UN AUTOR DE ÉXITO NA PRIMEIRA METADE DO SÉCULO XX

Por Pepe de Rocaforte

Pierre Benoit, escritor francés nacido na Occitania en 1886, foi un novelista con bastante difusión en España nos anos cincuenta e sesenta do século pasado. Unha das súas novelas de maior éxito foi “A castelá do Líbano”, probablemente gracias a axuda que lle supuxo o estreo en 1956 da película baseada nela. A novela, cando a lín, non me pareceu nin fu, nin fa, aínda que me interesou polas informacións sobre Lady Hester Stanhope, a visitante da tumba do xeneral John Moore, seica prometido seu, no coruñés xardín de San Carlos.

Máis tarde, atraído polo título, “O rei leproso”, linlle outra novela. Nese tempo, para lembrar posteriormente que xa o lera e a impresión que me causara, xa tiña o costume de escribir un breve comentario despois de cada lectura. Polo tanto debía saber o que podía esperar do señor Benoit, fillo dun militar, cunha infancia e mocidade transcorridas no norte de África e admirador de Charles Maurrás, o ideólogo do movemento político de extrema dereita “Acción Francesa”.

Pero eso ten pouco que ver co que ía contar agora, ou sexa: reproducir a impresión que no seu día me producira “O rei leproso”. E foi esta: “Lectura cun certo atractivo, seguindo o camiño deses bestsellers que mastigas con rapidez e sen problemas de dixestión. Logo, á medida que ía pasando páxinas, pouco e pouco a historia empezaba a facer auga, o conto que o protagonista lle ía contando a un amigo para que este nolo contase a nós non acababa de resultar convincente, cunhas caídas que calquera amigo do autor que lese o texto antes de ser publicado lle aconsellaría suprimir, porque cantan demasiado. Cando vas pola metade da historia xa tes cantado o final. ¿Con quen vai casar o protagonista?, velaí a gran pregunta. ¡Misterio, misterio!, quérenos interesar o autor. ¡Visto, máis que visto!, opinamos os lectores. De calquera xeito a cousa carece de maior interese, ¿que máis nos dá que ese protagonista mimado pola fortuna conquiste o amor da rica herdeira francesa, ou o da multimillonaria viaxeira norteamericana? E fóra deso só chaman un pouco a túa atención as descricións de Ankor Vat. Pero é un interese escaso; xa Pierre Loti nos puxera con anterioridade ó tanto e con moita mellor información en “O peregrino de Ankor”. Pero, ¡vaia!, xusto ó remate da novela encontrei algo non esperado, polo menos para min: o encaixe dunha princesa birmana na historia. Unha fermosa princesa real, bailarina de danzas orientais nos seus ratos libres, que andaba por alí a velas vir, aparecida no relato por arte de birlibirloque, sen saber moi ben o que facía nel ata ese momento tardío. Pero nin con eso paga a pena a perda de tempo.”

E preguntaranse vostedes, ¿como, con tales antecedentes, se animou este lector vicioso a recuncar cunha nova novela de Pierre Benoit? Pois voullo dicir: chamoume a atención a crítica favorable doutro autor de quen me fío bastante e así me deixei introducir na lectura de “Axelle”, unha historia de amor nun campo de prisioneiros ó norte da Alemaña durante os tres, ou dous, últimos anos da Primeira Guerra Mundial. Como as mellores historias de amor, esta non ten un final feliz, e non pensen vostedes que lle vou estragar o relato co adianto de algo que sucederá ó final, o propio narrador nos informa nas primeiras páxinas da novela deste triste remate.

Non sei ben por que, “Axelle” fíxome lembrar de dúas novelas de Orhan Pamuk, “O museo da inocencia” e “Neve”, tamén dúas historias de amor arrebatado, con momentos de inocencia entenrecedora, especialmente na primeira. Como así mesmo “Neve”, cunha estrutura narrativa na que o narrador nos relata a historia amorosa que lle foi contando un amigo seu, estrutura similar á utilizada por Benoit en “O rei leproso”. Non ten nada de particular, pero a min fíxome pensar en Orhan Pamuk como lector de Pierre Benoit, o cal tampouco ten maior importancia.

E por certo: non sei se pronto me porei a ler “A Atlántida”, outra novela do señor Benoit recomendada polo mesmo autor da recomendación de “Axelle”.