Por Pepe de Rocaforte
A miña lectura destes días, aínda sen rematar, “O fin do Homo Soviéticus”, de Svetlana Aleksiévich, Premio Nobel en 2015, tróuxome á memoria unha viaxe por Rusia no ano 2010, na cal tiven ocasión de ver algunhas personaxes que, salvando as distancias que van da miña escrita á da Aleksiévich, poderían ser incluídas nun apéndice do seu libro, co título de “Un galego fala con dúas rusas”.
Ámbalas dúas eran guías de turismo, unha, Olga, en Petersburgo, a outra, Katia, en Moscú. Empezarei por Katia, unha rapaza de vinte e seis anos naquel tempo, con pouco aspecto de rusa, ó meu ver, e con quen axiña simpatizamos. Contounos que estivera en Galicia, facendo o camiño de Santiago, non enteiro, senón algo menos da metade; pero pensaba volver con idea de facelo desde Roncesvalles.
O día da nosa chegada a Moscú, despois de nos acompañar ó hotel quedou en virnos buscar pola noite e, se queriamos, levábanos a un lugar onde nos farían o cambio de euros a rublos en moito mellores condicións que en ningún outro sitio e, para comparar, podiamos preguntar primeiro polo cambio que facían no hotel.
Supoño que a operación incluiría unha comisión para ela, pero falta lle faría, porque segundo me había contar máis tarde, só traballaba seis meses ó ano, desde mediados da primavera a mediados do outono. “E os seis meses restantes, ¿que fas?”, pregunteille. “Estou na miña casa, leo moito, fago traducións, estudio idiomas... En fin, non o paso mal”. “¿E chégache o que ganas no verao para vivir os seis meses restantes do ano?” Díxome que non tiña queixa. Co que fora aforrando xa mercara un terreo a corenta quilómetros de Moscú, onde pensaba construír unha pequena dacha dentro de catro ou cinco anos, se as cousas non lle ían mal. E esto foi o que ma trouxo á memoria lendo agora “O fin do Homo Soviéticus”; paréceme representativa en certa medida dunha clase de ruso actual dos que describe Aleksiévich no seu libro.
En Petersburgo, Olga, a quen supoño duns trinta e poucos anos naquela época, foi a nosa guía na visita ó Hermitaxe e a algunha das illas da proximidade. Non cheguei conversar moito con ela, fóra das explicacións nas visitas; pero, a diferencia de Katia, seica traballaba todo o ano. Ó remate da temporada de turismo, facía visitas ó Hermitaxe con grupos de rapaces das escolas dun amplo radio na contorna de Petersburgo, ás veces ata de Moscú.
Un compañeiro de viaxe preguntoulle se estaban mellor en Rusia na actualidade, ou antes, co réxime comunista. Olga, cun sorriso anxelical, respondeulle: «Eso téñenmo preguntado en máis dunha ocasión» (O cal debía ser certo, polo ben preparada que tiña a resposta). «Como non dispoñía de datos para o caso, pregunteille á miña bisavoa, que viviu ata hai pouco, cando lle parecía que se estivera mellor en Rusia. Contestoume sen dubidalo: Na época dos zares, cando eramos a capital do país e viñan os embaixadores estranxeiros e había alegría, luxo e riqueza por todas as partes.
»Pregunteille logo á miña avoa e tamén me respondeu sen vacilar: A mellor época en Rusia empezou despois do triunfo da Revolución Bolxevique, desde cando en 1922 se creou a Unión Soviética, ata o comenzo da Segunda Guerra Mundial.
»Seguín a enquisa preguntándolle á miña nai e para ela a mellor época fora a de fins dos anos cincuenta e comenzos dos sesenta, cando Nikita Khrushchev rompeu co pasado stalinista e o país se puxo á cabeza do mundo na carreira espacial.
»Pregunteime logo a min mesma e, desde o meu punto de vista, a mellor época de Rusia é a actual, a que vivimos agora. Meditando sobre todas estas opinións, acabei por pensar que a mellor época é sempre aquela en que nós somos mozos».
E Olga rematou a resposta co seu sorriso encantador. ¿Non quedaría esto ben nun apéndice ó libro de Svetlana Aleksiévich?
Ningún comentario:
Publicar un comentario