Os
festexos da Santa Cruz comezan no atardecer do día antes da festa, cando os
mozos da parroquia van á procura dun longo pino que traen ata a parroquia para
chantar no medio do campo da feira despois de cortarlle as ramas, un pino que
eles chaman o Maio, que vai presidir todos os festexos, pero que a nós nos
lembra as festas romanas de Marzo, en que un pino simbolizaba a figura de
Priapo, o deus da fertilidade e era levado ata o cento da cidade. Un pino,
este, que ha de ser “roubado”. Claro que é un roubo ritual, mediante o cal o
elemento acada o valor dunha especie de tesouro que lle aporta á comunidade o
ben que pertencía a outra, e como os bens nin se dan, nin se prestan, nin se
venden, ha de ser “roubado”.
O
día tres (agora trátase de cambiar o día para o domingo máis próximo), desde
que as primeiras bombas anuncian a alborada, vai ser un día no que o relixioso
e o profano se mesturan. Ou, para ser máis exactos, onde o simbolismo
precristián e o cristián se mesturan.
O
principal do festexo comeza pouco antes do mediodía, cando desde un lugar da
parroquia saen os danzantes, seis mozos, acompañando ó Adán, un home vello que
carga con instrumentos de labrego, así como as figuras de Abraham, o anxo e
Isaac, que desfilan precedidos por un alto ramo de loureiro do que penduran
varias cintas de cor, un bolo de pan (agora ponse un biscoito), e un galo vivo,
segundo o señor que portaba o ramo, porque se non hai galo non hai ovos. Á fin
o galo é o canto do amencer, o saúdo ó deus sol, quen lle dá a benvida á luz do
día; e o pan é o alimento, símbolo de fartura como o loureiro o é de vida por
ser unha planta de folla perenne.
E
habemos de dicir que este loureiro teñen que traelo de fóra da parroquia,
porque en Laza, segundo o noso informante, non hai loureiros. Ou ó menos non os
había cando nós participamos nesta celebración.
A
comitiva desfila ata a casa na que está a Eva, unha moza cuxa identidade non se
revela ata o día da festa, a cal aparece vestida de branco, e acollida con
piropos por parte dos mozos; trae na man unha roca de fiar e do brazo dereito
colga un cestiño onde porta tres laranxas, máis sabemos por información
recollida de don Xosé Ramón Fernández Oxea, que no pasado a moza estaba coroada
cunha grilanda de flores e no cesto portaba tres mazás. Tamén que, antigamente,
o Adán era un vello que fixese rir pois a súa función e facer rir a Eva, que
durante todo o percorrido se mantén moi seria, á fin, e segundo a tradición
bíblica, sobre ela cae o peso da maternidade de toda a humanidade. E ¿por que
ha de facela rir?. Pois porque o acto de procreación no que Adán vai
participar, é á fin un acto alegre como é todo acto no que se basea a esperanza
dun futuro próspero.
Tras
a aparición da Eva na porta da casa execútase a primeira danza, e xa con ela ó
lado do Adán camiñan no medio de toda o grupo e do público que se lles une ata
a igrexa onde, tras unha nova danza, as imaxes relixiosas saen do templo para
unirse á comitiva e percorrer en procesión as rúas de Laza, parando en
distintos puntos do lugar para executar de cada vez a danza característica. E
en todo o percorrido o elemento profano e o relixioso, ou sexa, o ramo con
todos os elementos simbólicos citados e o estandarte da Santa Cruz camiñan á
par diante da procesión.
Cando
chagan ó centro da vila, á praza da Picota, nun escenario preparado ó efecto,
mentres os personaxes vestidos de Abraham, Isaac e o anxo, representan a escena
bíblica do sacrificio de Isaac, o narrador acaba lembrando a promesa de Deus ó
patriarca, de que a súa descendencia será tan grande como as estrelas do ceo e
as areas do mar.
Xa
para finalizar o acto despois de que a procesión se recolleu, Eva volve á casa
e sae ó balcón para que os danzantes executen unha última danza, tras a cal
todos se botan a correr, e ó gañador, Eva dálle de galano as froitas que porta
na súa cestiña.
Ningún comentario:
Publicar un comentario