Roubar non sempre foi malo, e para probalo aí temos ó entrañable Robin Hood ou a Alibaba, facendo certo aquel refrán de que quen rouba a un ladrón ten cen anos de perdón. Máis de mil nestes casos. O mesmo san Pancracio, avogoso para atopar traballo, non é eficaz se non se rouba a súa imaxe.
En Cantabria coñécense como Marzantes a uns grupos de mozos que en determinadas épocas do ano saen a entoar cantos petitorios para celebrar distintas festas cíclicas, seguindo un ritual moi concreto e no que se lles encarga ós máis novos, como proba iniciática, o roubo de galiñas e froita para facer un xantar de confraternidade. En Galicia tamén se facían este tipo de roubos para reunir grupos de amigos, pero xa hai anos que esas mostras de valor e valentía, os mozos, amósanas noutros campos.
Cando aqueles entraban en galiñeiros alleos ou en fincas privadas, non só o facían por fame (que tamén), senón por unha especie de demostración de ousadía, todo un ritual cuxa orixe entra no folclore dende tempos inmemoriais. E moitos deses roubos, máis propios das datas solsticiais, tanto de verán como de inverno, tiñan un significado máis acorde co cambio de tempo ca coa necesidade. Era un roubo sen beneficio individual. E precisamente a noite de fin de ano sempre foi propicia para este tipo de trasnadas; algo máis ca unha noite de bruxas e meigas, non só porque ían ós seus aquelarres para recibir as malignas instrucións, senón porque contra elas, unha alta porcentaxe da poboación agarda o momento en que un ano lle dá paso ó outro para executar unha serie de rituais contra os seus maleficios.
Hoxe en día, na noite de Aninovo converteuse en amuleto da sorte brindar con champaña e comer as doce uvas levando algunha prenda vermella en contacto coa pel. Cada país ten os seus costumes, uns impostos polo mercado e outros que veñen de vello, aínda que nada, evidentemente, nos asegura que imos empezar ben o ano por tragar bagullos como adramáns a golpe de badalada. É máis doado que nos atragoemos con unha uva ca que nos toque a lotería ó largo do ano. Pero se non facemos eses rituais parece que nos falta algo, e temos a sensación de que empezamos o ano con mal pé. Mais ¿que se facía cando non había uvas en Nadal, cando a champaña era un luxo inalcanzable e iso de vestir lencería vermella algo que a ningunha persoa decente se lle ocorrería? Pois simplemente comer e cantar, demostrando que cando hai apetito hai boa saúde, e cantando combátese o mal da tristura co antídoto da xovialidade; pero tamén executando unha serie de falcatrúas que simbolizaban o troque dos roles co cambio de ano, dirixidas, contrariamente ó que parece, a enganar ó maligno e ás súas discípulas. Así, ata non hai tantos anos, o normal era levantarse pola mañá e ver que faltaba o carro, a dorna ou a cancela, que aparecían onde menos se esperaba, a dorna na casa dun labrego, o carro na beira do mar e a cancela atrancando algunha corredoira. Eran roubos rituais que non buscaban o beneficio material do ladrón, senón un simbólico troco de roles. Para enganar ós malignos seres facéndolles crer que xa pasaran por alí.
Francisco Ant. Vidal
Ningún comentario:
Publicar un comentario