Versos ó xeito popular (XXI)

Por Andrés Terra

A néboa deitouse

No colo do val:

Pillouna dormida

O sol matinal.

(1984)

PORQUE SOMOS AUGA, VIDA

Por Pura Tejelo
                                                             Para Efraín Bartolomé

                                                                                                    Por Lola Fernández

Porque somos auga, vida
transparencia e  aire como
o mesmo río.

Porque hai un iguazú ao
final do camiño e a nosa misión
é remar cara a el

e polo camiño arrastrar coas
nosas bágoas a sabendas que hai un ceo
ao que nunca chegaremos.

Porque o edén está tan alto,
cando  só sexamos
pingas,
será importante
encontrar unha pouca de calor
para elevarse.

.-.-.

Da burbulla ó feísmo

Versos ó xeito popular (XX)

DAS LAGOAS I
Por Andrés Terra

Das Lagoas vese o mar,

O mar alto, o mar maior,

O mar que bate no Orzán,

Berbiriana e Riazor.

                                                                            

        

    Das Lagoas vese o mar

            Ata onde a vista morre

            Vese o mar desde o altor…

            ¡Xa non se dá visto a Torre!

Quen me dera das Lagoas

Ver a cidade anovada:

Limpa, leda, xusta e libre,

Unha nao no mar ceibada.

(1983)

"CARAS Y CARETAS"

Por Pepe de Rocaforte

            Cando o outro día escribía sobre José Piñeiro, de quen por certo non me resisto a mostrarvos hoxe unha ilustración de cómo na Arxentina se aproveita actualmente a popularidade dos seus versos, comentaba que colaborara en “Caras y Caretas”, a revista onde publicaron traballos autores da sona de Rubén Darío, Ricardo Güiraldes, Leopoldo Lugones, ou os españois Unamuno, Gómez de la Serna e o pintor Fortuny. Alí sairían os primeiros contos de Horacio Quiroga, e o propio Borges publicaría, en 1926, un soneto.

            Entre tantos nomes famosos non podía faltar a colaboración de varios autores galegos. O máis importante, sen dúbida, Xosé María Cao Luaces, quen se consagraría en “Caras y Caretas” como xornalista e, principalmente, como gran debuxante. Súas e do andaluz Manuel Mayol foron as celebradas portadas da revista.

José M. Cao Luaces

            Xosé María Cao, considerado o “pai da caricatura arxentina”, nacera en Cervo en 1862. Empezou a pintar na Coruña, onde tamén iniciou diversos estudios que abandonaría sucesivamente: Comercio, Maxisterio e outros. E aquí, nesta cidade, estrearíase como escritor no “Liceo Brigantino”. Militante do Partido Republicano Federal, logo do fracaso da Primeira República emigrou a Buenos Aires e alí colaborou nas revistas “Sudamericana” e “Don Quijote”, onde xa empezaron a sobresaír as súas cualidades artísticas.

            Fundou un xornal en galego, “El Eco de Galicia”, e dise que levaba tan metida na alma a terra natal que ata o violín co que nos seus últimos anos lle poñía música ás noites da súa casa de Lanús fora feito con madeira levada de Galicia.

             A súa consagración chegaría, como queda dito, en “Caras y Caretas”, a revista do “cambio de século (que) constituíu, sen dúbida, o máis fiel reflexo daquela Arxentina. Nas súas páxinas quedou impreso o fenómeno da inmigración, o desenvolvemento do comercio e a producción e, sobre todo, a metamorfose da Gran Aldea convertida en cidade”. (Pablo Mendelevich).

            Desa revista e, especialmente, do seu creador, Eustaquio Pellicer, intentarei proximamente contar algunhas cousas, porque ese emigrante burgalés foi (vouno dicir) tío-avó da miña muller e eso sempre tira un pouco á hora de escoller un tema.

Artigo relacionado: José Piñeiro 

O KORRUNTXO DO OKUPA

Eu que pasei por todos os niveis sosiais –aghás os de rico, moi rico, riquísimo, millonario e multimillonario-, lémbrome, e non me canso de me lembrare daqueles poucos anos que cos meus tamén poucos anos e moitos irmáns, viviamos e morabamos nun conventillo porteño, deste xeito que vos conto: todos nove (dous pais, quero disir, pai e nai, non como por veses acontese aghora!, e sete fillos varóns) nun cuarto… si, o cuarto dun enteiro, enteiro que, a non dubidalo, sería ben máis desafoghado… que daí ha vir o de chamarlle cuarto ao que outros chaman habitasión, que tamén disto se deduse que para vivir: unha habitasión e para malvivir: un cuarto de habitasión…

O tal cuarto tiña todo o nesesario: mesa con tallos e cosiña, a leña ou carbón, non me acorda ben… e máis tres colchóns (nin pensar en camas-liteiras!), un para os que lle chaman proxenitores e dous para os que non lles chaman, pero lles chamo eu proxenitados, así repartidos: os tres ghrandes nun e os catro cativos noutro, malrraio!, que con tanto rose saíron dous deles como saíron… e ollade que digho sairon e non saimos… pero bueno, cada quen que viva e folghe como queira, que diaño!

As dusias de cuartos amoreábanse en torno a un enorme patio (se cadra paresíame a min, que era cativo, ghrande sin que o fose), patio común, como común para toda a visiñansa éranvos o escusado, que escuso describilo, e o lavadoiro alí existentes. O tal lavadoiro, que máis paresía bebedoiro de bestas, tiña a secsión de lavárense os cristiáns e mail-as cristiás (aquilo era de ver) e lavaren a roupa, e a outra repartisión era para lavar os cacharros domésticos… servisios comúns, que máis que comúns eran causa de liortas cotiás contra aqueles que non acababan de velos como tales sinon como propios seus.

Ducha? perghuntaredes: fasedes cada perghunta! Así andábamos nós, que a maioria éramosvos coma os ghatos para a augha, ou sexa que nin para dentro do corpo (que para iso está o viño) nin para fora, que desghasta moito… ao tempo que a cotra conserva e abrigha que nindiós. Ecoloxistas a tope, para eses mesteres botábamos man do rio, boeno, un reghato que por alí pasaba como quen non quer, e que era coñesido pola Cañada (portughés canada, que os inghleses adoptaron talcual e os franseses, tan seus, deron en pronunsiar aghudo: Canadá, pero que eles escriben sin asento… mala sentella os coma! revirados que son: non me faghades moito caso, por eso, que, á primeira  de cambio, me pode o  ramalaso eurudito).

Pois con todo iso, sincuenta anos despóis e en Europa, e isto non é unha crítica, só unha evidensia: un okupa como este que o é… comparando… si que teño un cuarto para mín só (ata aghora imos ben), pero patio nanai, claro que hai escusado con ducha (ghrande avanse, abofé), pero bótase de menos o patio, xusto embaixo do seo ou firmamento; aquí ghrasias termos un pasillo (no que tropesamos uns cos outros des de cada dose), e, tamén é serto, a rua que é toda nosa, fora os coches.

Falando como os tolos: é o que disía estoutro dia un político esquerdeiro (como se fose o demo): Esta tradisión eleitoral debémoslla aos monxes medievais –para que logho dighan do escuro Medioevo-, que elixían o abade por maioría simple –tal como os cardeais ao papa, non? E seghía o homiño este: A fábula da democrasia ateniense, con seis veses máis escravos que sidadáns con dereito a voto… a esta altura évos impresentéibol! Así que, como din por Estremodura (sic): Condió!

A serpe no imaxinario relixioso-popular

Por Rosa Benigna Vizcaya

            Ademais de icona da medicina e da farmacia, a serpe estaba asociada á fecundidade. Teñamos en conta que ela era quen comía pequenos roedores que estragaban os silos, onde se gardaba a semente e o gran, chegando algunhas a ser animais de compaña xa na antiga Grecia.

            Asemade a deusa Isis en Exipto tiña unhas serpentes por compañía, igual ca outros deuses fenicios ou mesopotámicos relacionados coa vida. Sen embargo, na mitoloxía a serpe tamén aparece, nalgunha ocasión como representación do mal, tal cando Apolo, deus solar, se enfronta e mata a Pitón a serpe que atormentara a súa nai Latona.

Os romanos identificaban a algúns Manes coa serpe e dicían que a columna vertebral dos defuntos chegaba a converterse en cobra na tumba. ¿Ten isto algunha relación coa crenza de que as almas dos finados viaxan a Teixido en forma de réptil?.

Polo uso do seu veleno na preparación dalgunhas apócemas foi o emblema do deus da medicina, Esculapio, así como símbolo da resurrección dada a súa capacidade para cambiar de pel. E precisamente por ser animal que muda a pel, chegouse a recomendar en Galicia o caldo de serpe para axudarlle á parturiente a expulsar a placenta.

            Do culto á serpe quedaron varias mostras en distintos petroglifos galegos así como na coñecida pedra da Serpe de Gundimil, aínda que coa chegada do cristianismo, de clara influencia hebrea, a serpe foi asociada ó mal, e tal vez daí naza esa crenza misóxina segundo a cal, se se lle arrinca a unha muller un pelo con raíz, e se deixa nunha poza de auga clara, ese pelo acaba convertido en serpe. Non obstante, non sempre a Igrexa conseguiu desterrar antigos costumes relacionados con estes animais, como é o caso de algunhas poboacións dos Abruzos, en Italia, onde na procesión de Santo Domingo, a principios de maio, lévase a imaxe do santo cuberta de cobras vivas porque é avogoso contra as súas mordeduras.

            Contrariamente ó que poidamos crer, a serpe nin sequera na Biblia foi sempre animal maligno, pois Deus como remedio contra unha praga destes ofidios que causara moitas mortes, mandoulle a Moisés facer unha de bronce  para que os enfermos que a visen sandasen (Nm 21, 4-9), converténdose en obxecto de culto relixioso, a quen se lle ofrecía incenso, ata que a destruíu o rei Ezequías durante a súa reforma relixiosa (2 Re 18, 4); claro que isto ocorre nunca rexión próxima a Canaán onde a serpe era adorada como símbolo de fertilidade asociada á deusa fenicia da fecundidade Astarté. É esta creo que é unha evidencia de que o libro dos Números foi escrito antes de que os hebreos trocaran de opinión, e polo tanto, antes de que se redactase o libro da Xénese onde a serpe se nos presenta como encarnación do demo incitador do pecado, imaxe que chega ata nós convertendo a este animal nun símbolo do maligno.

.-.-.-.

Chourizos de cabezudo

San Lucas, o pintor

            Ademais de darlle nome a unha das feiras máis importantes de Galicia, as de Mondoñedo, o evanxelista Lucas, que se representa coa figura dun touro, entre outras razóns porque un touro ou un cuxo era o sacrificio que os xentiles ofrecían ós deuses, e precisamente ós xentís estaba dedicado o seu evanxeo.

Lucas, que foi testemuña do martirio de Pedro e Paulo, era médico de profesión, pero abandonou a consulta para acollerse á doutrina de Cristo despois de escoitar a Paulo, a quen acompañou en varias viaxes.

Tamén era este evanxelista un destro debuxante e pintor, e precisamente a el atribúeselle o primeiro retrato da Virxe María, de quen chegou a pintar sete cadros, quen mentres el a pintaba contáballe moitas das cousas que se narran no seu evanxeo.

            Non está claro como morreu, aínda que circula a crenza de que foi aforcado dunha oliveira. Como queira que sexa o seu corpo, tras ser enterrado en Patrás, foi recollido no 357 da nosa era para ser levado á Constantinopla de Constantino, e logo, andando o tempo trasladárono a Pavía e finalmente a Roma, onde se di que repousa

El é o patrón e protector de notarios, pintores e artistas.

Versos ó xeito popular (XIX)

Por Andres Terra

 

Ben non sei inda se ire

Daquí pra aló ou pra acolá:

Logo de antonte veu onte,

Despois de hoxe ha vir mañá.

(1982)

O KORRUNTXO DO OKUPA

Pensar que un é o último de sete fillos varóns e nunca por lobisome me tiven… nin me tiveron, nin sequera son sonámbulo, co cual xa me diredes onde vai aquela  singhularidade que aos lobisomes lles atribúen, inda que sexa para mal… Isto de levar a sona, como o rio Miño… Ou a outra suposta chata de naser baixo a influensia de escorpio… vaites, trátannos como a retortos e malaxente.

Claro que outro tanto lles acontese, noutra estrema, aos fillos únicos, eses si que pasan por xentes egoístas, meus coitados… como se non tivesen abondo con se criaren soíños e qué culpa eles terán… Ora, que visto cómo se levan sertos irmáns, maiormente á hora de repartir a herensia –que non é o noso caso, pois maldito o que nos deixaron os nosos pais-, case é mellor non telos.

Que tamén évos o que mesmamente lles susede a alghúns pais vellos cos fillos, que máis lles valera non telos tido ou produsido.

É como aquel que se cria sin pai: home, se é por morte, non vos é para envexar, pero, se é por mor de borracheira e paus, mellor lonxe que perto, ou non? Ighualiño que os matrimonios que se levan mal, máis lles valerá separarse e non dar mal exemplo aos fillos con pelexas e maltratos decotío.

Aquilo das herensias ou heransas moito mundiño move e remove. Se non se herdase ou se herdase unha parte, a estritamente nesesaria ou xusta –quén o mediría?- cánta liorta se evitaría e cántos avogados ficarían no paro…

É como o dos títulos nobiliarios. Se alghún dia (alghún dia medieval, quero disir) tiveron rasón de ser, para premiaren unha determinada heroisidade, o que nunca debéu ser é seren hereditarios; ighual conto aplicarse debería ás monarquías que, por iso alghúns pobos –concretamente na Alemaña- as consideraban electivas e como tal prosedían… éravos un sistema coma o papal, demosghrasiasadiós, que non é o mesmo que democrasias, adiós!

Voltando aos fillos únicos, o mal non está neles senón nos pais como os eduquen, pois na man destes está, para empesar, conseghirlles amighos que faghan as veses dos irmáns faltantes.

E os solteiros e solteiras? –falo dos solteiros sen parella ou solteiros puros, que os outros nin son solteiros nin nada que se lle paresa-… pois son unha espesie de fillos únicos que se tornan únicos eles mesmos, maismente cando os outros irmáns están emparellados. O colmo é o do fillo único e porriba solteiro! Ollo con el,  a este si que lle hai que dar de comer aparte.

Boeno… tomar estas elucubrasións superfisiáis, superfluas e supercalifragilísticas como o que son: as paridas algho amarghas dun lobisome frustrado, non vaiades pensar mal, ho!

Por serto, a todo isto e a propósito, e sen que veña a conto: tanto que acusan aos outros de populistas… para populistas os do PP, que tan “populares” se cren!

JOSÉ PIÑEIRO

Por Pepe de Rocaforte

            Ando a ler “Descanso de caminantes”, de Adolfo Bioy Casares, texto entre diario e libro de notas, publicado por Daniel Martino dous anos despois da norte do autor. Entre outras cousas atopo aquí esta información: Hay versos que sabemos de memoria porque los aprendimos a lo largo de la vida … por ejemplo: “En el cielo las estrellas, / en el campo las espinas, / y en el medio de mi pecho / la República Argentina” … el autor de los versos se llama José Piñeiro y era gallego. Fue colaborador de “Caras y Caretas” y era poeta del barrio donde vivía…

            Inmediatamente fun a internet en busca de información. Non aparece na “Wiki” nin na “Galipedia”, pero entre algo de aquí e algo de alá puiden saber que este noso paisano era natural de Pontevedra, onde naceu en 1879. En 1896 chegou á Arxentina embarcado como polisón e alí empezou a súa andaina de emigrante traballando de “mozo para todo” nun almacén, onde durmía no mostrador, caso habitual segundo lle teño oído a outros emigrantes.

José Piñeiro

            Máis adiante foi acomodador nun cine. Dirixiu logo unha empresa de mudanzas e foi administrador dunha cadea de cines. Colaborou na revista “Caras y Caretas”, fundada por outro español, Eustaquio Pellicer, de quen falarei nunha próxima entrega destas notas erráticas. Colaborou así mesmo en “Fray Mocho”, e creou máis tarde, xunto con outros dous paisanos, o periódico quincenal “El despertar gallego”.

            Posteriormente, en 1918, foi administrador do xornal “Los Aliados” e morrería, con 87 anos, en abril de 1967, en Mar del Plata, onde as súas cinzas foron botadas ó mar.

            Os versos desta cuarteta, “expresión de arxentinidade”, escribiunos en 1901, durante unha visita a La Paz (Entre Ríos), para que unha nena, filla duns seus parentes, os recitase na Escola José de San Martin, daquela localidade. Co tempo, e con música doutro emigrante, o catalán Manuel Jovés, os versos fixéronse tan famosos e populares como entre nós poden ser os da “Rianxeira”, outro tema de orixe un tanto incerto do cal me gustaría tratar tamén neste blog.

.-.-.-.

¿Que é un santo?

Meditrina e a medicina do viño.

          

  O cego curou a Lázaro de Tormes con máis viño do que o pícaro lle rapiñaba, protestaba o invidente, e é que o viño viña sendo coñecido desde o tempo dos romanos como unha menciña sagrada, e por iso, coincidindo cos idus de outubro, festexaban a Meditrina, a deusa das vides, quen, como o viño era menciña curativa, axiña pasou a ser a deusa da saúde.

            Durante o seu festexo mesturábase o viño recén espremido co viño vello  e bebíase recitando o salmo: “Bebo o viño vello, bebo o viño novo, e así cúrome das enfermidades vellas e das enfermidades novas”.

            Máis chegou un momento no que a deusa perdeu poder de convocatoria, e aínda que se chegou a asociar e incluso a emparentar a esta deusa co deus grego da medicina, Esculapio (o Asclepio grego), foi finalmente este quen se fixo patrón do festexo romano, arredor do ano 293 a.C. tras sufrir unha epidemia contra a que non puideron os deuses autóctonos e si unha das serpes sagradas que había no seu templo de Epidaura, pois foi chegar con ela a porto, escaparse a serpe e sentir todos os enfermos unha melloría repentina. Tal foi o milagre que alí onde a serpe fuxira erixíronlle un templo a Esculapio, e os devotos deron en pasar a noite no lugar coa esperanza de que, mentres durmían fosen curados do mal.

Versos ao xeito popular (XVIII)

Por Andrés Terra

Caravel, caraveliño,

Dame o teu caravel novo,

Caravel, caraveliño:

Non se vaia murchar logo.

(1979)

O BARÓMETRO DA CULTURA

Por Pepe de Rocaforte

            Hoxe vou referir unha breve escena da que fun testemuña non hai moito tempo, neste verao pasado. O caso sucedía nunha librería dedicada á venda de libros de ocasión na rúa coruñesa do Rego de Auga.

        

    A protagonista principal era unha mociña que se puxo a fotografar un libro exposto nun dos mostradores. O libro era dun autor galego e a rapaza, despois de o retratar, virouse explicativa para un dos traballadores do local. “Saquei a foto porque o autor do libro é o meu pai e voulla mandar agora mesmo para que vexa que na Coruña non hai tanta incultura”.

            Aquí remata a historia. Agora a calquera, ou a min polo menos, se lle poden presentar varias interrogantes: ¿Por qué non hai tanta incultura? ¿Porque nunha tenda teñen expostos libros en galego? 

¿Porque teñen exposto un libro escrito polo pai da mociña? ¿Quen pensa que na Coruña hai incultura (sexa moita ou pouca; para eso seríanos necesario o dictame dun barómetro ou medidor incultural)? ¿É a mociña quen o pensa? ¿É o seu pai? ¿Ou trátase da opinión dominante no seu ámbito familiar? ¿Ou é a opinión xeralizada no resto de Galicia, país do que semella querérsenos excluír por parte dalgunhas elites auto-consideradas únicas posuidoras das esencias do galeguismo?

            Por se alguén ten interese en responder, ou en aportar novas preguntas, deixo aquí  o tema exposto á vosa consideración.

.-.-.

Aventuras de verán

Argalladas de san Froilán

            O que máis me gusta de Froilán (o santo bispo lugués) é esa capacidade que el tiña de impoñer o seu criterio. Fíxoo cando un lobo lle comeu o burro que lle levaba os libros, e entón colleu á fera e obrigouna a cargar coas alforxas que antes lle levaba o burriño. Tamén que el, para non se meter en camisas de once varas, cando uns mensaxeiros da autoridade da época lle preguntaron (sen saber que era el), se coñecía e sabía onde andaba un tal Froilán, a quen querían nomear bispo, el mentiu sen arrepentimento escorrendo o vulto: Ese tipo hoxe non está no convento que vai de viaxe.

            Con estas dúas anécdotas que nos contan os seus haxiógrafos, podemos dicir xa que san Froilán, antes de ser santo era un argalleiro, sen embargo caía ben nas esferas celestiais, pois estando de eremita e cavilando se dedicarse ou non á predicación, antes xa de mercar o burriño, meteu uns carbóns incandescentes na boca, para poñer á proba o mesmísimo Deus, e que así, se Deus non quería que falase en público lle queimase a lingua e se o quería nos púlpitos que os carbóns se convertesen en doces e non lle fixesen dano. E non só non lle fixeron dano, senón que, aínda por se había algunha dúbida, cando xa ía decidido a dar o primeiro sermón, dúas pombas baixadas do ceo entraron na súa boca en sinal de que as súas palabras serían puras.

San Francisco de Asís, o rescatador de almas

 

          Unha das advocacións que a orde franciscana estendeu foi a da posibilidade de que todo aquel que se aproximase á mensaxe de san Francisco, e sobre todo aqueles legos pertencentes á Orde terceira, os que sen ser relixiosos de oficio, enténdase monxes ou freiras, se acollesen á súa disciplina, pasarían menos tempo no purgatorio.

            Pero aínda a maiores, por se a alma non pertenceu á Orde franciscana, o santo de Asís, sempre pendente de quen solicite a súa axuda, aí o está para botarlle un cabo, para rescatar ós finados das chamas do purgatorio co cordón do seu propio hábito. E así o vemos en multitude de petos de ánimas e retábulos de igrexa.

O KORRUNTXO DO OKUPA

Este dia cavilaba –con iso de non ter que faser bolillos para paghar alugher, moito tempo me resta para cavilar! Pois cavilaba nas cousas do xénero que están tan presentes no presente.

Aí tendes, por exemplo, as abreviaturas nalghúns formularios que me fan dubidar: sexo, perghúntanche, e hai dous cadradiños: H e M e nun seghundo vacilo co M, se é M de masculino ou M de muller; logho, por comparasión co H, acabo por me aclarar…

Outras veses ves M e F, aí si que cadran masculino e macho con feminino e femia, fora a ialma! Ora, por aquí femia non será fino, pero tamén non é insultante que eu saiba, como si acontese noutros lughares: cando vivín en Ecuador (non no ecuador), alí hembra era a muller de mala vida que din, ou, mesmo, a amante ou mantida… cousa que por aquí non rexe, inda que ighual queda algho ghroseiro poñer no mesmo plano varón e femia. Porque varón non afea… a non ser que o confundan co barón, esa mariconada de título.

Para compensar, está iso, tan cursi, de dama e cabaleiro, que se dá maiormente na linguaxe comersial dos tesidos ou textiles… realmente medieval, nonsí? Eu sempre digho, cabaleiro non son nin fun nin serei, dado que acabalo nunca montei, monto nin, polas trasas, montarei. E dama… vaites, vaites!

 Nós temos esoutra cursilada de miñas donas, meus señores, só por nos diferensiar do castellano, por non disirmos señoras, como se á virxe María non se lle dixese Nosa Señora e non Nosa Dona… deixade para os franchutes iso de Notre Dame… que a min me parés unha frivolidade absolutamente ghala, pois a poñen á altura de calquera favorita.

Logho aquí dise, cada dia menos, machiño! (seghuro que remedando o macho! madrileño), pero non se dí femiíña! Nimiedades do falar, diredes, mais é sabido que nada é inosente, non hai palabras con un significado único…

Seghíndoa: tamén a muller di meu home, cousa que lembra aquela famosa cansión machista (mostra inighualable do machismo das mulleres) C’est mon homme!, que Rosalia adiantara, por boca do pobo, con aquilo de San Antonio bendito/Dádeme un home/Anque me mate/Anque me esfole! Aí tedes cómo iso en castellano, mi hombre, sería algho forte.

Por aquí imos dar ao do machismo e o feminismo, palabras que, miñas pobres, tamén elas requiren unha continua aclarasión… poisque poucos consetos hai con tantas aristas e dando lughar a tantos malentendidos… pero que non é do caso tratarmos hoxe.

Por iso esas denominasións mutuas de parella son ben paveras. Elas din meu marido e eles miña muller (aghora tamén chámanlle marido a ambos os dous componentes das parellas masculinas, supoño que tamén se chamarán miña muller entre duas casadas).

Logho está o termo miña señora –antighamente minha senhor- que carese da correspondensia meu señor, porque meu señor aplícase para unha relasión propiamente xerárquica, semellante a aquilo dos encabesamentos das cartas muy señor mío…

Iso si, vedeaí o de esposo e esposa, moi demodé, pero que sería o máis equitativo ou equilibrado.

E todo isto parido por alghén que ven de se separar… da sua senhor!

Fides, a deusa da fidelidade

       

     Aí vén o inverno, o temible tempo que arrasa coas vidas, e para el nos preparamos, desde os máis antigos tempos, procurando a axuda dos santos e deuses protectores do corpo pero tamén amañando a nosa conciencia por se o final do camiño está preto.

            Por este temor ó inclemente tempo, os romanos veneraban nestes primeiros días en que o sol acurta as súa estancia no firmamento a divindades como Fides, a deusa dos bos tratos, a que envolvía a man dereita cun pano branco en sinal de pureza, aquela a quen lle ofrecían viño que cura o corpo, incenso que o purifica e flores que son símbolo da vida. A ela rendíanlle culto neste comezo do tempo frío, porque ela tamén era a custodia dos testamentos, que se gardaban no seu templo, e quen velaba pola palabra dada. Máis, segundo nos contan os mitólogos romanos, un día a deusa fuxiu da terra, cando se viu aldraxada pola falta de xustiza e a avaricia, asegurando que non ha de volver mentres os males da envexa e a traizón sigan entre os homes.