e caendo sobre os seus parentes. E quixo a casualidade ou as artimañas que os guías locais usaron, que chegasen ó cabo da terra no mesmo solsticio de verán, e viron bailar o sol, e colleron medo, e comezaron a desertar masivamente para volver ás súas terras.

            O invencible exército de Décimo Xunio bruto, unha vez máis non foi vencido, pero foi rexeitado, iso si, sen o uso das armas porque nós somos moi pacíficos e pacifistas, e as tropas romanas habían de tardar un século en volver por estas terras.