A ficción na memoria

     

     

Nunha insólita competición por ver quen lembraba máis cousas, os amigos chegaron á conclusión de que un mesmo acontecemento de infancia era contado de maneira distinta por cada un deles, con matices e datos que a outros se lles escapaban. E así, aceptando unhas cousas e negando outras con rotundidade, acabamos convencidos de que realmente toda esa acordanza que nos fai presumir de boa memoria non era máis que a ficción creada por nós mesmos sobre unha imaxe reconstruída en cada expresión da mesma.

         Aí están as discusión que fan importantes os acontecementos da vida. Se foi Pepe ou Andrés quen fixo aquel pasa que nos deu a vitoria contra os de Cotobelo (¿ou en vez de contra estes fora contra os de Budiño?), dividiu o parladoiro e incluso houbemos de chegar a unha votación a man alzada con aposta incluída e non recoñecemento da vitoria, porque cada un tiña a súa versión tan arraigada que ata lle negaba a palabra e o voto a algún dos interlocutores, dado que tampouco lembraba que estivesen no lugar dos feitos cando tal sucedeu (ou non quería lembralo para non perder a aposta). E mentres uns presumen de máis memoria ca un elefante outros dubidan das súas lembranzas. A cuestión é que as vivencias non sempre se gardan con toda a verdade, senón que esta fíxase coa intensidade posta naquilo que máis nos motivou no seu momento ou en momentos posteriores, xa fose polo que logo se falou, polo que se resaltou ou polo que se calou.

       Din que a memoria de calquera de nós non pode remontarse máis aló de cando tiñamos tres anos, pero seguro que algún ata lembran a seu avó prognosticando que non ía nacer mentres non baixase a marea, de tantas veces que escoitou o conto. E canto maiores somos máis nos remontamos neses primeiros recordos, intentando traer ó presente os máis remotos episodios da nosa vida. Xulio mesmo lembra cando con dous anos esparrou a un veciñiño na lama porque lle viña presumindo de que o seu xersei de estreo era máis bonito co del. Pero, ¿lémbrao ou fixéronllo lembrar?

       A verdade é que o conto daquela arroutadiña foise transmitindo na casa, e aínda cando xa todos se esqueceran daquela travesura, na súa memoria quedou fixada a historia, non como el a viviu, senón como lla contaron os que tiveron que tranquilizar á nai do veciño cando chegou á casa reclamando un castigo reparador. E aínda a maiores supón o noso amigo que era un día sen chuvia, pois estaban na rúa, que chovera ou era inverno, para que houbese barro e pozas onde o enlamou, que sería un domingo, pois estreaba un xersei, e así relacionando un simple feito, unha estampa inamovible, chegou a convencerse de que con dous anos, un soleado domingo de inverno, sentiu envexa por mor dun xersei, que ata o imaxina coas cores e debuxos que dalgún xeito son os seus preferidos aínda hoxe. Quédalle por saber canto de todo isto é ficción e canto realidade. That is the question.

      Está claro que as lembranzas tamén son unha constante rememorización que imos fixando segundo o noso criterio e orgullo, unha verdadeira ficción que adaptamos ós nosos gustos e desexos. E aquilo que non nos comprace procuramos borralo da memoria con egoísta afán selectivo, de maneira que cada quen lembra o que lle apetece e esquece o que lle convén.

 (Este artigo foi publicado na sección Lingua Proletaria da edición de Barbanza de La Voz de Galicia)